Hoorcollege 7 - Longziekten Flashcards
Functie van trilhaartjes
De vuiltjes die je in ademt wegfilteren
Hoe adem je
Door de neus –> via stembanden in de luchtpijp –> naar de longen
Structuur in de longen (groot naar klein)
- Bronchiën
- Bronchiolen
- Alveoli (longblaasjes)
Wat gebeurt er bij inademing
Ribbenkast zet zich uit, spieren trekken samen, diafragma beweegt naar beneden (actieve fase)
Wat gebeurt er bij uitademing
Ribbenkast naar binnen, spieren ontspannen, diafragma omhoog (passieve fase)
Functie van Ademhalingsysteem
- Gasuitwisseling
- Zuur-base balans (O2 en CO2 blijven in balans)
- Spraak
- Reuk
- Creëren van drukgradiënten die nodig zijn om bloed en lymfe te laten circuleren
Aandoeningen geassocieerd met Ademhalingsstelsel
- Astma
- Chronische obstructieve longziekte (COPD)
- Virale en bacteriële infecties
- Longontsteking
- Tuberculose en pleuritis
- Longkanker
COPD
Vermijdbare en behandelbare ziekte die wordt gekenmerkt door luchtstroom beperking, die onomkeerbaar is.
Niet te genezen, maar wel controleerbaar.
Progressief, abnormale ontstekingsreactie van longen op schadelijke deeltjes of gassen.
Ziektes die vallen onder COPD
- Emfyseem
- Bronchitis
Airtrapping
Gevoel alsof lucht vastzit in de longen, dit heb je bij COPD
Chronische bronchitis
Bronchiën raken ontstoken en vernauwd en de longen produceren meer slijm, hierdoor meer vernauwing. Gasuitwisseling wordt lastiger, waardoor het nog benauwder wordt.
Emfyseem
Fragiele wanden en elastische vezels van de longblaasjes worden vernietigd. Kleine luchtwegen zakken in tijdens de uitademing, luchtstroom uit longen wordt belemmerd.
Risicofactoren COPD
- Roken inclusief meeroken, giftige stoffen absorberen in de bronchiale wanden
- Genetica - Alpha-1-antitypsin defiency
- Chemische blootstelling aan stof
Symptomen COPD
- Dyspneu (kortademig)
- Piepen
- Chronische hoest
- Overmatig slijm
- Blauwheid van lippen of vingers door zuurstofgebrek
- Verminderde gasuitwisseling
- Frequente luchtweginfecties
Dyspneu
Kortademigheid
Pulmonale hypertensie
Hoge bloeddruk in de longslagaders
Peak flow meter
Voor de diagnose van COPD, je ademt in een buisje en je adem wordt gemeten en afgezet tegen normaalwaarden
Spirometrie
Voor de diagnose van COPD, meet het volume lucht dat je in één seconde kunt uitademen. En de totale hoeveelheid lucht die je uitademt.
Longfunctie
Totale hoeveelheid lucht die je uitademt
FEV1 - Forced Expiratory Volume
Hoeveelheid lucht die iemand uitademt binnen 1 seconde
Stadiëring COPD met GOLD Criteria
Fases van COPD op basis van de FEV1
Fase 1
COPD met GOLD criteria
Erg milde COPD, FEV1 rond 80%
Fase 2
COPD met GOLD criteria
Gemiddelde COPD, FEV1 tussen 50-80%
Fase 3
COPD met GOLD criteria
Ernstige COPD, FEV1 tussen 30-50%
Fase 4
COPD met GOLD criteria
Zeer ernstige COPD, FEV1 lager dan 30%, of zelfde als fase 3 en laag zuurstof gehalte in bloed.
Behandeling COPD
Behandeling staat centraal om de progressie te vertragen.
- Stoppen met roken
- Farmacologische therapie
* Bronchusverwijder
* Steroïden
* Antibiotica
- Zuurstof therapie
- Longrevalidatie, bewegen onder leiding
- Longtransplantatie (niet vaak)
Fletcher Curve
Geeft het belang van stoppen met roken aan. Wanneer iemand stopt met roken gaat de longfunctie minder snel achteruit dan als je door was gegaan.
Astma
Chronische longziekte met ontstekingen en vernauwingen van de luchtwegen waardoor ademhaling wordt bemoeilijkt.
Inspanningsastma
Vorm van astma wat zich kenmerkt door een benauwd gevoel bij inspanning. Kan verergeren als de lucht koud en droog is
Beroepsastma
Getriggerd door irritatne stoffen op de werkplaats zoals chemische dampen, gassen of stof
Allergie geïnduceerde astma
Getriggerd door stoffen die in de lucht hangen, zoals pollen.
Symptomen astma
- Piepende ademhaling
- Dyspneu
- Strak voelen van borstkast
- Hoesten
- Moeite met slapen
Drie clusters van astma
- Cluster met slecht gereguleerd astma
- Cluster met goed gereguleerde astma
- Cluster met gemiddelde gereguleerde astma
Risicofactoren astma
- Familie met astma
- Allergische aandoening
- Overgewicht
- Roken
- Blootstelling vervuiling
- Bloetstelling beroepsmatige triggers
Allergenen
Kunnen tekenen en symptomen van astma triggeren. Dit kunnen verschillende dingen zijn: pollen, ontstekingen, fysieke activiteit, sterke emoties.
Piekstroom
Gebruikt bij diagnose astma, meten hoe hard iemand uit kan ademen
Behandelingen astma
Medicijnen en veranderingen in levensstijl
Brochodilatatoren
Medicijn van astma. Ontspannen de spieren rond de luchtwegen. Maakt ademen makkelijker. (puf)
Corticosteroïden
Medicijn van astma. Verminderen de ontsteking van de luchtwegen en helpen verergering te voorkomen.
Atopie
Neiging van het immuunsysteem om te overreageren. Is een belangrijke risicofactor van astma
Cystische fibrose (Taaislijmziekte)
Erfelijke aandoening (autosomaal recessief) die ernstige schade veroorzaakt aan de longen, spijsverteringsstelsel en andere organen.
Wat gebeurt er bij de ziekte CF
CF tast de cellen aan die slijm, zweet en spijsverteringssappen produceren. Door een defect gen worden slijmafscheidingen kleverig en dik. Slijm verstopt buizen, kanalen en gangen.
- Beperkt afvoer stof en bacteriën
- Beperkt transport van voedingsstoffen
- Vatbaar voor infecties
Symptomen CF - Longgerelateerd
Slijm verstopt de buisjes die de lucht in en uit je lichaam leiden. Zorgt voor:
- Aanhoudende hoest
- Piepende ademhaling
- Kortademigheid
- Niet kunnen sporten
- Herhaaldelijke longinfecties
- Ontstoken nasale doorgangen/ verstopte neus
Resultaat buizen blokkeren van verteringsenzymen
Doordat de buis van alvleesklier naar dunne darm geblokkeerd is, kan lichaam de voedingsstoffen niet volledig opnemen.
- Vies ruikende vettige ontlasting
- Slechte gewichtstoename en groei
- Darmverstopping
- Constipatie
Mannen CF en vruchtbaarheid
Bijna allemaal ontvruchtbaar, doordat de buis die de testikels en de prostaatlkier verbind, verstopt is met slijm of helemaal ontbreekt.
Natriumgehalte en CF
Kinderen met CF hebben een veel hoger natriumgehalte
Behandeling CF
Gefocust op de stabiliteit en verbetering van voeding en longfunctie omdat het ongeneesbaar is.
Medicatie en voedingssymplementen CF:
- Antibiotica, voorkomen en behandelen longontsteking
- Anti-inflammatoire medicatie om zwelling te verminderen
- Slijmverdunning door medicatie zodat je slijm ophoest
- Inhaleermedicatie (bronchodilatoren)
- Orale alvleesklier enzymen helpen verteringsstelsel voedingsstoffen op te nemen
Compliance
De mate waarin het gedrag van de patiënt overeenkomt met degene die het voorschrijft. Mate waarin de patiënt het advies opvolgt.
Adherence
Mate waarin het gedrag van de patiënt overeenkokmt met degene die het voorschrijft, maar ze zijn het samen overeengekomen
Niet intentioneel
Patiënt kan medicijnen niet nemen zoals ze dat willen door factoren buiten hun controle
Itentioneel
Patiënt kiest er voor om medicijnen niet te nemen of op een andere manier
Persistentie
Duur van continu medicatiegebruik
Concordantie
Beschrijving van de relatie tussen arts en patiënt
Gedragsmatig perspectief over Adherentie
Adherentie wordt gezien als gedrag dat afhankelijk is van bekrachtiging
Communicatie perspectief over Adherentie
Adherentie is afhankelijk van therapeutische relatie en kwaliteit van communicatie tussen patiënt en zorgverlener
Cognitief perspectief over Adherentie
Adherentie hangt samen met het perspectief van de patiënt over ziekte en behandeling
Zelfregulatie perspectief over Adherentie
Adherentie is afhankelijk van hoe patiënten de ziekte interpreteren, of het bedreigend is en de controle.
