Hoorcollege 5: het oog

Question 1

rondom het oog

Answer 1

• oogleden
• conjunctiva (bindvliezen)
• traanapparaat: traanklieren en traanvocht
• 7 uitwendige oogspieren in oogkas

Question 2

oogleden en conjunctiva

Answer 2

• oogleden (palpeerde) met oogharen (cilia)
• 3e ooglid (knipvlies) / membrana nictitans (mediaal)
• conjunctiva (bindvlies): vormt de conjunctivaalzak en bekleedt de cornea
• glandulae tarsales (talgklier) & ciliares.

Question 3

zenuw bovenste ooglid

Answer 3

n. oculomotorius en sympatische zenuwen

Question 4

welke spier regelt dreig-, cornea- en ooglidreflex

Answer 4

m. orbicularis oculi

Question 5

regulatie 3e ooglid

Answer 5

sluiten knipvlies als retractor bulbi aanspant (N. VI) e/o m. orbitalis (=glad spierweefsel) ontspant (syndroom van Horner - sympathicotonus omlaag).

Question 6

retractor bulbi

Answer 6

spier dat oogbol dieper in oogkas kan trekken, zodat knipvlies voor oog kan schuiven.

Question 7

Syndroom van Horner

Answer 7

protrusie knipvlies
hangend ooglid
vernauwde pupil

Question 8

conjunctiva

Answer 8

• bindvlies dat als voortzetting van de epidermis over binnenkant van de oogleden (palpebrale conjunctiva) en over de sclera en cornea loopt (bulbaire conjunctiva)
• Conjunctivaalzak; goede plaats voor lokale medicatie
• bevat slijmbekercellen (mucus) en T-lymfocyten
• conjunctivitis of anemie/shock veroorzaken rode resp. witte conjunctiva

Question 9

traanfilm: 3 lagen

Answer 9

1. mucuslaag = geproduceerd door slijmbekercellen, maakt direct contact met cornea. Mucus maakt cornea iets minder hydrofoob; plus secretie IgA.
2. traanklieren = de waterige laag dat blijft hechten aan cornea door mucus. Deze laag bevat allerlei voedingsstoffen.
3. tarsaal klieren = olie secretie zodat waterige laag niet kan verdampen.

Question 10

knipperen ogen & aansturen traanproductie

Answer 10

n. facialis met parasympatische zenuwvezels

Question 11

keratoconjunctivitis sicca

Answer 11

Het (deels) uitdrogen van de cornea en conjunctiva door onvoldoende productie traanvocht.
Soms veroorzaakt door n. facialis.

Question 12

3 lagen oog

Answer 12

1. sclera
2. vaatvlies/uvea = iris, corpus ciliare, choroid.
3. retina

Question 13

fovea

Answer 13

gele vlek = plek met kegeltjes (hoge resolutie) waardoor je scherp kan zien.

Question 14

bloedtoevoer oog

Answer 14

blinde vlek = ook zenuwen

choroid

Question 15

refractie van lichtstralen

Answer 15

Hangt af van:

1. het verschil in lichtsnelheid tussen de twee transparante media
2. de hoek tussen de overgang en de invallende lichtstralen
   - -> het grootste aandeel van het brekend vermogen van het oog wordt door het oppervlak van de cornea geleverd (⅔) en niet door de lens (⅓).

Question 16

accommodatie lens

Answer 16

grotere bolling = meer breking = brandpunt dichterbij
> contractie corpus ciliare o.i.v. parasimpatiche zenuwactiviteit (N.III):
a. ontspanning ophangbandjes lens
b. lens neemt natuurlijke bolle vorm aan.

Question 17

oogkamers met humor aquasos

Answer 17

• van achterste naar voorste oogkamer via iris.
• kamervocht voorziet lens en binnenkant cornea van nutriënten
• te weinig resorptie van kamervocht > toename oogboldruk > beschadiging retina en oogzenuw (glaucoom) en cornea oedeem.

Question 18

functie corpus ciliare

Answer 18

productie kamervocht

Question 19

cornea oedeem

Answer 19

endotheelcellen verantwoordelijk voor wegpompen vocht uit voorste oogkamer kunnen dit niet meer genoeg doen > vochtophoping

Question 20

Fundus

Answer 20

achterwand van oog

Question 21

fungus bij dieren

Answer 21

zichtbaar zijn o.a. een lichtabsorberend (tapetum nigrum) en een lichtreflecterend deel (tapetum lucidum), t.g.v. specifieke pigmenten/kristallen in vaatvlies.

Question 22

functie tapetum nigrum

Answer 22

licht wegvangen = anders krijg je wazig beeld

Question 23

functie tapetum lucidum

Answer 23

licht reflecteren = omdat er ‘s nachts heel weinig licht is, kan het staafje op deze manier alsnog geprikkeld worden.

Question 24

retina lagen waardoor licht komt.

Answer 24

1. axonen - ganglion cellen
2. bipolaire cellen
3. staafjes en kegeltjes
4. pigment epitheel

Question 25

staafje vs kegeltje

Answer 25

indeling a.d.h.v. vorm

• fotopigment zit in pannenkoekjes (buitenste segment)
• staafjes vooral buiten fovea; kegeltjes vooral binnen fovea

Question 26

staafjes eigenschappen

Answer 26

• schemer/nacht
• drempel 1 foton
• lage spatie resolutie
• pigment rhodopsin
• -> veel staafje zijn verbonden aan bipolaire cel

Question 27

kegeltjes eigenschappen

Answer 27

• schemer/dag
• drempel 100 fotonen
• hoge spatiele resolutie
• kleuren zien: hond/kat dichromaat, mens trichromaat; vogel 5 pigmenten

Question 28

rodopsine regulatie

Answer 28

het foton pigment in pannenkoekje van staafjes.
licht activatie van rodopsine > activatie G-eiwit transducine > activatie fosfodiesterase > cGMP wordt GMP > influx Na+ > hyperpolarisatie > stoppen afgifte neurotransmitter glutamaat (inhiberend) > inhibitie wordt opgeheven > actiepotentialen.

Question 29

melanopsine

Answer 29

intrinsieke fotosensitieve retinale ganglioncellen (ipRGCs) bevatten het fotopigment melanopsine, dat het meest gevoelig is voor blauw licht > verschillende kleuren gebruiken om pupilreflex te testen

Question 30

pretectum

Answer 30

pupil licht reflex

Question 31

monoculair vs. binoculair

Answer 31

Binoculair

• diepte perceptie
• kleine beeldradius
• roofdieren
• 60% vezels blijft ipsilateraal

Monoculair

• geen diepte perceptie
• grote beeldradius
• prooidieren
• 0% vezels blijft ipsilateraal

Question 32

binoculaire visus

Answer 32

• n. opticus bevat vezels uit 1 oog
• tractus opticus bevat bij binoculaire dieren vezels uit beide ogen
• vezels afkomstig van het laterale deel van de retina blijven in dezelfde hersenhelft
• binoculair neuronen VI essentieel voor diepte zien
• corpus callosum verbindt beide hersenhelften.