Hoorcollege 1 & 2: het centrale zenuwstelsel Flashcards
Indeling zenuwstelsel
centraal (binnen de schedel en wervelkolom) en perifeer
3 hersenvliezen
pia mater
arachnoidea
dura mater
hersenbalk
corpus callosum. hier lopen de gemyeliniseerde axonen
5 hersenblazen
telencephalon diencephalon mesencephalon metencephalon myelencephalon ruggenmerg
structuren telencephalon
- Grijs - wit (m.n. axonen) - grijs (cortex)
- ventrikels
- basale kernen
- corpus callosum
- gyri (plooien)/sulci (spleten)
zintuigen telencephalon
visueel auditory somatosensory olfactory motor
structuren diencephalon
- epithalamus (epifyse) = afgifte melatonine
- thalamus (2x) = denk aan gewichtje
- hypothalamus
- hypofyse
- retina van het oog (Nervus opticus (II)).
thalamus
belangrijkste schakelkern voor sensoriek. Alle sensorische informatie schakelt in thalamus, m.u.v. reuk want die gaat naar bulbus olfactorius.
Een klein deel van de informatie van de evenwichtsorgaan gaat ook via de thalamus (de rest rechtstreeks naar cerebellum).
structuren hersenstam
- colliculi (= mesencephalon)
- periaquaductale grijs (mesencephalon rondom liquor)
- pons (cerebellum staan hierop) (metencephalon)
- medulla oblongata (=myelencephalon)
- formatio reticularis
- centra bloeddruk/ademhaling
- kernen kopzenuwen III t/m XII
formatio reticularis
netwerk van zenuwcellen in hersenstam = controle mate bewustzijn grote hersenen.
structuren cerebellum
grijs - wit - grijs (cortex)
- 2 hemisferen en 1 vermis;
- vestibulocerebellum
- spinocerebellum
- cerebrocerebellum
indeling ruggenmerg
wit - grijze vlinder
Intredende zenuwen en uittredende zenuwen
- Dikke vleugel vlinder = ventraal = motorisch
- Dunne vleugel vlinder = dorsaal = sensorisch
embryologie zenuwstelsel
neural plaat gaat omhoog staan, en groeit naar elkaar toe > ectodermale oorsprong. Er vormt zich een buisje = ruggenmerg.
Neurale lijstcellen komen links en rechts van neurale buis te liggen. Deze vormen het perifere ZS.
AP perifeer ZS
Prikkel komt binnen en gaat naar spinale ganglion. Vervolgens komt het naar de dorsale ruggenmerg in. De AP gaat het ventrale wortel weer uit naar het juiste weefsel/orgaan.
Uitleg ZS en beweging
Somatosensorisch neuron > ganglion > somotasensorisch gedeelte vlinder > overschakeling via interneuron > somatomotorisch gedeelte vlinder (ventraal) > via ventrale wortel treedt het uit en gaat naar periferie.
reflex definitie
is een automatisch optredende, stereotype, motorische reactie op een sensorische prikkel
Spinale reflexen
viscerosensorisch neuron > komt binnen bij viscerosensorisch gedeelte vlinder (midden dorsaal) > overschakeling via interneuron > visceromotorisch sympathisch neuron (midden ventraal) > via ventrale wortel naar buiten en gaat naar periferie.
Reflexen: functies en toepassingen
Voor het dier:
- bescherming = als je in iets scherps stapt
- automatisme = bijv. slikken
- controle beweging en houding
- homeostase
Voor de dierenarts:
- controle werking spieren en zingtuigen
- controle integriteit neurale circuits.
Indeling kliniek: spinale reflexen & cerebrale reflexen & houdingsreacties.
somatische sensoren
- mechanoreceptoren huid
- mechanoreceptoren spier
- nocireceptoren
- thermoreceptoren
alfa-motorneuronen (Lower Motor Neuron) in:
- diverse kopzenuwen (o.a. facialis)
- rami dorsalis/ventralis
Lower motor neuron (LMN)
neuron tussen ruggenmerg en skeletspier in.
Upper motor neuron (UMN)
neuron in ruggenmerg en brein
Voorbeelden spinale (somatische) reflexen
- buigreflex / terugtrekreflex (nociceptoren)
- m. ext. carpi radialis reflex (priopioceptoren)
- kniepeesreflex (proprioceptoren))
- anusreflex
buig-/flexie-/terugtrekreflex
druk/tast/nocireceptoren > dorsale wortel neuron > medulla spinalis > a-motorneuronen (LMN) > activatie flexuren ipsilaterale poot