K2: podwzgórze-przysadka Flashcards
PIH oraz GnRH
powstają z tego samego prekursora (92 aa)
synt. analog GnRH, używany w diagnostyce niedoboru GH, kacheksja przy AIDS
sermorelina
analog GnRH, lipidystrofia przy leczeniu IP w AIDS
tesamorelina
rec. somatostatyny: zdrowa przysadka
SSTR-1,2,3,5
rec. somatostatyny: neo złośliwe
SSTR - 2,5
analog somatostatyny, stymuluje przede wszystkim SSTR-2, 3, co 8h, w iniekcjach podskornych / polimerowe mikrosfery wstrzykiwane raz na miesiac domiesniowo
oktreotyd (LAR)
analog somatostatyny, raz w miesiącu w formie atużelu (wodny roztwo octanu)
lanreotyd
wieloreceptorowy analog somatostatyny
Pazyreotyd
|»_space;SSTR-1,2,3,5 ; guzy lite i oporna akromegalia
analog somatostatyny, krawienia z żylaków przełyku (równie skuteczne co wazopresyna, chirurgiczna skleroterapia)
wapreotyd (czasami stosowany też jest oktreotyd)
niepożądane somatostatyny:
zaburzenia ż-j; ^ kamienie żółciowe, zahamowanie wydzielania insuliny»_space; sprzyja rozwojowi cukrzycy
przysadka - rec. dopaminowe
typ D2
agoniści D w terapii akromegalii; doustnie
bromokryptyna - nieselektywny
kabergolina - D2
+ lizuryd, pergolid, chinagolid, terguryd
dzialanie agonistów dopaminy w przysadce
stymulują produkcję GH fizjologicznie;
w patologii hamują nadrmierne wydzielanie;
niepożądane: # działania zastawek
użcycie kabergoliny
szczególnie skuteczna w guzach przysadki wydzielających obok GH, TSH lub PRL
receptory somatostatyny
dimery, mogą tworzyć heterodimery z rec. dopaminowymi
uzyskany metodami inzynierii genetycznej, analog GH, kompetycyjnie hamuje; codzienne zastrzyki podskórne; lek pegylowany
pegwisomant
syntetyczny GH uzyskany metodami inżynierii genetycznej (leczenie niskorosłości)
somatropina
syntetyczny GH uzyskany metodami inżynierii genetycznej wydłużony o dodatkowa N-końcową metioninę (leczenie niskorosłości)
somatrem
zespół Larona
receptory niewrażliwe na GH (zaburzenia sygnalizacji wewnątrzkomórkowej)»_space; GH zwiększone lub zmniejszone, ale nie wywołuje wzrostu IGF
leczenie zespołu Larona, IGF-1 uzyskane met. inżynierii genetycznej
mekazermina
kacheksja nowotworowa/AIDS, stwardnienie zanikowe boczne, z. Larona (p-ciała przeciw GH, nadmierna hipoglikemia)
mekazermina + IGFBP-3
hiperprolaktynemia
np. w leczeniu antypsychotykami klasycznymi schizofrenii
niewystarczająca laktacja i diagnostyka??, antagonista rec. D (zab. pozapiramidowe)
metoklopramid
leczenie hiperprolaktynemii
- bromokryptyna
- kabergolina, chinagolid (długo działający agoniści D2
niepożądane kabergoliny
niewydolność zastawki p-k prawej (głównie przy duzych dawkach w Parkinsonie)
preparat TRH, diagnozowanie przyczyny niedoczynności tarczycy
podanie - wzrost TSH, ale TSH - nie ma wzrostu hormonów»_space; wtórna niedoczynność
działanie TRH pozatarczycowe
przeciwbólowe, przeciwdrgawkowe, neuroprotekcyjne (zwyrodnienie móżdżkowo-rdzeniowe), chroni wcześniaki przed niewyd. oddechową
Zastosowanie w leczeniu pacjentów z rakiem tarczycy oraz wolem wieloguzkowym.
Zwiększa wychwyt jodu przez tarczycę – stosowana z jodem umożliwia zmniejszenie jego dawki.
Pozwala uniknąć stosowanej dawniej deprywacji hormonów tarczycy.
tyreotropina
Stymuluje produkcję kortykotropiny (ACTH).
Stosowany głównie diagnostycznie w celu zróżnicowania przyczyny nadmiernej produkcji
glikokortykosteroidów.
CRH, kortykorelina
diagnostyka (przez CRH): wysokie stężenie sterydów, stymulacja CRH powoduje wzrost
produkcji ACTH oraz sterydów
gruczolak przysadki
diagnostyka (przez CRH): wysokie stężenie sterydów, więc niskie ACTH; podanie CRH NIE wywołuje wzrostu ACTH
guz nadnerczy
diagnostyka (przez CRH): wysokie stężenie sterydów, wysokie ACTH; podanie CRH NIE wywołuje wzrostu ACTH (przysadka niewrażliwa)
ektopowe wydzielanie ACTH (np. rak płuc)
Mniejsza immunogenność niż naturalna ACTH – maleje ryzyko alergii.
Zastosowanie w diagnostyce niewydolności nadnerczy, drogą parenteralna
kortykotropina syntetyczna
diagnostyka hiperandrogenizmu (przez ACTH)
wzrost GKS po podaniu: hiperandrogenizm jajnikowy
brak wzrostu: przerost nadnerczy wrodzony
niska częstotliwość uwalniania GnRH
produkcja FSH
wysoka częstotliwość uwalniania GnRH
LH
znaczny wzrost produkcji GnRH (nagły)
wyrzut LH i owulacja
Okres półtrwania około 5min, dlatego nadaje się do
pobudzania rec. GnRH
Zastosowanie w leczeniu niewystępowaniu cyklów
miesięcznych z powodu braku stymulacji z podwzgórza –
pozwala uzyskać owulację i zajść w ciążę (pompa infuzyjna drogą podskórną)
gonadorelina
Długie działanie, fukncjonalnie antagoniści rec., regulacja „w dół”. Powodują spadek produkcji FSH i LH» endometriozy, mięsniaki macicy,
przedwczesnego dojrzewania lub raka prostaty (+antagoniści rec. testosteronu na początek).
LEUPRORELINA i HISTRELINA 1/dzień domięśniowo
NAFARELINA w sprayu donosowym
GOZERELINA w formie wolno uwalniającej 1/msc
procedury sztucznego zapłodnienia»_space; lepsza kontrola na d cyklem
cetroreliks, ganireliks
długo działający, leczenie zaawansowanego raka prostaty»_space; domięsniowo, kastracja na ok
abareliks
niepożądane: abareliks
wyrzut histaminy, wydłużenie QT
najnowszy antagonista»_space; rak prostaty, bez niepożądanych abareliksu
degareliks
menopauzalna gonadotropina, LH + FSH
menotropina
oczyszczony FSH z moczu»_space; wywołanie sztucznie owulacji (razem z hCG)
urofolitropina
inżynieria genetyczna»_space; rekombinowana ludzka FSH
folitropina rekombinowana
z moczu ciężarnych kobiet, właściwości zbliżone do LH; używana żeby wywołać zstąpienie jąderk
gonadotropina kosmówkowa (hCG)
