Hoorcollege 1 - Introductie

Question 1

Ziekte tijdens prehistorie

Answer 1

• Lichaam en geest verstrengeld
• Ziekte ontstaat door boze geesten
• Behandeling = geesten uit lichaam verdrijven (exorcisme)

Question 2

Oude Grieken en ziekte

Answer 2

Hippocrates en humorale theorie

Question 3

Humorale theorie van Hippocrates

Answer 3

• Er zitten vier vloeistoffen in het lichaam, wanneer deze uit balans zijn ontstaat er ziekte
• Behandeling bestaat uit herstellen van het evenwicht

Question 4

4 vloeistoffen humorale theorie

Answer 4

1. Bloed (gepassioneerd temperament)
2. Zwarte gal (droefheid)
3. Gele gal (boze instelling)
4. Flegma/ slijm (relaxte benadering)

Question 5

Middeleeuwen en ziekte

Answer 5

• Ziekte is een straf van God
• Behandeling bestaat uit martelen, later gebed en goed doen

Question 6

Renaissance tot heden en ziekte

Answer 6

• Betere wetenschappelijke kennis en beoordeling
• 1e ziekenhuizen
• Biomedisch model ontstond

Question 7

Biomedisch Model

Answer 7

• Alle ziekte kunnen verklaard worden door te kijken wat er biologisch gezien in het lichaam gebeurd.
• Gezondheid is biochemisch of fysiek
• Psychologische en sociale processen zijn grotendeels irrelevant
• Gaat uit van geest-lichaam dualisme
• Hierdoor niet alle ziektes verklaard

Question 8

Verandering biomedische standpunt door psychologie

Answer 8

• Er werd aangetoond dat psychologie ook een rol speelt bij ziekten
• Jean-Marin Charcot hypnotiseerde patiënt
• Freud werkte verder aan theorie
• Aanleiding tot psychosomatische geneeskunde

Question 9

Psychosomatische geneeskunde

Answer 9

Idee dat specifieke ziekten voortkomen uit interne conflicten bij mensen. Bijvoorbeeld zweren, astma en hoge bloeddruk.
Als je mentale problemen hebt, kan dit invloed hebben op het lichaam.

Question 10

Dunbar en Alexander (1943, 1950)

Psychosomatische geneeskunde

Answer 10

Persoonlijkheidspatronen in verband met specifieke ziekten. Als je een bepaalde persoonlijkheid hebt dan zal je een bepaalde ziekte eerder ontwikkelen.

Question 11

Ucler-prone personality

Answer 11

Iemand met buitensporige behoefte aan afhankelijkheid en liefde, zal eerder maagzweren ontwikkelen. Als ze geen aandacht krijgen zorgt dit voor stress.

Question 12

Kritiek psychomatische geneeskunde

Answer 12

Innerlijk conflict of een persoonlijkheidstype is niet genoeg om een ziekte te veroorzaken

Question 13

Biopsychosociaal model (Engel 1977)

Answer 13

Gezondheid en ziekte zijn het gevolg van een samenspel van biologische, psychologische en sociale factoren.

Question 14

Relatie tussen patiënt en behandelaar verbetert in biopsychosociale model door:

Answer 14

• Het gebruik van diensten door patiënt
• Doeltreffendheid van de behandeling
• Snelheid waarmee ziekte wordt opgelost

Question 15

Multimorbiditeit

Answer 15

Het hebben van twee of meer ziektes

Question 16

Verschil psychologie en geneeskunde

Answer 16

• Geneeskunde is monocausaal, er wordt maar één enkele verklaring voor een ziekte gegeven.
• Nadruk ligt ook op biologische wegen.
• Duidelijk onderscheidt lichaam en geest

Question 17

Disease

Answer 17

Een duidelijk ziektepatroon en symptomen die wijzen op pathologie. Wat de patiënt heeft als hij bij de huisarts is geweest en diagnose heeft.

Question 18

Illness

Answer 18

Ziektegedrag en de subjectieve ervaring. Iets wat de patiënt heeft als hij naar de huisarts toe gaat.

Question 19

Psychiatrie

Answer 19

Focus op mentale gezondheidsproblemen, waarbij abnormale gedragingen en moties behandeld worden. Gebruik maken van medicijnen.

Question 20

Klinische Psychologie

Answer 20

Diagnose stellen voor mentale problemen en een psychotherapeutische behandeling geven. Minder ernstige problematiek dan psychiatrie.

Question 21

Gezondheidspsychologie

Answer 21

Preventie van ziekten en promoten van gezondheid, en bepaald gedrag om ziekte te voorkomen.

Question 22

Medische psychologie

Answer 22

Focust op patiënten in medische situaties en hun psychologische problemen.

Question 23

5 zaken waar je op moet letten bij herkennen van symptomen:

Answer 23

1. Individuele verschillen (mensen kunnen overdrijven)
2. Aandacht die je de symptomen geeft (mensen die op zichzelf gericht zijn merken sneller symptomen op)
3. Situationele factoren (saaie situaties, meer focus op symptomen)
4. Stress
5. Stemming en Emoties (beïnvloedt de perceptie)

Question 24

Interpretatie van Symptomen

Answer 24

1. Eerdere symptomen, als je iets nieuws hebt en je weet niet wat het is wordt het veel opvallender dan iets wat je vaker hebt.
2. Verwachtingen, verwachte symptomen worden versterkt.
3. Ernst van symptomen, behandeling wordt alleen gezocht wanneer het belangrijk orgaan aantast of als het mobiliteit beperkt.

Question 25

Common Sense Model of Illness (Leventhal)

Answer 25

Dit model gaat er van uit dat mensen impliciete meningen hebben over symptomen en ziekten, dit resulteert in ziekte percepties.

Question 26

6 subschalen Common Sense Model of Illness

Answer 26

1. Identiteit - wat heb je, geloof je dit, snap je het 2. Oorzaak - welke factoren hebben ervoor gezorgd 3. Gevolgen - symptomen, behandelingen en hun gevolgen voor kwaliteit van leven 4. Tijdslijn - verwachte duur 5. Beheersing - geloof dat het beheerst of genezen kan worden 6. Samenhang - hoe goed overtuigingen de stoornis weergeven

Question 27

Acute ziekte

Answer 27

Vermoedelijk veroorzaakt door een virus of bacterie, kortdurend en zonder gevolgen op de lange termijn

Question 28

Chronische ziekte

Answer 28

Vermoedelijk veroorzaakt door meerdere factoren, langdurig met ernstige gevolgen

Question 29

Cyclische ziekte

Answer 29

Afwisselende perioden van ofwel geen ofwel veel symptomen

Question 30

Total Patient Delay (Anderson Model)

Answer 30

Er is vertraging tussen het ontdekken van symptomen en de behandeling door: - Beoordelingsvertraging - Ziekte vertraging - Gedragsvertraging - Planningsvertraging - Behandelingsvertraging

Question 31

Beoordelingsvertraging | Total Patient Delay

Answer 31

De tijd die een persoon nodig heeft om een symptoom te beoordelen als een teken van ziekte

Question 32

Ziektevertraging | Total Patient Delay

Answer 32

De tijd die een persoon nodig heeft vanaf het eerste ziekteverschijnsel tot het besluit om professionele medische zorgt te zoeken

Question 33

Gedragsvertraging | Total Patient Delay

Answer 33

De tijd tussen de beslissing dat een ziekte medische zorg vereist en daar ook daadwerkelijk iets mee te doen

Question 34

Planningsvertraging | Total Patient Delay

Answer 34

De tijd tussen het besluit om help te zoeken en het maken van afspraak

Question 35

Behandelingsvertraging | Total Patient Delay

Answer 35

Tijd tussen de eerste afspraak en begin van behandeling

Question 36

Traditionele zorg

Answer 36

- Arts is expert - Top-down - Inhoud info over ziekte

Question 37

Gedeelde zorg

Answer 37

- Patiënt is actief, arts is expert - Samen verantwoordelijk - Patiënt bepaald einddoel - Inhoud info over probleemoplossing

Question 38

Shared decision making

Answer 38

De arts en patiënten maken samen de beslissing over de behandeling door te kijken naar de voorkeuren van de patiënt

Question 39

Verloop van ziekten bij patiënten

Answer 39

1. Acute fase 2. Chronische fase 3. Palliatieve en terminale fase

Question 40

1. Acute fase | Verloop van ziekten

Answer 40

Focus op diagnose en behandeling. Je wordt ziek en gaat symptomen ervaren. Veel emoties, verlies van controle, hulpeloosheid en onzekerheid.

Question 41

2. Chronische fase | Verloop van ziekten

Answer 41

Nadruk op nazorg, aanpassing en onderhoud.

Question 42

3. Palliatieve en terminale fase | Verloop van ziekten

Answer 42

Focus op symptoombestrijding en behoud van een optimale kwaliteit van leven. Ziektes kunnen overgaan in terminale fase.