Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Lífeðlisfræði I > Hormón > Flashcards

Hormón Flashcards

1
Q

Stýrikerfi líkamans

A

Taugastjórnun

Homónastýrikerfi

Local stjórnun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Annað helsta stýrikerfi líkamans

A

Hormónakerfið (hormón og innkirtlar)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hormón og innkirtlar samanstanda af

A

kirtlum og líffærum sem seyta hormónum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hormón

A

kemísk efni sem seytuð af frumum út í utanfrumuvökva og berast með blóði (bundin/óbundin) til markfruma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Autocrine

A

efni sem hafa áhrif á sömu frumur og seyta þeim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Paracrine

A

efni sem hafa áhrif svæðisbundið, hafa áhrif á nærliggjandi frumur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Teljast Autocrine og Paracrine sem hormón?

A

Nei - hormón ferðast langar leiðir til að hafa áhrif á markfrumur/liffæri.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hormón - hafa áhrif

A
  • Stjórnun efnaskipta annarra fruma
  • Virkni þeirra getur gert vart við sig eftir nokkrar mínútur til klst
  • Hafa langvarandi áhrif
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Útkirtlar

A

losa afurð sína á yfirborð líkamans (t.d. sviti) eða inn í annað líffæri (meltingarkerfið) gegnum sérstök göng

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Innkirtlar

A

seyta hormónum beint inn í blóðrásina

hafa ekki göng

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Einn Innkirtill getur í sumum tilfellum losað fleiri en eitt hormón - Bris

A

Glúkagon og Insúlín

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hormón losuð frá ákveðnum innkirtli getur verið losað frá öðrum frumum - kallast

A

taugaboðefni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Taugaboðefni - Hormón losuð frá ákveðnum innkirtli getur verið losað frá öðrum frumum: Dæmi

A

Somatostatin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Efnaflokkar hormóna

A
  • Amine
  • Peptíð
  • Stera
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Amine hormón

A

Thyroid hormón - T4 og T3

Catecholamine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Thyroid hormón T4 og T3

A

Innihalda joð (I)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Catecholamine

A

seytt frá nýrnahettumergi Adrenalín, og undirstúku, Noradrenalín og Dópamín

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Peptíð hormón

A

Langflest hormón tilheyra þessum flokki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Stera hormón

A

Fituefni myndaðir af kólesteról í nýrnahettuberki, kynkirtlum og legköku á meðgöngu

Nýrnahetturbörkur framleiðir: Aldosterone, Cortisol, DHEA og androstenedione

Eggjastokkar framleiða estradiol og progesterone og eistun testosterone

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Nýrnahetturbörkur framleiðir

A

Aldosterone

Cortisol

DHEA

Androstenedione

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Eggjastokkar framleiða

A

estradiol og progesterone

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Stera hormón - Nýrnahettubörkur myndar

A
  1. Aldosterone (mineralocorticoid)
  2. Cortisol (glucocorticoid)
  3. Corticosterone (glucocorticoid)
  4. Dehydrepiandrosterone og androstenedione
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Aldosterone

A

meðhöndlun nýrna á Na+. K+, H+

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Cortisol

A

glúkósaaefnaskipti og streituviðbrögð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Corticosterone

A

glúkósaefnaskipti

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Dehydroepiandrosterone og androstenedione

A

eru androgen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Androgen

A

kynhormon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Nýrnahettumergurinn framleiðir

A

adrenalín

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Nýrnahettubörkur hefur 3 lög

A
  • Zona glomerulosa
  • Zona fasciculata
  • Zona reticularis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Zona glomerulosa - mineralocorticoids

A

aldosterone

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Zona fasciculata - glucocortocoids

A

cortisol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Zona reticualris - gonadocortocoids

A

kynhormón

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Flutningur hormóna í blóði

A
  1. Peptíð og katekólamín
  2. Steranir + thyroid hormón
  3. Frítt hormón + pl. prót. horm-prot. complex
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Peptíð og katekólamín

A

vatnsleysnaleg og berast uppleyst

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Sterarnir + thyroid hormón

A

illeysanlegir í plasma - ferðast bundir við plasmaprótein - jafnvægi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Frítt hormón + plasma prótein hormón-prótein complex (eff plasma conc «< total plasma)

A

Þessi hormón sem eru bundin, oft ákveðin og sérhæfð prótein

Thyroid getur haft áhrif á niðurbrot og útskilnað

Ef með stera og skjaldkirtilshormón sem eru bundið plasma prótein þá tekur það lengri tíma að ferðast og skiljast út og brjóta niður (heldur en þau sem eru vatnsleysanleg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Thyroid getur haft áhrif á

A

niðurbrot og útskilnað

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Ef með stera og skjaldkirtilshormón sem eru bundið plasma prótein

A

þá tekur það lengri tíma að ferðast og skiljast út og brjóta niður (heldur en þau sem eru vatnsleysanleg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Verkan hormóna - Viðtakar

A
  1. Flestir viðtakar fyrir stera og thyroid hormónin eru inn í frumunni alveg inn í kjarna frumunnar
  2. Viðtakar fyrir peptíð hormón og katekólamíð eru á frumuhimnunni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Flestir viðtakar fyrir stera og thyroid hormónin eru

A

inn í frumunni alveg inn í kjarna frumunnar

41
Q

Viðtakar fyrir peptíð hormón og katekólamíð eru

A

á frumuhimnunni

42
Q

Hormón geta einnig haft áhrif á viðtaka fyrir sig sjálf svo og fyrir önnur hormón

A

progesteron -> estrógen viðtökum í legi fækkar -> minnka áhrif estrógens á leg

Thyroid hormón -> fleiri viðtakar fyrir Adrenalini í hjarta (β1) (Ofvirkni í skjaldkirtli => aukið næmi fyrir Adrenalín)

43
Q

Plasmastyrkur hormóna háður

A

seytun og hraða niðurbrots og útskilnaðar

44
Q

Lifur og nýru

A

sjá um að fjarlægja hormóna úr plasma

45
Q

Niðurbrot um - Lifur eða nýra?

A

Lifur

46
Q

Útskilnaðir um - Lifur eða nýra?

A

Nýra

47
Q

Peptíð hormón og katekólamíð eru fjarlægð

A

hratt úr blóði

48
Q

Sterar og Thyroid hormón koma hægt vegna

A

bindingar við plasma prótein

49
Q

Útskilnaður nýrna

A

oft í beinu hlutfalli við seytun

50
Q

Styrkur hormóna í þvagi er oft notaður sem

A

mælikvarði á losun

51
Q

(Efnaskipti) Metabolismi hormóna ekki bara inactivering (óvirkjun) heldur einnig

A

activering (virkjun)

52
Q

metabolismi hormóna ekki bara inactivering heldur einnig activering:

A

a) T4 -> T3

b) testósteróne -> dihydrotestósteróne

Einnig:

Hormón1 hefur sín áhrif, síðan klofið í:

brot a -> áhrif

brot b -> önnur áhrif

Allt eru áhrif hormóns 1 (háð)

53
Q

Sveiflur í þéttni ýmissa hormóna eru/geta verið vegna

A
  • Dægursveiflna
  • Púlsatífar framleiðslu
  • Mánaðarsveiflna
54
Q

Sveiflur oft tengt svefni

A

d. vaxtarhormón

55
Q

Sveiflur tengt dægursveiflum í taugavirkni sem hefur áhrif á

A

seytun

56
Q

Jákvæð afturvirkni (positive feedback) - Tíðahringurinn

A

estrogen losað frá eggjastokkum - eykur losun GnRH magn - eykur losun LH - eykur losun estrogen frá eggjastokkum þar til egglos verður

57
Q

Jákvæð afturvirkni (positive feedback) - Hríðir og Fæðing

A

þrýstingur barns á legháls veldur örvun tauga sem auka losun oxytocin - legið dregst saman - barnið nær leghálsi, meiri þrýstingur - eykur losun oxytocin - ferlið heldur áfram þar til barnið er fætt

58
Q

Jákvæð afturvirkni (positive feedback) - Melting

A

fæða kemur í maga - pepsinogen umbreytt í pepsin - fæða melting hefst - meira pepsinogen umbreytt í pepsin þar til fæðan er full melt

59
Q

Neikvæð afturvirkni (Negative feed-back) - Humoral

A

magn hormóns eða næringarefnis í plasma sem hormónið stjórnar

60
Q

Neikvæð afturvirkni (Negative feed-back) - Hormónal

A

eitt eða fleiri hormón stjórna seytun ákveðins hormóns

61
Q

Neikvæð afturvirkni (Negative feed-back) - Neuronal

A

Taugaboð frá ósjálfráða taugakerfinu á innkirtla ákvarða seytun margra hormóna

62
Q

Humoral feed-back

A

Minna kalk í blóði => hækkun á parathyroid hormón => hækkun kalks í blóði

63
Q

Hormóna feed-back

A

Undirstúka - framhluti heiladinguls - önnur innkirtla líffæri

64
Q

Neuronal feed-back

A

Akút streita => Hækkun á SNS virkni (preganglíóniska) sem fer beint að hafa áhrif á nýrnahettumerg => meiri seytun noradrenalin og adrenalíni

(gerist þegar við erum stressuð)

65
Q

Undirstúka (Hypothalamus) er hluti af taugakerfinu og telst því vera neuroendokrint liffæri

A

Heiladingull (Pituitary)

Skjaldkirtill (Thyroid)

Nýrnahettur (Adrenal glands)

Heilaköngull (Pineal)

Thymus (T-frumur)

Bris (Pancreas)

Kynkirtlar (Gonads)

66
Q

Undirstúka - Stjórnar (Reglerar)

A
  1. Sympatískum og parasympatískum taugakjörnum í mænukylfu og mænu
  2. Hormónaseytingu frá undirstúku
67
Q

Undirstúka - stjórnar starfsemi

A

Hjarta og æðakerfi

öndun

hitastjórnun

inntöku fæðu og vökva

68
Q

Undirstúkan

A

er yfirstjórn og sambandsmiðstöð streitu, það er vegna stjórnunar undirstúku á ósjálfráða taugakerfinu og hormónakerfinu sem einkenni streitu koma fram…

69
Q

Heiladingull

A

hangir neðan úr heilanum umlukinn beini

tengist hypothalamus með stilk

70
Q

Heiladingull skiptist í 2

A
  • Framhluta
  • Afturhluta
71
Q

Framhluti heiladinguls

A

Adenohyophysis (Kirtildingull).

Hann er af ectodermal uppruna og er undir áhrifum örvandi og bælandi hormóna frá undirstúku (áhrifinum er miðlað um portal æðakerfið í heiladingli)

72
Q

Afturhluti heiladinguls

A

Neurohypophysis (Taugadingull).

Er af taugavefsuppruna og fær boð sín frá taugaendum sem koma frá undirstúku.

73
Q

Myndast 6 hormón í framhluta heiladinguls

A

ACTH

FSH

LH

TSH

Vaxtarhormón (GH)

Prólaktín

74
Q

ACTH

FSH

LH

TSH

A

hafa áhrif á önnur innkirtla líffæri

75
Q

Vaxtarhormón (GH) og Prólaktín

A

hafa áhrif beint á frumur ýmissa líffæra

76
Q

TRH

A

örvar TSH => Skjaldkirtill

77
Q

CRH

A

örvar ACTH => Nýrnahettubörkur

78
Q

GnRH

A

örvar LH og FSH => Kynkirtlar

79
Q

GHRH

A

örvar GH => lifur og aðrir vefir

80
Q

Dópamín

A

minnkar Prólaktín => Brjóst og aðrir vefir

81
Q

Afturhluti heiladinguls er uppbyggður af

A

taugafrumum

82
Q

Afturhluti heiladinguls - 2 hormón framleidd sem fara beint úr taugaendum út í blóðrásina

A
  • Arginin-Vasopressin (antidiuretic hormone = ADH)
  • Oxytocin
83
Q

Arginin-Vasopressin (antidiuretic hormone = ADH) og Oxytocin

A

bæði peptíð sem eru 9 amínósýrur að lengd og er aðeins munur á tveimur amínósýrum á milli þeirra.

84
Q

Þættir sem örva seytun ADH

A

Hækkað osmólalitet

Minnkað blóðrúmmál

Stress, ógleði

(Seytun í sjúkdómnum diabetes insipidus)

85
Q

Áhrif Oxytocins

A
  • Vöðvasamdrætti legs (fæðingu t.d.)
  • Örvar mjólkurtæmingu úr brjósti með því að hafa áhrif á vöðvafrumur brjóstganga við brjóstagjöf
86
Q

Seytun losunarhormóna frá undirstúku er undir áhrifum

A

tauga og hormóna sem stjórna framleiðslu þeirra

87
Q

Í hverju þriggja hormóna kerfi getur

A

a. Þriðja hormónið haft neikvæða afturvirkni á annaðhvort seytun undirstúku / heiladinguls.

Löng keðja

b. Framhluta heiladingulshormónið getur haft neikvæða afturvirkni á seytun síns losunarhormíns frá undirstúku.

Stutt keðja

c. Hormín sem eru utan þriggja hormónakerfisins geta líka haft áhrif á losun undirstúku og heiladinguls hormóna í kerfinu

88
Q

T4

A

forhormón og seytir skjaldkirtillinn aðallega T4

89
Q

T3

A

virka from hormónsins, en það myndast við að frumur breyta T4 í T3, en seyting T3 í blóð er frá lifur og nýrum

90
Q

Seyting T3 í blóð er frá

A

lifur og nýrum

91
Q

T3 myndast við að

A

frumur breyta T4 í T3

92
Q

Thyroid stimulating hormone (TSH) frá framhlua heiladinguls stjórnar seytun

A

skjaldkirtilshormóna

93
Q

TSH seytun er örvuð af

A

thyrotrophin releasing hormone (TRH) frá undirstúku

94
Q

Þegar T4 og T3 eykst þá

A

hefur það neikvæða afturvirkni á framhluta heiladinguls og undirstúku, svo að minni seytun verður á TRH og TSH.

95
Q

Þegar T4 og T3 eykst þá hefur það neikvæða afturvirkni á framhluta heiladinguls og undirstúku, svo að minni seytun verður á

A

TRH og TSH

96
Q

TSH seytun er hindruð af

A
  • somatostatini
  • hækkandi styrk glucocorticoíða
  • hækkandi styrk kynhormóna (estrogen og prógesterón)
  • mjög mikið hækkuðum joðstyrki í blóði
97
Q

Vanvirkur skjaldkirtill

A

-Máttleysi og þreyta

-Kuldaóþol

-Þyngdaraukning

-Þurr og gróf húð og hár

-Hás rödd

-Hæg slökun á vöðvum og reflexum

-Hægðaregða, depurð

98
Q

Ofvirkur skjaldkirtill

A

-Þyndartap þrátt fyrir ríkulega fæðuneyslu

-Sviti og hitaóþol

-Þreyta

-Hraður hjartsláttur, palpitationir og atrial fibrillation

-Óróleiki og tremor

-Vöðvaslappleiki

-Angina og hjartabilun

-Niðurgangur

-Oligomenorrhea og minnkuð frjósemi

-Skjaldkirtilsstækku

Lífeðlisfræði I (14 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions