Klinische psychologie H14 Flashcards

Gedragsproblemen en -verslaving (50 cards)

1
Q

Welke aandachtspunten zijn er bij gedragsproblemen?

A
  • ontwikkelingsperspectief
  • continuümgedachte
  • context: 1 of meerdere
  • informant
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Welke problemen/stoornissen zitten er in het DSM5 hoofdstuk disruptieve, impulsbeheersings- en andere gedragsstoornissen?

A
  • oppositionele opstandige stoornis (ODD)
  • periodieke explosieve stoornis
  • normoverschrijdend-gedragsstoornis (CD)
  • antisociale persoonlijkheidsstoornis
  • pyromanie
  • kleptomanie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat zijn kenmerken van een normoverschrijdende-gedragsstoornis (CD)?

A
  • opzettelijke patronen van antisociaal gedrag, waarbij rechten van anderen geschonden worden
  • opzettelijk agressief en wreed
  • pesten en bedreigen andere kinderen
  • uitlokken vechtpartijen
  • liegen, bedriegen om te krijgen wat ze willen
  • eigendommen stelen of vernielen
  • brandstichten
  • inbreken
  • vaak: gevoelloos of geen schuldgevoel/berouw over daden
    = ernstige vorm van ODD
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wat is de prevalentie van de normoverschrijdende-gedragsstoornis (CD)?

A

13-18jr: 6%
4-18jr: 2%
jongens > meisjes

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Welke geslachtsverschillen zijn er bij een normoverschrijdend-gedragsstoornis?

A

jongens = overt agression (stelen, vechten, vandalisme, disciplineproblemen
meisjes = covert agression (liegen, spijbelen, weglopen, druggebruik, prostitutie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Welke comorbiditeit is er bij een normoverschrijdende-gedragsstoornis?

A

met ADHD, depressieve stoornis, middelenmisbruik

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Waarvoor is een normoverschrijdende-gedragsstoornis een mogelijke voorloper?

A

Van antisociale persoonlijkheidsstoornis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Welke DSM5 criteria zijn er voor een normoverschrijdende-gedragsstoornis?

A

min 3 criteria laatste 12 maand, min 1 laatste 6 maand
- agressie gericht op mensen en dieren
- vernieling van eigendom
- leugenachtigheid of diefstal
- ernstige schendingen van regels
Specifieker normoverschrijdend-gedragsstoornis
- type beginnend in kindertijd: min 1 symptoom van CD aanwezig voor 10jr
- type beginnen adolescentie: geen CD symptomen voor 10jr
- begin niet gespecifieerd: voldoen aan criteria voor CD maar onvoldoende info over begin
Specificatie: met beperkte prosociale emoties (min 2 laatste 12m)
- gebrek aan wroeging/schuldbesef
- kilheid/gebrek empathie
- onverschillig voor prestaties
- oppervlakkig/gebrekkig affect

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Welke ontwikkelingspaden zijn er bij antisociaal gedrag en agressie?

A

Life-course persistent
- begin vroeger kindertijd
- relatief kleine, maar persistente groep met pathologisch profiel
- sociale, familiale en neurologische deficieten
Adolescentie limited
- start in adolescentie
- frequenter, meer normatief en van voorbijgaande aard, peer group
- meer succesvolle overgang naar volwassenheid
- ‘maturity gap’
(vooral onderzocht bij jongens)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wat is de oppositioneel opstandige gedragsstoornis?

A

Niet-delinquente, negativistische of opstandige gedragsstoornis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Welke kenmerken heeft de oppositionele opstandige gedragsstoornis?

A
  • negativistisch of opstandig
  • verzet tegen autoriteiten
  • anderen opzettelijk irriteren
  • snel boos of driftig, prikkelbaar
  • lichtgeraakt en snel verveeld
  • anderen de schuld geven
  • opvliegend van aard
  • rancuneus of zich hatelijk en wraakzuchtig gedragen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wat is de prevalentie van ODD?

A

1-11% kinderen en adolescenten
4-18jr: ongeveer 3%
voor 12 jr: m>v (later niet)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Wat is ODD volgens de DSM?

A

4/8 criteria en min 6m bestaand
- boze, prikkelbare stemming
– verliest vaak zijn kalmte
– vaak lichtgeraakt of snel geërgerd
– vaak boos of ontevreden
- ruziezoekend, uitdagend gedrag
– maakt ruzie met gezagfiguren, bij kinderen en adolescenten met volwassenen
– verzet vaak actief tegen regels of verzoeken van gezagfiguren
– ergert anderen opzettelijk
– geeft anderen vaak schuld van zijn fouten/wangedrag
- wraakzucht
– afgelopen 6m min 2x hatelijk of wraakzuchtig geweest

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wat zijn de andere criteria van ODD in DSM?

A

Verstoring gedrag gaat samen met lijdensdruk bij betrokkene of omgeving (of negatieve invloed functioneren)
Actuele ernst specifiëren
- licht: 1 setting
- matig: 2 settings
- ernstig: 3 settings

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wat zijn de oorzaken van een gedragsstoornis?

A
  • uiting temperament
  • onopgeloste conflicten ouder-kind of overmatige strenge controle
  • ongeschikte bekrachtigingsstrategieën (ongewenst gedrag bekrachtigd)
  • gezinsfactoren
  • informatieverwerking: bias bij verwerking info
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Welke gezinsfactoren zijn een oorzaak voor een gedragsstoornis?

A
  • context moeilijk ouderschap
  • negatieve, dwingende interacties - agressie
  • problemen bij ouders
  • dwingende discipline en gebrekkig toezicht
  • streng, hard straffen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Welke behandelingen zijn er voor een gedragsstoornis?

A
  • interventies gericht op ouders
  • interventies gericht op kinderen/jongeren
    – mentorinterventie
    – cognitieve gedragstherapie
  • interventies gericht op ouder en kind
  • interventies gericht op gezin
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Wat zijn interventies gericht op ouders?

A

Vaak gebaseerd op gedragstherapie - oudertraining
Kinderen van basisschoolleeftijd
Effectieve onderdelen
- vergroten positieve interactie ouder-kind
- vergroten emotionele communicatievaardigheden
- gebruik time-out
- consistent opvoeden
- vaardigheden oefenen met kind tijdens training

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wat is een voorbeeld van een interventie gericht op ouders?

A

Parent management training
- leefomgeving meer voorspelbaar maken
- positief gedrag leren herkennen en belonen
- negatief gedrag negeren wanneer het niet zo ernstig is en consequent bestraffen
- wanneer het ernstiger of hardnekkiger is

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Wat zijn interventies gericht op kinderen/jongeren?

A

Mentorinterventie
Cognitieve gedragstherapie
Interventies gericht op ouder en kind

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Wat houdt de mentorinterventie in?

A
  • bij minder ernstige problemen
  • koppeling jeugdige - mentor (regelmatig samen activiteit)
  • mentor toont belangstelling, ondersteunt, advies en is rolmodel voor kind
22
Q

Wat is het doel van een mentorinterventie?

A

Voorkomen dat problemen escaleren, gedragsproblemen verminderen, meer zelfredzaamheid + beter functioneren

23
Q

Welk positief effect heeft een mentorinterventie?

A

Minder spijbelen, betere schoolresultaten, minder agressie, minder alcohol- en druggebruik

24
Q

Wat houdt de cognitieve gedragstherapie in?

A
  • training cognitieve vaardigheden
  • training cognitieve herstructurering
  • training probleemoplossende vaardigheden
  • sociale vaardigheidstraining
  • training herkennen boosheid en uitlokkers: anger control
  • empathietraining: aandacht slachtoffer
  • terugvalpreventie
25
Wat is de prognose van een gedragsstoornis?
Hardnekkig verloop: ODD-> CD -> antisociale PS 1/7 kinderen met ODD vertoont in volwassenheid nog symptomen Gevolgen: mislukte relaties, afgebroken opleiding, mislukte banen, verhoogd risico depressie, verslaving, gewelddadige dood Hoe meer risicofactoren aanwezig, hoe slechter prognose
26
Wat is een gedragsverslaving?
Verschillende gedragingen, naast psychoactief middelengebruik, korte-termijn beloningen veroorzaken persistent gedrag, ondanks negatieve gevolgen zoals verminderde controle gedrag - vaak eerst positieve ervaring met gedrag dat doelgericht opgezocht - verlies controle - negatieve gevolgen
27
Wat is kenmerkend aan de nieuwe DSM5 categorie 'middelengerelateerde en verslavingsstoornissen'?
Gelijkaardige patronen in gedrag en hersenactiviteit als bij middelenverslaving (gedragsverslaving) Gedragsverslaving wordt vooral theoretisch benaderd
28
Wat is en internetgemingstoornis?
Overmatig blijven gamen en dit niet meer onder controle hebben, ondanks blijvende problemen, wat uiteindelijk leidt tot significante schade
29
Waarom zit internetgamingstoornis in sectie 3?
- meer differentiatie nodig tussen veel gamen, risicospelers en problematisch gamen - verschillende onderzoeksinstrumenten en criteria - nog onderzoek nodig naar verklaringsmodellen en behandelmethoden - significante lijdensdruk of beperkingen zoals blijkt uit 5+ kenmerken in periode van 1 jr
30
Welke kenmerken gebruikt de DSM5 voor de internetgamingstoornis?
- preoccupatie met internetgames - onttrekkingssymptomen wanneer de mogelijkheid tot gamen wordt ontnomen - tolerante: behoefte om een toenemende tijd te besteden aan games - onsuccesvolle pogingen om de deelname aan games in de hand te houden - verminderde belangstelling voor eerdere hobby's en andere activiteiten - voortzetting excessief gebruik ondanks wetenschap van psychosoc. problemen - heeft gezinsleden, therapeuten of andere misleid wat betreft hoeveelheid tijd - gebruikt games om negatieve stemming te ontvluchten of verlichten - heeft belangrijke relatie, baan, opleiding/carrière in gevaar gebracht of verloren
31
Wat is de prevalentie van een internetgamingstoornis?
Uiteenlopende cijfers - aziatisch: 8.4% m, 4.5% v - duits: 8% problematisch onder 19jr, 3% bij 19-90jr - nederland: 3-4% adolescente gamers Longitudinaal onderzoek: 1/4 problematische gamers na 2jr geen tekenen meer Serieuze problemen stijgen laatste jaren
32
Wat maakt gamen zo attractief?
-plezier en flow - concentratie en focus op deze activigteit - opzet en werking spel met beloningsstructuur - andere identiteit aannemen - sociale aspect
33
Welke positieve aspecten heeft gamen?
- stimuleert probleemoplossend denken, positief effect op kennis en vaardigheden - versterkt ruimtelijk inzicht - bevordert talenkennis - leren beslissingen nemen - stimuleert creativiteit - sociale functie
34
Welke signalen zijn er van problematisch gamen?
Lichamelijk - gewicht, slaaptekort, lichamelijke klachten, persoonlijke hygiëne Sociaal - isolement, dalende schoolprestaties, verminderde aandacht voor andere hobby's Psychisch - gamen bij verveling, vluchten, prikkelbaar, eenzaam, ontkenning en liegen, obsessie, controleverlies
35
Wat is de diagnostiek 3M-model?
Middel - milieu - mens
36
Wat is de diagnostiek van het middel (3M-model)?
- kenmerken van gems en manier van spelen - aantrekkingskracht games voor individuele gamer in kaart - games zo ontwikkeld dat doorspelen aanmoedigen hebben hogere verslavingspotentie - massive multiplayer online role-playing game (MMORPG) - identificatie met avatar - keuze om te gamen of verminderde controle - gespendeerde tijd aan games - welke functie en betekenis heeft gamegedrag
37
Wat is de diagnostiek van het milieu (3M-model)?
Familiale context - relatie ouders - ervaren vertrouwen en kwaliteit communicatie tussen moeder-kind - ervaren vervreemding ouders - negatieve perceptie over opvoeding ouders - lage steun door ouders - hoog conflictniveau in gezin - monitoring gamen en grenzen stellen - beschikbaarheid van games in eigen kamer Sociale context - eenzaamheid - sociale vaardigheden - ingrijpende veranderingen - andere betekenisvolle hobby's protectieve factor
38
Wat is de diagnostiek van het mens (3M-model)?
- geslacht en leeftijd: jongens en ernst stijgt met leeftijd - impulsiviteit - lagere scores emotionele stabiliteit, vriendelijkheid en consciëntieusheid - lage eigenwaarde, onzekerheid - depressieve gevoelens - psychopathologie -- angststoornis, depressie, middelenafhankelijkheid - copingstijl: escapisme - ontwikkelingsstoornissen
39
Hoezo een hoge comorbiditeit tussen problematisch gamen enASS?
Significante groep mensen met gameverslaving heeft ASS Eventuele diagnose bevragen bij aanmelding/Screening Goede 'match' - neiging om ergens obsessief mee bezig te zijn - helemaal gericht op beperkt interessegebied - repetitieve handelingen - focus - kunnen afsluiten - sociaal contact online gemakkelijker dan offline -- minder complex -- non-verbale signalen zijn veel minder aan orde -- gebruik van emoji's maakt zaken duidelijker -- contact is voorspelbaar
40
Welke behandelingen zijn er voor een gamingverslaving?
Cognitieve gedragstherapie en motiverende gespreksvoering Gebruik dagelijks logboek Gebruik van software om internettoegang te beperken Community Reinforcement Approach Psychosociale begeleiding van gezin Rebootkamp voor problematisch gamen
41
Hoe werkt de psychosociale begeleiding van het gezin mbt een gamingsverslaving?
- inzetten op vaardigheden en kennis ouders - communicatie binnen gezin - controle internetgebruik
42
Waarmee heeft de gamingsverslaving nog een comorbiditeit?
Naast ASS ook andere klinische stoornissen
43
Wat is de community reinforcement approach?
Inzetten op offline positieve beloningen in directe omgeving?
44
Wat is het behandelingsprotocol bij gamingsverslaving?
- cognitieve gedragstherapie - motiverende gespreksvoering - community reinforcement approach - therapeutische basishouding -- flexibel, empathisch, actief betrokken, en directief in samenspraak -- inlevingsvermogen, echtheid en warmte - doel: leven terug in balans en reductie van gamen - uitgangspunt: gamen is aangeleerd gedrag, doorbreken door aanleren alternatief gedrag
45
Hoe werkt de behandeling voor gamingsverslaving?
Deel 1 - introductie behandeling - inventarisatite van gameproblematiek - ideaal leven: tevredenheid huidig leven en ideaal leven - functieanalyse en voor- en nadelenbalans - werkplan Deel 2 - terugvalpreventie en -management - sociaal netwerk - psychosociaal gedrag - communicatieve vaardigheden - probleemoplossing
46
Wat is een rebootkamp voor jongeren met problematisch gamen?
Kamp voor jongeren die overmatig gamen en offline nood hebben aan herstart
47
Wat is prettherapie?
Observatie die waardevol is voor eventueel verdere therapie
48
Wat is het doel van een rebootkamp?
- uit gamezone treden en zichzelf terug ontdekken - ervaren dat vrije tijd ook anders en met anderen kan ingevuld worden - tot zelfinzicht komen op vlak van gamen en de impact ervan op dagelijks leven - netwerk uitbouwen om nieuwe initiatieven mee aan te vatten
49
Wat zijn concrete handvaten en tips bij behandeling gamingverslaving?
Algemeen: niet noodzakelijk zelf te gamen, maak contact vanuit nieuwsgierigheid - avatar bevragen - functie gamen in kaart brengen - sociale contacten in beeld brengen - vrije tijd en tijdsbesteding in kaart brengen adhv taart - link met zelfbeeld vaak belangrijk, eventueel werken met kwaliteitenspel
50
Hoe werkt een kwaliteitenspel?
Werken rond zelfbeeld Cliënt kiest kaarten die passend zijn, gaat vlotter met kaarten als suggestie Grondige bespreking - waarom deze kwaliteiten - geef voorbeeld - op welk kwaliteit meest trots - waarover meeste complimenten - welke eigenschap hou je meest voor jezelf - welke kwaliteit ligt er niet en zou je graag leggen