Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

A > Kafli 10: Greind > Flashcards

Kafli 10: Greind Flashcards

1
Q

Greind (Intelligence)

A

Geta til að tileinka sér nýja kunnáttu, til að hugsa & færa rök fyrir hugsunum sínum á árángursríkan hátt
Geta aðlagað sig að umhverfinu að hverju sinni
Ekki samhugur á hvernig á að greina greind
Barn sem eftir á jafnöldrum við 5 ára aldur ætti líka að vera það við 10 ára aldur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Greind (Intelligence)

Francis Galton

A

Byrjar pælingar um greind
Gerir fjölskyldutré: snilligáfa kemur fram innan sumra fjölskyldna
Hugarferlar sem hjálpa við hugsun erfast

Líffræðilegar undirstöður greindar:
Sýna fram á að þeir sem eru árangursríkir í vinnu & félagslífi eru betri að leysa verkefni, hafa betri viðbragðstíma, skynvirknisnerpu, handstyrk
Mældi hauskúpur: stærri hauskúpur = meiri greind
Áhrif frá Darwin, frændi hans
Í dag eru aðferðirnar ekki gildar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Greind (Intelligence)

Alfred Binet

A

Upphafsmaður greindarmælinga eins & þekkjast í dag
Fenginn til að búa til próf sem ber kennsl á börn sem þurfa sérúrræði (Franska menntamálaráðuneytið):
Próf sífellt erfiðara, þar sem barn stoppar = greindaraldur þeirra
Niðurstöður gefa upp greindaraldur (mental age)
8 ára barn sem getur leyst verkenfi ætluð 10 ára börnum = greindaraldur á við 10 ára

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

5 Greindarpróf

A

Standford-Binet Intelligence Test:
Lewis Terman aðlagaði að USA 1916, varð fjlótt staðallinn í USA, notað í skólum, til að ráða fólk í vinnu

Army-alpha & Army-beta:
Hermenn í WW1, Beta: fyrir ólæsa

Lorge-Thorndike:
Gerði próf með yrta & óyrta hæfni

Otis-Lennon:
2 próf notuð í menntakerfinu í t.d USA

Wechsler-Bellevue skalinn:
Mest notað í dag
Wechsler greindarskallinn fyrir fullorðna (WAIS)
Wechsler greindarskallinn fyrir börn (WISC)
Wechsler greindarskallinn fyrir leiksóla & grunnskólabörn (WPPSI)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Greindarvísistala (Intelligence Quotient, IQ)

William Stern

A

Staðlaði greindaraldur
Útfærði greindaraldur til að gefa upp afstæð stig sem er hægt að bera saman
Hlutfall greindaraldurs við raunaldur, margfaldað með 100: IQ = (greindaraldur/raunaldur) x100

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Nútíma Greindarpróf ekki eins og gömlu

A

Notast ekki við greindaraldur
Hættum að tileinka okkur nýja hæfni á ákveðnum tímipunkti, segir ekki jafn mikið hjá fullorðnum
Greindarvísistala byggð á frammistöðu einstaklings miðað við frammistöðu annarra á sama aldri
100 = meðal greindarvísistala/frammistaða
Aðskilnaðar greindarvísistala (deviation IQ)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Próffræði (Psychometrics)

A

Tölfræðilegar rannsóknir sálfræðilegra prófa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Þáttagreining (Factor analysis)

A

Notuð til að bera kennsl á undirliggjandi þætti greindar
Helling af spurningum, þáttagreining býr til hópa úr spurningum sem eru með fylgni sín á milli
Berum kennsl á ýmsa þætti (stærðfræðigreind/lestur)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Kenningar

Greind sem Almenn Andleg Geta (Intelligence as General Ability)

A

Spearman
Greind almenn hugræn geta
G-þátturinn undirstaða greindar
Almenn greind getur spáð fyrir um hæfni í skóla og vinnu
Tók eftir að börn voru með háa fylgni milli einkunnar í fögum - há einkunn í ensku þá líka stærðfræði

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Kenningar

Greind sem Ákveðin Andleg Hæfni (Intelligence as Specific Mental Abilities)

A

Thurstone
Greind ákveðnir hæfileikar sem saman myndir greind
Frammistaða háð mörgum mismunandi þáttum
Greind getur ekki haft 1 almennan þátt heldur marga (rýmisgreind, röksemdarfærsla, minni, talskilingur)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Raymond Cattell & John Horn skiptu G- þátt Spearmans í hvaða 2 þætti?

A

Reynslugreind (Crystallised Intelligence, gc) & Eðlisgreind (Fluid Intelligence, gf)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Reynslugreind (Crystallised Intelligence, gc)

A

Cattell & Horn
Reynsla (experience)
Getan til að nota fyrri reynslu við lausn vandamála
Skemu (schemas)
Eykst með hækkandi aldri og helst stöðug langt inn í efri fullorðinsár
Langtíma minni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Eðlisgreind (Fluid Intelligence, gf)

A

Cattell & Horn
Ný vandamál
Getan til að takast á við afstæð vandamál sem við eigum við í fyrsta skipti
Þarf ekki persónulega reynslu við lausn þeirra
Minnkar með hækkandi aldri/öðlumst meiri reynslu
Vinnsluminni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Þriggja Laga Líkan Greindar (The Three-Stratum Theory of Cognitive Abilities or Carrol-Horn-Cattel (CHC) model)

A

John B. Carroll
Tileinkar sér eiginleika frá líkönum Spearman, Thurstone, Catell-Horn

3 Lag: G-þátturinn hans Spearmans (General stratum III):
Almennur þáttur undirliggjandi allri greind

2 Lag: Almennir greindarþættir (Broad stratum II):
Það sem liggur á bakvið þeirri hæfni sem tileinkum okkur
8 þættir
Almenna greindarþætti eins og minni, skynjunarsnerpu, rýmisgreind, geta til vinnu og náms, úrvinnslutími
Reynslugreind & Eðlisgreind

1 Lag: Sértækir hæfnisþættir (Narrow stratum I):
70 þættir
Hvernig við nýtum g-þáttinn & almennu greindarþættina til að tileinka okkur hæfni og nýta okkur hana
Hvernig við leysum t.d stærðfræðiþraut: sértæk hæfni er lausnin, notum g-þáttinn & almennu greindarþættina til að komast að lausninni
T.d stærðfræðihæfni, málsskilningur, að vera góður í pílu, skrifa ritgerðir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Þrenndarkenning Sternberg um Greind (Triarchic Theory of Intelligence)

A

Greiningargreind (Analytical intelligence):
Almennt mælt í greindarprófum
Geta til að leysa verkefni á akademískan & lógískan hátt

Hagnýt greind (Practical intelligence):
Notum dags daglega
Hvernig við tökumst á við lífið, stjórnum sjálfum okkur og aðra

Skapandi greind (Creative intelligence):
Hvernig við tökumst á við einstkök vandamál

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Þrenndarkenning Sternberg um Greind (Triarchic Theory of Intelligence)

3 Undirliggjandi Ferli Greindar (Underlying cognitive processes)

A

Yfireiningar/rökhæfni (Metacomponents):
Hugarferli sem þarf til að plana, fylgjast með frammistöðu, tilgátur við lausn verkefna, finna rökréttar leiðir, hvernig metum niðurstöður
Eðlisgreind

Framkvæmdareiningar (Performance components):
Til að framkvæma það sem við gefum upp í yfireiningunni
Reynslugreind

Þekkingareinginar (Knowledge-acquisition components):
Reynslugreind

17
Q

Fjölgreindarkenning Gardner (Gardner’s Multiple Intelligences)
8 þættir

A
  • Tungumálagreind (linguistic intelligence)
  • Rök- og stærðfræðigreind (logical-mathematical intelligence)
  • Rýmisgreind (visuospatial intelligence)
  • Líkams- og hreyfigreind (bodily-kinaesthetic intelligence)
  • Tónlistargreind (musical intelligence)
  • “Þekking um aðra” (interpersonal intelligence)
  • Sjálfsþekkingargreind (intrapersonal intelligence)
  • Umhverfisgreind (naturalistic intelligence)
    Evt existential intelligence
18
Q

Tilfinningagreind (Emotional Intelligence, EI)

A

John Meyer & Peter Salovey
Geta til að geta tekið eftir tilfinningum
Geta til að búa til hugsanir út frá tilfinningum
Geta til að skilja tilfinningar sínar
Geta til að stjórna tilfinningum
Geta borið kennsl á tilfinningum annara & bregðast rétt við
Get hvatt sjálfan sig áfram
Tilfinningarvísitala: EQ

Gagnrýni:
Hæfni er ekki greind

19
Q

Árangurspróf (Achievement tests)

A

Þekkjum best, spá vel um frammistöðu í t.d háskóla

20
Q

Hæfnipróf (Aptitude tests)

A

Ný vandamál, byggir ekki á fyrri kunnáttu
Sanngjarnar, jafn grundvöllur

21
Q

Próffræðilegir Staðlar Greindarprófa (Psychometric standards for intelligence tests)

3 Tegundir Áreiðanleika (Reliability)

A

Greind er hugsmíð (construct) sem við mlum með greindarprófum
Stöðugleiki mælitækja við endurteknar mælingar

Próf-endurpróf áreiðanleiki (test-retest reliability):
Eru niðurstöður mælitækisins stöðugar yfir tíma?

Innri áreiðanleiki (internal consistency):
Eru þau atriði sem eiga að mæla það sama að mæla það sama?

Ytri áreiðanleiki (inter-rater reliability):
Eru mismunandi prófdómarar sammála um niðurstöður mælitækisins?

22
Q

Próffræðilegir Staðlar Greindarprófa (Psychometric standards for intelligence tests)

Réttmæti (Validity)

A

Hversu vel mælir mælitækið það sem það á að mæla

Hugsmíðaréttmæti (construct validity):
Hversu vel mælir prófið hugsmíðina?

Innihaldsréttmæti (content validity):
Hversu vel mæla atriði prófsins hugsmíðina?

Viðmiðunarréttmæti (criterion-related validity):
Er fylgni á milli atriða prófsins við ákveðin viðmið?
Fylgni milli greindarvísistölu á prófi og hversu vel þú stendur þig á vinnustað?

23
Q

Stöðlun (Standardization)

Norm

A

Oft óskrifaðar reglur um hvað er ásættanleg & viðbúin hegðun fyrir meðlim í viðkomandi hóp
Gerum stóra rannsókn á stóru úrtaki, getum séð almenna hegðun, hvað getum við yfirfært yfir á þýðið sem skoðum

24
Q

Stöðlun (Standardization)

Normaldreifing (Normal distribution)

A

Bjöllulaga bogi þar sem flest stigin eru í kringum miðju bogans
Ca helmingur eða 47% með greindarsvísistölu á milli IQ 90-110
18% IQ 110-120
15% IQ 80-90
2,5% af öllum heiminum með IQ yfir 130

25
Q

Flynn Áhrifin

A

Almenningur er að skora hærra á greindarprófum en áður
Greindarvísistala hækkað um 28 stig í USA síðan 1910
Svipað mynstur komið fram í Bretlandi síðan 1942
Greindarvísistala hækkar að meðaltali um 3 stig á hverjum áratugi í vestrænum samfélögum
Óljóst hvað veldur:
Næring, breytt umhverfi, tækniframfarir, betri menntun?

26
Q

Erfðir & Umhverfi

A

Mjög sterkur erfðaþáttur
Ekki skýrt hvernig gen hafa áhrif á greind
Ekkert stakt “greindar gen”, samspil af mörgum genum
Umhverfi skýrir um 30-50% af breytingu í greindarvísistölu

27
Q

Kynjamunur

A

Munur í frammistöðu kynja í sumum þrautum/sviðum, en ekki mikill

Karlar:
Standa sig að meðaltali örlítið betur í rýmis- og stærðfræði-röksemdar þrautum
Konur:
Standa sig að meðaltali örlítið betur í prófum á skynjuðum hraða, tungumálakunnáttu og stærðfræðireikningi
Muna betur hvar hlutir eru

Ekki vitað hvað veldur:
Erfðir og umhverfi, konur aldnar upp öðruvísi upp en karlar - meiri félagsverur

28
Q

Öfgar í greind

Snilligáfa (Intellectually Gifted)

A

Greindarvísistala 130 eða hærri, 2,5% af fólki
Oft mjög hæfileikarík á einu sviði en meðal á öðrum
Frægir snilligáfar: leggja mikla vinnu í hluti

29
Q

Öfgar í Greind

Námsörðuleikar (Learning Difficulties):

A

Undir IQ 80
Óyrt próf, sem krefjast ekki lesningar, borið saman við sama aldur hjá öðrum

Mildir (50-70 IQ):
Geta nokkuð séð um sig sjálf
Smá hjálp til að versla, þrífa

Miðlungs (35-50 IQ):
Þarf hjálp við dags daglegt líf við að þrífa, elda
Geta ferðast ein, geta framkvæmd auðveld verkefni í öruggum aðstæðum, t.d einhverfa

Miklir (20-35 IQ):
Þarf hjálp við allar athafnanir daglegs lífs
Geta tileinkað sér rútínu
Geta farið í vinnu

Alvarlegir (undir 20 IQ):
Getur kannski labbað, getur ekki talað vel, aðstoð við sturtu & allt

A (13 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions