K2: Hormony Płciowe Flashcards
CYP11A1 - dawna nazwa
desmolaza cholesterolu, P450 (S0C)
dehydrogenenaza 3β-hydroksysteroidowa
pregnenolon»_space; progesteron
DHEA»_space; androstedion
(odwracalna reakcja)
aromataza
testosteron»_space; estradiol
adrostedion»_space; estron
(nieodwracalna reakcja, obecny w warstwie ziarnistej)
estriol
- dominujący w czasie ciąży, produkowany przez łożysko z 16-hydroksydehydroepiandrosteronu (wątroba płodowa)
androgeny
testosteron»_space; najważniejszy krążący
DHT»_space; wewnątrzkomórkowy
proestrus
osiągniecie dojrzałości przez pęcherzyk, max. estradiolu
estradiol
- indukuje produkcję progesteronu w astrocytach podwzgórza
- ekspresję rec. progesteronowych w n. podwzgórza
progesteron
- wydzielany w podwzgórzu pobudza je do wydz. GnRH
- antagonista MR (natriureza i spadek ECF)
- supresja ukł. immuno
- tokolityk
estrogeny w ciąży
pobudzają rec. (konst.) oksytocynowe w doczesnej»_space; produkcja PGF2»_space; indukcja rec. OXY w mięśniówce
PMS
estrogeny»_space; wpływ na ukł. dopaminergiczny
estrogeny»_space; układ krzepnięcia
^ czyn. II, VII, IX, X i przylegania płytek do krwi
spadek antytrombiny
zdimeryzowane rec. ER α/β (nie represja ;p)
rekrutuje LSD1»_space; usunięcie metylowanych grup z histonów»_space; HAT»_space; transkrypcja
LSD1
demetylaza lizynowa
rec. ER α/β (represja)
NCoR i SMRT zamiast LSD1
rec. GPER-1
rec. błonowy dla estrogenów (w kaweolach z białkami G + striatyna)»_space; kinaza Akt»_space; indukcja NOS
działanie naczyniowe estrogenów
proliferacja i migracja śródbłonka, reendotelializacja tętnic, zmniejsza przerost intimy
współdziałanie progesteronu z estrogenami
E zwiekszaja ekspresje rec. progesteronowych
antagonizm progesteronu z estrogenami
- progesteron normalizuje wzrost krzepliwosci i zmniejsza ryzyko raka endometrium
- zwieksza LDL, zmniejsza HDL
receptory progesteronowe
PRA i PRB: jajnik, macica, sutek, OUN, kosci, ♥
syntetyczne estrogeny
etynyloestradiol, mestranol (estriol)
analog synt. estriolu
mestranol
estrogeny koniugowane
- pochodne siarczanowe estrogenów»_space; estriol (albo estron), ekwiliny, ekwileniny
- z moczu ciężarnych klaczy
estrogeny siarczanowe i syntetyczne
w mniejszym stopniu ulegają metabolizmowi pierwszego przejścia»_space; preferowane doustnie
- naturalne : miejscowo (zmniejszanie objawów przekwitania)
preprataty typu depot estrogenów
cypionian i walerian estradiolu (domięśniowo)
niepożądane estrogenów egzogennych:
- ^ ryzyka raka endometrium i sutka
- nadciśnienie (^ syntezy angiotensynogenu)
- zab. zakrzepowo-zatorowe
- kamica żółciowa
SERM
selective estrogen receptor modulator
SERM: wymienić
klomifen, tamoksyfen, raloksyfen, lazofoksyfen, bazedoksyfen, arzoksyfen
stosowany w zaawansowanych rakach sutka, kompetytywny czysty antagonista estrogenowych
fulwestrant
niepożądane fulwestrantu
uderzenia gorąca, osteoporoza, zab. błony śluzowej pochwy
słaby agonista rec. estrogenowych, antagonista rec. w przysadce; w leczeniu niepłodności z nadmiaru estrogenów
- ^ ciąże mnogie!
klomifen
podawanie klomifenu
5-10 dzień cyklu
prekursor SERM, zapobieganie i leczenie neo sutka;
antagonista w sutku, agonista w endometrium, kościach i przysadce;
tamoksyfen
SERM, w odróżnieniu od tamoksyfenu nie pobudza rec. w endometrium;
kościec: tylko kręgosłup;
^ ryzyko udarów mózgu i ch. zatorowej
reloksyfen
SERM, oddziałowuje na rec. endometrium, ale zmniejsza ryzyko złamań, niedokrwiennej i udarów
lazoksyfen
SERM, u osób z wysokim ryzykiem raka endometrium; zwiększa częstość ch. zakrzepowej
bazedoksyfen
inhibitory aromatazy
- anastrozol, letrozol
- eksemestan (steroidowy)
pierwszego rzutu w zaawansowanych, drugiego w mniej
niepożądane inh. aromataz
- bóle stawów, mięsniowo-szkieletowe
- ginekologiczne, z braku estrogenów
pochodne naturalnego progesteronu (starsze)» receptory ?
- estrogenowe
- glikokortykosteroidowe
- mineralokortkosteroide
- anrogenowe
syntetyczne gestageny: I generacja
noretynodrel, noretysteron, chlormadynon (Belara), medroksyprogesteron
syntetyczne gestageny: II generacja
norgestrel, lewonorgestrel
syntetyczne gestageny: III generacja
pochodne lewnorgestrelu (II) << słabsze działanie androgenowe dezogestrel, etonogestrel, gestoden, norgestymat, norelgestromin
syntetyczne gestageny: IV generacja
specyficznie z rec. progesteronowym
drospirenon (Yasmin), dienogest, trymegeston, nestoron
fluorowana pochodna steroidowa gestagenu»_space; uwidocznienie rec. progesteronowych u kobiet z rakiem sutka + zmniejsza ekspresję metaloproteinaz (#ektopowej endometriozy)
tanaproget
czysty antagonista rec. progesteronowych
lonapryzan
modulator rec. progesteronowych»_space; endomietroza, włókniaki macicy, max. kilka msc.
azopryznil
modulator rec. progesteronowych»_space; zapobiega zajściu w ciążę po stosunku (max. 55h), opóźnia owulację
uliprystal
modulator rec. progesteronowych»_space; substancja wczesnoaborcyjna, do 49. dnia ciąży (FR, BL), wywołuje atrofię endometrium
mifepryston
testosteron i pochodne
domięśniowo lub przeskórnie,
undecylenian testosteronu i mesterolon»_space; nieinaktywowane w wątrobie
- stymuluje rozrost jąder i spermatogenezę
- anaboliczne działanie (rozrost mięśni i kości, pobudzenie ukł krwiotwórczego)
!! przyśpiesza rozwój raka prostaty, ^ LDL i spadek HDL (u kobiet)
syntetyczny steroid przeciw estrogenowy i słabo androgenowy;
danazol
danazol: mechanizm w obrzęku
zwiększa syntezę inhibitora esterazy czynnika 1 (blokuje powstawanie aktywnego czynnika 1)
inhibitory 5α-reduktazy testosteronu
finasteryd, dutasteryd»_space; łagodny przerost prostaty i łysienie typu męskiego, blokują testosteron»_space;DHT
antagonista rec. androgenowego (steroidowy)
cyproteron
|»_space; hirusytyzm u kobiet
nieooperacyjny rak prostaty
niesteroidowi antagoniści rec. androgenowych + analogi GnRH
niekompetycyjny inhibitor izoformy 2 5α-reduktazy testosteronu
finasteryd
kompetycyjny inhibitor izoform 1 i 2 5α-reduktazy testosteronu
dutasteryd
niesteroidowe, antagonisci rec. androgenowych (wymienic)
flutamid, bikalutamid, nilutamid
steroidowy agonista recepterów estrogenowych, gestagenowych i androgenowych
tybelon
|»_space; hormonalna t. zastępcza
