Hoorcollege 5 - Verloskunde & Gynaecologie Flashcards
Waarom vrouwen meer gebruik van zorg dan mannen?
Ze kunnen kinderen krijgen en worden ouder dan mannen
Rol van een psycholoog in gynaeologische setting
- Screening/beoordeling
- Consultatie voor medisch personeel
- Verwijzingen
- Behandeling van individuen, paren, gezinnen
- Psycho-educatiee groepen
- Groepstherapie begeleiden over coping
Menarche
Begin van de menstruatie, tussen 11 en 15
Leeftijd begin seksuele activiteit
15.5 jaar
Gem leeftijd in NL voor eerste kind
30 jaar, bij hoogopgeleid 34
Wanneer menopauze
Gem 51 jaar
Premenstrueel syndroom (PMS)
Cyclisch terugkerend in de luteale (laatste) fase van de menstruele cyclus met een combinatie van fysieke, psychologische distress, en/ of gedragsveranderingen van voldoende ernst wat resulteert in een verslechtering van interpersoonlijke relaties en/of verstoring van normale activiteiten.
Minstens één van deze symptomen PMS
- Affectieve labiliteit
- Prikkelbaarheid/ woede
- Depressieve stemming
- Angst, spanning en/of overspannenheid
Een van deze voor een score van totaal 5 bij PMS
- Verminderde interesse
- Concentratieproblemen
- Gebrek aan energie
- Verandering eetlust
- Hypersomnie/slapeloosheid
- Gevoel van overweldiging/ controle verlies
- Fysieke symptomen
Associaties van PMS
- Slechte lichamelijke gezondhied
- Psychologische distress
- Single zijn/niet getrouwd
- Tussen 35-44
- Minder bij mensen met pil (minder hormoonschommelingen)
Evaluatie bij PMS
- Intake interview (onset, duur, intensiteit, symptoom verloop, impact, coping)
- Symptoom dagboekje voor een maand
- Vragenlijsten (Moos menstrual distress)
Behandeling als het geen PMS is
Onderliggende probleem verhelpen, oorzaak weghalen of coping aanleren
Behandeling PMS
Multidisciplinair probleem
- Erkennen + validatie
- Gedragsmatige oplossingen
- Stress management
- CGT
- SSRI’s (antidepressiva)
Eerste trimester zwangerschap
- Kritische fase in termen van de gezondheid en ontwikkeling van de foetus
- Grootste organen en extremiteiten ontwikkelen
- Medische check up
- Termijn echo (vaststellen hoelang zwanger en kijken of kind leeft)
Symptomen eerste trimester
- Vermoeidheid
- Misselijkheid
- Gevoelige borsten
- Vaak plassen
- Sterke behoefte aan voeding die je normaal niet eet
- Sterke afkeer aan bepaalde geuren of voedsel
Tweede trimester zwangerschap
- Weinig hinder/ symptomen van zwangerschap
- Elke maand metingen van verloskundige
- Controleren op zwangerschapsdiabetes
- Kijken of er genetische afwijkingen zijn (belangrijk om als psycholoog te helpen bij beslissing)
Derde trimester zwangerschap
- Buik in de weg
- Weeën kunnen optreden
- Bevalling tussen 37-42 weken
- Bevalling kan één tot 24 uur duren
Prenatale screening
Risico rekenen
- Combinatietest
- 20 weken echo
Combinatietest
Bloedafname en nekplooimeting (nuchal scan) om vast te stellen of het kindje reisico loopt op het syndroom van Down
- Uitslag is percentage van de kans
- Alleen in eerste trimester wanneer je hoog risico loopt
20 weken echo
Groei en ontwikkeling van het kind in beeld gebracht en gekeken of er voldoende vruchtwater aanwezig is en of placenta goed ontwikkeld is
Prenatale diagnostiek
Zeer recent en zorgt voor meer zekerheid
- NIPT
- Vlokkentest
- Vruchtwaterpunctie
NIPT
Niet invasieve prenatale testen, 10e week, bloedafname
CVS test/vlokkentest
Klein stukje placenta weggeneomen en geanalyseerd. Minder gebruikt sinds komst van NIPT
- 10-12e week
- kans van miskraam 1 op 100
Vruchtwaterpunctie
Vruchtwater bij zwangere vrouw afgenomen voor onderzoek. Cellen van foetus opkweken waardoor chromosomen patroon kan worden onderzocht. Chromosomale afwijkingen worden opgespoord.
- Kans van miskraam 1 op 200
Antenatale/ prenatale depressie
Depressie tijdens de zwangerschap. 8.5-11% van de vrouwen. Depressie heeft ook effect op ongeboren kind.
Postnatele depressie/ postpartum depressie
Depressie die ontstaat binnen 4 weken na de zwangerschap. Symptomen kunnen aanhouden voor maanden en zijn gelijk aan klassieke depressie