Hoorcollege 12: Pijn

Question 1

definitie pijn

Answer 1

onplezierige emotionele ervaring.

Question 2

aspecten pijn

Answer 2

1. functioneel: preventie van verdere schade
2. ethisch: behandeling/welzijn van dieren
3. wetenschappelijk: kunnen dieren pijn waarnemen

Question 3

emotie

Answer 3

emoties zijn heel humaan iets. Dit is bij het dier moeilijk te weerleggen.

Question 4

3 componenten pijnbeleving

Answer 4

1. nociceptie = transmissie van het signaal naar de hersenen en waarneming in cortex
2. gedrag (of cognitieve) respons op de pijn: species-specifiek gedrag
3. pijnperceptie = (emotionele/affectieve) waarneming van een onplezierige ervaring
   a. individuele variatie
   b. meetbaarheid (bij dieren)?

Question 5

kunnen dieren pijn waarnemen?

Answer 5

Dit is nog niet wetenschappelijk onderbouwd. Het moeilijke hiervan is dat pijn een emotionele ervaring is. Emoties zijn nog niet bewezen bij dieren. Het kan ook een stressreactie zijn.

Question 6

analogie postulaat

Answer 6

de aan- of afwezigheid van bewustzijn bij dieren weliswaar niet direct wetenschappelijk bewijsbaar is, maar dat op grond van aanwijsbare overeenkomsten tussen mensen en dieren in anatomie, fysiologie en gedrag aangenomen mag worden dat er ook overeenkomsten in subjectieve beleving moeten bestaan.
–> zoogdieren (mens en dier) lijken veel op elkaar, dus moeten pijn kunnen waarnemen.

Question 7

Pijn assessment

Answer 7

Tabel met houdingen. Pijn herkenning is lastig, vaak onderschat en onvoldoende pijnbestrijding voorgeschreven bij kat.

Question 8

pijn pathways

Answer 8

1. transactie door nocireceptoren (pijnprikkel in voet)
2. transmissie door primaire afferente neuron (PAN)
3. transmissie via dorsale hoorn en anterolaterale funiculus = projectie neuron (PRN)
4. perceptie in UMN.

Question 9

Type nociceptoren

Answer 9

1. A(beta) = mechanoreceptor; lage drempelwaarde; pijn bij overstimulatie
2. A(delta) = mechanisch/scherpe pijn; hoge drempelwaarde; nociceptor
3. C = polymodaal (mech./Temp./chem.); hoge drempelwaarde; nociceptor.

Question 10

snelheid nociceptoren

Answer 10

1. A(beta) = gemyeliniseerd: snel. Pijnprikkel ook groter.
2. A(delta) = licht gemyeliniseerd: matige snelheid
3. C = ongemyeliniseerd: langzaam

Question 11

wat doet a-motor neuron bij pijn pathway?

Answer 11

veroorzaakt reflex, bijv. terugtrekreflex.

Question 12

Ruggenmerg en pijn

Answer 12

• Synapsen in dorsale hoorn
  a. interneuronen
  b. projectieneuronen

Question 13

mogelijkheden respons pijn

Answer 13

1. Terugtrekreflex (geen pijnperceptie)
2. Pijnperceptie en gedragsrespons
3. Gate control theorie (modulatie pijn signaal)

Question 14

terugtrekreflex

Answer 14

prikkel > primair afferente neuron (PAN) in ruggenmerg > a-motor neuron geeft signaal naar ledemaat > terugtrekken
–> geen pijn.

Question 15

waar wordt pijn waargenomen?

Answer 15

alleen grote hersenen. Komt daar terecht via projectieneuron (PRN)

Question 16

overdracht pijn pathway ruggenmerg

Answer 16

1. Dorsale column = vnl. mechanosensorisch: lemniscaal

2. Antero/ventrolaterale funiculus =temperatuur en pijn: extra-lemniscaal.

Question 17

Tussenstations in hersenen

Answer 17

Anterolaterale funiculus bevat banen naar hersenkernen in volgende gebieden:

• Peri aquaductale grijs (PAG)
• format reticular
• thalamus

Question 18

pijn & peri aquaductale grijs (PAG

Answer 18

• endogene pijnstilling

- connectie met hypothalamus en amygdala (emotionele respons)

Question 19

pijn & formatio reticularis

Answer 19

• sympatische activatie = wegrennen van hetgeen wat je pijn heeft gedaan
• endogene pijnstilling

Question 20

pijn & thalamus

Answer 20

bewustwording (d.m.v. projectie cortex) = weten waar het pijn doet

Question 21

gate control theorie

Answer 21

A(beta)-vezels geeft tegensignaal door bijv. te wrijven over plek die zeer doet > remmen van projectieneuron.

Question 22

sensitisatie

Answer 22

verandering (verlaging) van drempelwaarde voor het voelen van pijn resulterend:
a. in een verhoogde woeligheid voor pijn na een periode van stimulatie = hyperalgesia
b. in allodynia = pijngevoel op stimuli die normaal niet pijnlijk zijn.
NB mogelijk irreversibel fenotype verandering drempwaarde nociceptor!

Question 23

Perifere sensitisatie

Answer 23

op het moment dat je weefselbeschadiging hebt > dan komen allerlei stofjes vrij (adrenaline, prostaglandinen, leukotrienen) daarnaast komt er een ontsteking > sympathisch ZS aan > soep van moleculen die pijnvezels drempelwaarde verlaagt > sneller pijn voelen.

Question 24

centrale sensitisatie

Answer 24

door perifere sensitisatie ook prikkeling projectieneuron > verlaging drempelwaarde

Question 25

probleem centrale sensitisatie

Answer 25

verlaagde drempelwaarde projectie neuron in dorsale hoorn
- dus voor alle pan die erop projecteren = breder/groter gebied gevoeliger!
NB: sensitisatie gebeurt OOK onder algehele anesthesie = dus ondanks dat dier niet bewust is van pijnprikkel op dat moment. Gevolgen voor recovery en wondgenezing, mogelijk leidend tot chronische pijn.

Question 26

nadelen (chronisch) pijn

Answer 26

• sensitisatie = soms onomkeerbaar
• verminderd welzijn
• immunoligische verstoringen
• verminderde voedsel en wateropname
• verhoogde incidentie van automutilatie

Question 27

anesthesie en pijn

Answer 27

pre- en peroperatief pijnstilling gebruiken anders kan er onomkeerbare sensitisatie optreden.

Question 28

endogene pijnmodulatie

Answer 28

1. segmentale modulatie (in 1 spinaal segment) = gate control in dorsale hoorn ruggenmerg
2. descenderende modulatie = uiteindelijk effect op dorsale hoorn cellen verschillende segmenten:
   a. PAG
   b. format réticularis = NRM (nucleus raphe magnus) & NPG (nucleus paragigantocellularis)
   - -> betrokken neurotransmitters: enkephaline & adrenaline/serotonine
3. endorfine release = hypofyse

Question 29

wat gebeurt er bij endogene pijnmodulatie?

Answer 29

Dorsale hoorncellen/projectie neuron

1. worden direct geremd door serotonine en noradrenaline
2. indirecte remming projectieneuron = serotonine en noradrenaline activeren inhiberende interneuronen (die enkephaline vrijgeven) die actief zijn op axonen van primair afferente neuronen.

Question 30

PAN & pijnmodulatie

Answer 30

PAN:

• opiaat receptoren op hun axon-einde
• enkephalins (o.a. van geactiveerde inhiberende interneuronen) bindt op de presynaptische receptoren van het PAN en verminderen de release van substance P en glutamaat
• -> minder neurotransmitter dus analgesie.

Question 31

hypofyse & pijnmodulatie

Answer 31

• input hypofyse = stress en pijnsignalen naar de hypofyse
• activatie hypofyse
• output (adenosine)hypofyse = release van endorfine (en ACTH); endorfine potenter en langer werkzaam dan enkefaline; komt in bloedbaan (endocrien); runner’s high?

Question 32

fantoom pijn

Answer 32

• prikkeling PAN restanten door neuroma vorming

- reorganisatie somatotopische projectie cortex