Kafli 9: Tungumál og Hugsun Flashcards

Question

Tímalína Máltöku Næmisskeið (Sensitive period)

Answer 1

Frá frumbernsku fram að kynþroskaldri Heili næmur fyrir mállegri örvun Líka táknmál

Answer 2

Gat talið með hófanum Virkaði bara ef Hans horfði á þjálfarann (gat séð hvenær hann var sáttur og þá átti að stoppa til að fá verðlaun)

Answer 3

Washoe chimpanzee: Kennt að nota ASL (bandarískt táknmál) Alinn upp á heimili manna frá 10 mán aldri Lærði 160 tákn Gat myndað stuttar setningar: "you tickle Washoe", "more fruit" Fóstursonur Washoe, Loulis (yngri api) lærði um 50 tákn af móður sinni - Washoe hefur notað tákn við Loulis

Answer 4

Atferlisfræðingur (behaviourist) Herbert Terrace kenndi Nim Chimpsky táknmál Gat notað tákn en lærði ekki tungumál Það sem leit út eins og setningar virtist vera: Hermt beint eftir þjálfara & "blaður" þangað til hann fékk það sem hann vildi

Answer 5

Frægastur Bonobo api Lærði sérhannað táknmál, setti saman tákn Tjáningarform skiptir máli Lærði fjölda orða Gat fylgt fyrirmælum mynduð úr áður óséðum setningum Hafði einhvern skilning á málfræði: "Láttu snákinn bíta hundinn" "Láttu hundinn bíta snákinn"

Answer 6

Lærði 80 orð Gat greint liti/form/efni & greint milli eins/ólíkt/ekki til staðar og talið Stutta setningaliði (phrases): "Wanna go A"

Answer 7

Nota 2 tungumál daglega + vera jafnvígur á bæði Börn mælast hærri á greindarprófum sem prófa ómállega greind (non-verbal intelligence test) Betri stjórn á valkvæmri eftirtekt (selective attention) & sveigjanlegri hugsun Grunur um birtingarskekkju (publication bias): Jákvæðar niðurstöður líklegri til að birtast Heilinn: Mismunandi hvernig tvítyngi birtist Líklegra að 2 tungumál deila tauganetum (neural networks) þegar: Seinna tungumál lært snemma á ævi Seina tungumál lærist seinna en lærist mjög vel (high proficiency)

Answer 8

Nota fleiri en 2 tungumál daglega & vera jafnvígur á þau

Answer 9

Linguist Benjamin Lee Whor 1956 Tungumál hefur ekki bara áhrif á hugsun heldur takmarkar hvað við getum hugsað Fæstir sálfræðingar trúa þessu En hefur áhrif á hvernig við flokkum, hverju við veitum athygli, hvernig við skynjum, tökum ákvarðanir, metum reynslu af umheiminum

Answer 10

Hugsun í formi yrðingar/málleg hugsun "Hvað ætli klukkan sé"

Answer 11

Þegar við sjáum, heyrum, finnum eitthvað í huganum Ímyndum okkar andlit Monu Lisu eða bragðið af harðfiski

Answer 12

Hugræn táknun á hreyfingum Æfing á golfsveiflu í huganum

Answer 13

Grunneiningar merkinarminnis (semantic memory) Flokkum hluti/athafnir/atburði

Answer 14

Dæmigerðastur meðlimur einhvers flokks: Fuglar: frumgerð: þröstur Símar: frumgerð Iphone8 Breytilegt eftir persónulegri reynslu þess sem geymir hugtökin & frumgerðir þeirra

Answer 15

Rökleiðsla út frá almennum forsendum að niðurstöðu um eitthvað tilvik Hefst á forsendum (premises) Ef forsendurnar eru sannar þá getur niðurstaða ekki verið röng Sértækar tilgátur leiddar út frá kenningum & prófaðar Almennt til sértækt

Answer 16

Rökleiðsla út frá einhverjum reynslugögnum, leiðir til almennrar reglu/lögmáls Líkindi, ekki fullvissa Mælingar/athuganir & rannsóknir annara notaðar til að þróa skýringar á fyrirbærum/kenningum Sértækt til Almennt

Answer 17

Það sem við trúum um umheiminn áhrif á rökleiðslu Dæmi: allt sem er hægt að reykja er hollt Það er hægt að reykja sígarettur Sígarettur eru hollar Gild en ekki satt

Answer 18

Rökleiðsla fyrir áhrifum af framsetningu þeirra upplýsinga sem þarf til að leysa vandamál út frá rökhendum Sömu upplýsingar lagt fram á mismunandi hátt: Krabbameinsmeðferð 50% líkur á bata - margir velja meðferð Krabbameinsmeðferð 50% líkur á dauðsföll - margir velja ekki meðferð

Answer 19

1. Upplýsingaöflun: Túlkun á þeim upplýsingum sem við höfum um þrautina, til að reyna að skilja vandamálið Áttun 2. Tilgátur um hugsanlegar lausnir: Hvaða aðferðir eða skýringar ætti að huga að? 3. Prófun á tilgátunum: Leitast eftir upplýsingum sem geta hrakið tilgáturnar, frekar en staðfest Hugrænn viðbúnaður (mental set): Tilhneiging til að halda sig við lausnir sem hafa skilað árángri í fortíð 4. Mat á niðurstöðunni: Endurskoðun, 1, 2 og 3, ef lausn er ekki fundin Athugum Til einfaldari lausn?

Answer 20

Hugrænar leiðbeiningar/handrit við launs vandamála

Answer 21

Formúlur/aðferðir leiða sjálfráða til rétta lausn Stærðfræðiformúlur: nota reglu rétt, rétt lausn

Answer 22

Aðferðir sem nýtast við lausn vandamála Marksækin greining (means-end analysis): Kanna mun á núverandi stöðu og markmið okkar Minnka mun T.d 0 bls - markmið skrifa 30 bls Hanoi turninn

Answer 23

Metum líkur á að eitthvað/einhver tilheyri tiltekinni kategoríu út frá hversu mikið það líkist frumgerð (prototype) okkar af kategoríunni Lindu-vandinn (Kahneman & Tversky 1982)

Answer 24

Fær okkur til að byggja mat/ákvarðanir okkar á hversu auðvelt er að sækja eitthvað í minni Munum betur það sem okkur mikilvægt & vekur tilfinningar Auðvelt að rifja upp dæmi um eitthvað: Tilhneiging til að ofmeta líkurnar á sambærilegum atburðum Grunntíðni (base rates): rauntíðni atburða (t.d fleiri kennarar en tannlæknar á ísl, en ef lýsing passar betur við tannlækni veljum við það, þótt það sé 3x meiri líkur á að viðkomandi sé kennari)

Answer 25

Leita upplýsinga sem staðfesta það sem við trúum nú þegar Frekar en leita upplýsinga sem hraka tilgátu okkar

Answer 26

Ofmeta þekkingu sína & réttmæti ákvarðana

Answer 27

Hygsýn: táknun áreitis sem kemur frá heilanum ekki vegna skynfæra T.d sjáum eitthvað fyrir okkur, lausn vandamáls

Answer 28

Shepard & Metzler 1971: Báðu þáttakendur meta hvort 2 áreiti væru eins/mismunandi Hafa svipaða eiginleika og raunverulegar myndir Heilinn táknar þær á skynsvæðum í frumsjónberki (primary visual cortex) Hægt að vinna með fjarlægð/stærð/smáatriði hugsýna - samsvarar því að sjá hlut í alvöru

Answer 29

Hversu vel við skiljum hugræna getu okkar Metacomprehension: Hversu vel skiljum við eigin skilning T.d vita hversu vel maður skildi það sem maður las & skildi ekki