Hoorcollege 11: ataxie/incoördinatie Flashcards
1
Q
doel neurologisch onderzoek
A
- gaat het om een neurologische probleem?
2. waar is het probleem gelokaliseerd?
2
Q
ruggenmerg
A
grijze stof binnenkant: cellichamen
witte stof buitenkant: axonbanen
–> UPMN beïnvloeden de LMN door extra informatie te geven zodat reflex nauwkeuriger gebeurd.
3
Q
Motorische reflexboog
A
- reflex is vaste, snelle, onbewuste reactie op prikkel (simpele reflexboog)
- actie = reactie > uitrekken spierspoel (= prikkel) edit tot contractie van de spier (=reactie)
- 1 reflexboog = springstof of springveer met 2 mogelijkheden:
> stilstaan of eindeloos springen
4
Q
2 standen reflexbogen
A
- ongeremd: eindeloos springen
- gecoördineerd afgeremd: staan
> remsignaal komt van (onbewuste) UMN t.h.v. de hersenstam.
5
Q
invleoden reflexboog
A
- UMN’s aangestuurd door evenwicht en kleine hersenen
- bewuste UMN’s in cerebrum.
6
Q
UMN systeem
A
Anatomie:
- celkernen in hersene (cerebrale cortex en hersenstam) en axonen, descendenten naar de LMN om deze te moduleren
Functie:
- gecoördineerde controle van spiertonus
- nodig voor zinvolle beweging
7
Q
klinische beeld probleem UMN systeem
A
- verhoogd spiertonus
- hyperreflexia
- spastische paralyse = soort kramp
- langzame ontwikkeling van ernstige spieratrofie.
8
Q
LMN systeem
A
Anatomie:
- celkernen in ruggenmerg en hersenstam die effectoren skeletsier innerveren
Functie:
- innervatie spieren
9
Q
klinische beeld probleem LMN systeem
A
- spierzwakte, spiertonusverlaging
- parese/paralyse
- verminderde spinale reflexen
- snelle atrofie spieren
10
Q
ataxie
A
incoördinatie van romp en ledematen als gevolg van het ontbreken van coördinerende informatie (aanvoerend e/o afvoerend).
11
Q
Herkenning ataxie tijdens monsteren
A
Cave! : ataxie, parese of cachexia?
- op meer dan 2 en wisselende sporen lopen
- onregelmatig onregelmatige gang in lengte en hoogte
- struikelen/overkoot gaan
- afwijkende overgangen (m.n. abrupt halt houden)
- uitzwaaien buitenbeen op volte
- “gaan zitten” bij achteruitzetten
- hypermetrie/hypometrie/dysmetrie
- truncal sway = te veel heen en weer bewegen lichaam
- invloed blinddoeken (optische correctie)
12
Q
kreupelheid
A
onregelmatige regelmatigheid = iedere pas is onregelmatig.
13
Q
dysmetrie
A
hyper- en hypometrie door elkaar.
14
Q
hypometrie
A
achterbenen. Minder beweging/optillen.
15
Q
verlies proprioceptie
A
- niet meer bewust van positie in ruimte van benen en lichaam
- onafhankelijk van zicht
16
Q
klinische beeld verlies proprioceptie
A
- afwijkende stand in rust
- afwijkende plaatsing voeten
- schommelende beweging romp (als een schip)
17
Q
houdingsreactie (correctie reflexen)
A
Bewustzijn van positie lichaam in ruimte:
- vereist aansturing beweging door UMN systeem > centrale communicatie en regulatie
- -> het echte werk wordt verricht door LMN systeem
18
Q
3 vormen ataxie
A
- cerebellair
- vestibulair
- spinaal
19
Q
bepaling ataxievorm
A
Beslisboom met meestal 2 vragen:
1. (intentie)tremor > ja: cerebellair
> nee
2. scheve hoofdhouding > ja: vestibulair
> nee
3. spinaal
20
Q
vestibulaire ataxie
A
- Perifeer
a. aantasting labyrint e/o N. VIII - Centraal
a. aantasting kernen in verlengde merg
b. bewustzijn vaak aangetast via formatie reticualri
c. vaak ook uitval andere kernen
NB richting nystagmus
21
Q
principe vestibulaire sturing
A
- een intact labyrint zorgt ervoor dat je rechtop kunt blijven staan op het been aan dezelfde kant
- een intact labyrint zorgt ervoor dat je oogbol de horizon vasthoudt
- links en rechts houden elkaar “in evenwicht”
22
Q
probleem vestibulaire sturing
A
- strekkers van hals en ledematen aan dezelfde (aangetaste) kant worden slapper
- scheef hoofd met oor omlaag naar aangetaste kant
- doorzakken door benen aan aangetaste kant en rondjes lopen naar aangetaste kant.
23
Q
opdeling rug paard
A
- cervicaal C1-C5
- cervicothoracaal C6-T2
- thorcolumbaal T3-L3
- lumbosacraal L4-S2
- sacrococcygeaal S3-Cd5
24
Q
cervicale laesie
A
- soms eenzijdige (ipsilaterale klachten)
- ataxie voor en achter
- hypermetrie & -reflexie voor en achter
- achter 1-2 graden erger dan voor
- ernstige laesie:
a. hemi- of tetraparalyse
b. hoofdallen op te tillen als laesie onder ligt - complete laesie craniaal van C6 = dood.
25
cervicothoracale laesie
* tetraparese of -paralyse
* ataxie voor en achter
* hypotonie en -reflexie voor
* hypermetrie en -reflexie achter
soms Horner syndroom door uitval N. Sympaticus, perifeer vanaf T1-T3:
- ptosis, enophthalmus, miosis,
- paard: locaal zweten
- rund: opdrogen helft van neusspiegel
26
thorocalumbale laesie
* Alleen achter ataxie
* parese, soms paralyse achter
* hypermetrie en -reflexie achter
Schiff-Sherrington fenomeen: achterbenen slap, voorbenen verkrampt (hondenzit)
- duidelijk bij jonge dieren, voorbijgaand bij volwassen dieren
27
lumbosacrale laesie
* alleen achter ataxie
* parese, soms paralyse achter
* hypotonie en -reflexie achter
bij laesie L3-L6:
- Incontinentie door blaasverlammming m.a.g. urineus eczeem
28
Sacrococcygeale laesie
• Géén ataxie(!)
Cauda equina syndroom :
- blaas-sphincterverlamming: overloop blaas & urineus eczeem
- rectumverlamming (volproppen)
- staart-tonus verminderd
- mannelijke dieren schachten uit
- hyposensibele perineale zone met hyper- sensibele zoom
29
oorzaken ataxie
* Traumatisch insult
* Compressie
* Infecties
* Intoxicatie / metabole oorzaken
* Overige oorzaken
30
traumatisch insult
* Acuut ernstig druk op zenuwbanen of fysieke beschadiging door bloeding / haematoom of oedeem
* Als gevolg van kneuzing, fractuur, dislocatie/ subluxatie, etc.
31
compressie
* Cervicale instabiliteit
* Cervicale stenotische myelopathie
* Arthrose facetgewrichten
* Osteochondrosis dissecans met als gevolg gewrichtsdeformaties / malformatie
* Bacteriële infecties gepaard gaande met (hersen)abcessen zoals droes / rhodococcose
* Tumoren
32
infecties
Kunnen gepaard gaan met koorts (maar niet altijd...)
• Parasitair (Paard: Str. vulgaris met als gevolg ook
bloeding en evt. oedeem)
• Protozoair (Sarcocystes neurona = EPM, niet in NL)
• Bacterieel (Strep, Staph, Actinobacillus, Salmonella, e.a)
• Viraal (Equine Herpes (EHV), West Nile virus)
• Prionen (BSE (rund), scrapie (schaap), Creutzfeldt- Jakob Disease (mens))
33
toxisch/metabool
* Lolitrem (schimmelingras/hooi)
* Hepato-encephalopathie (=NH3 intoxicatie)
* Deficiënties (hypovitaminose B1)
* Paardenstaart (equisetum)
34
diversen oorzaken ataxie
```
• Congenitaal (cerebellaire abiotrophie)
• Degeneratieve processen
(Equine Degenerative Myelopathie)
• Onstekingsprocessen
(geen infectie, b.v. (poly)Neuritis Equi)
```
35
"valse" ataxie
* Parese door bv cachexie, hypoglycaemie
| * Slecht uit kunnen voeren van beweging door orthopedische afwijkingen, incl. spierproblemen
36
prognose ataxie
* Sterk afhankelijk van oorzaak en ernst van het beeld!!
* Afhankelijk van reactie op therapie en management
* Genezing vergt veel tijd
* Genezing lang niet altijd volledig
