Hoorcollege 4: gehoor Flashcards
3 onderdelen oor
uitwendig oog = geleiding van geluid
middenoor = geleiding
binnenoor = perceptie
oorschelp
pinna of auricula
karakteristiek oog zoogdier
er zit een oorschelp op
uitwendig oor onderdelen
oorschelp & uitwendig gehoorgang en eindigt bij tympanum
middenoor onderdelen
begint bij trommelvlies, hier liggen de 3 middenoorbotjes:
- hamer
- incus
- stapes
otitis externa
ontsteking uitwendige gehoorgang
binnenoor onderdelen
vestibulair apparaat gevuld met vloeistof. Hier liggen de zintuigcellen (haarcellen) en zenuwen.
Verbinding middenoor
verbonden aan buis van eustachius naar oropharynx. Zorgt ervoor dat de druk aan beide kanten trommelvlies gelijk is.
middenoor ontsteking
otitis media
ontsteking binnenoor
otitis interna
oor kikker
alleen stapes botje in oor en grote trommelvlies.
evolutie middenoorbotjes
de 1e 2 botjes komen vanuit kaakgewricht > n. trigeminus aansturing
functie middenoorbotjes
in het middenoor wordt geluid, d.w.z. een periode variatie van de luchtdruk, omgezet in periodieke variatie van druk in een vloeistof, de perilymfe van de cochlea.
Trillingen lucht in uitwendige gehoorgang naar trillling vloeistof in cochlea.
Welke onderdelen van middenoor hebben invloed op horen?
- oppervlakte verhouding tympanum : stappen = 20 : 1
- lengte verhouding
hamersteel : lange beeld aambeeld = 1,5 : 1
–> druk neemt met een factor 30 toe.
onderdelen benige labyrint (binnenoor)
booggangen = evenwichtsgedeelte. Onderverdeeld in:
a. utriculus & sacculus = maculae
b. 3 ½ cirkelvormige kanalen = cristae
cochlea = slakkenhuis = orgaan van Corti.
Bevindt zich in rotsbeen = os petrosa in os temporalis.
waar liggen haarcellen?
orgaan van Corti, op bodem van scala media (= ductus cochlearis) = zintuig epitheel van het oor
- Het vliezige labyrint ligt in het benige labyrint en is gevuld met endolymfe
- stereocilia haarcellen liggen in endolymfe
- basolaterale membraan haarcellen in contract met perilymfe
haarcellen
- haarcellen in orgaan van Corti, de maculae en cristae
- haren zijn stereocilia
- stereo cilia betrokken bij mechano-elektrische transductie
middenoor en n. facialis
passage n. facials en sympatische zenuwvezels door/langs middenoor kan leiden tot facialis paralyse e/o het syndroom van Horner bij ernstige otitis media.
perilymfe vs. endolymfe
endolymfe zit in vliezige labyrint waar heel veel Kalium inzit. Terwijl tussen benige en vliezige labyrint perilymfe zit = normale hoeveelheid K+.
Erfelijke doofheid
Bij (witte) honden komt een doofheid van het zogenaamde Scheibetype voor. Deze wordt gekenmerkt door aplasie van de ductus cochlearis en sacculus (vestibulum).
orgaan van Corti
ligt op basillaire membraan en bevat o.a. 4 rijen haarcellen die zich uitstrekken over de gehele lengte van de cochlea. Haartjes worden omgeven door endolymfe en de voetjes van de haarcellen door perilymfe.
verloop drukgolf
Er komt een drukgolf aan via tympanum > drukgolf verspreidt over scala vestibuli naar topje cochlea > gaat terug via scala tympani.
Druk scala media wisselt dus door drukgolven > gaat op en neer trillen > prikkelen van n. cochlearis.
basilaire membraan
= bodem scala media
is smal, stijf en licht aan de basis van de cochlea (= hoge frequente tonen) en breed, slap en zwaar aan de apex van de cochlea (= lage frequente tonen); deze eigenschappen bepalen resonantie frequentie.
tonotopie
iedere toon heeft eigen plek op BM.
Op de plaats van resonantie is de uitwijking van het BM maximaal, en worden de haarcellen optimaal geprikkeld.
gehoorbereik
Elke dier heeft eigen gehoorbereik.
Als je ouder wordt verlies je de hoge frequentie hoort.
Dus ultrasoon geluid voor de mens kan de hond wel horen.
waar zorgt trillen BM voor?
afbuigen van haarcellen:
- BM omhoog > stijgbeugel naar buiten > orgaan van corti omhoog > haarbundel afgebogen richting cochlea.
- BM omlaag > orgaan van Corti omlaag > haarbundel afgebogen naar binnen.
depolarisatie haarcel
- de elektrische gradient van 155 mV over de membraan van de stereocilia drijft K+ naar binnen door open MET-kanalen.
- Cross-links en tip-links verbinden stereocilia van verschillende hoogte.
- Toename van spanning in de tip-links zorgt voor openen MET-kanalen.
- -> neurotransmitter afgifte van glutamaat om axonen te prikkelen.
mechano-electrische transductie
mechanisme stimulus wordt omgezet in een elektrische respons;
- deflectie haarbundel naar kinocilium depolarisatie
- deflectie haarbundel vanaf kinocilium hyperpolarisatie
- fase en intensiteit van de stimulus worden gecodeerd in het vuurpatroon van de afferente zenuwvezels
- Phase-locking is mogelijk tot een frequentie van 3 kHz
werking cochlea (4 stappen)
- Trillingen van de stapes leiden tot een lopende golf over het basilair membraan.
- De frequentie van het geluid en de eigenschappen van het basilaire membraan bepalen de plaats van maximale uitwijking.
- Tonotopie; voor hoge tonen is de bewegingsuitslag het grootst aan de basis, terwijl lagere tonen verder naar apicaal komen te liggen.
- Door toedoen van het tectoriaal membraan leidt de op- en neergaande beweging van het basilaire membraan tot een afbuiging van de stereocilia en depolarisatie/hyperpolarisatie van de haarcellen.