Hoofdstuk 9 - Maligne aandoeningen van de prostaat

Question 1

Juist of fout?

Prostaatkanker is de eerste oorzaak van kankersterfte bij mannen.

Answer 1

Fout, het is de meest voorkomende tumor bij de man maar is de tweede oorzaak van kankersterfte.

Question 2

Welk type carcinoom doet zich het meest voor?

Answer 2

Adenocarcinoom.

Question 3

Juist of fout?

Voedingsgewoonten spelen een belangrijke rol in het ontwikkelen van latente prostaatkanker naar klinisch relevante prostaatkanker.

Answer 3

Juist.

Question 4

In welke geografische regio’s is de incidentie het hoogst? Waar het laagst?

Answer 4

Hoogst: Noord-Amerika en West-Europa
Laagst: Verre Oosten

Question 5

Is er plaats voor medicamenteuze preventie van prostaatkanker?

Answer 5

Neen, 5-alfareductaseremmers brachten een stijging van het aantal agressieve tumoren met zich mee.

Question 6

Wanneer is screening nuttig?

Answer 6

Bij een levensverwachting van meer dan 10 jaar, bij relatief jonge patiënten en patiënten met een positieve familiale anamnese.

Question 7

Wanneer zal prostaatkanker klachten geven?

Answer 7

Pas in een laat stadium.

Question 8

Welke symptomen zal prostaatkanker geven indien er doorgroei is doorheen de urethra en blaashals?

Answer 8

Obstructieve plaslast met straalvermindering, nycturie, residugevoel en mictie in twee tijden.

Question 9

Welke symptomen zal prostaatkanker geven indien er doorgroei is doorheen de uretermond(en)?

Answer 9

Obstructie van de hogere urinewegen met koliekachtige flankpijn, maar ook vaak silentieus.

Question 10

Waar doen fracturen t.g.v. botmetastasering zich het vaakst voor?

Answer 10

In het axiale skelet.

Question 11

Waarop moet men bedacht zijn bij de patiënt met botmetastasering?

Answer 11

Wanneer de patiënt klaagt van rugpijn, krachtverlies, paresthesieën in de onderste ledematen en hyperreflexie moet fractuur van wervel met myelumcompressie gevreesd worden. Dit is een urgentie gezien de patiënt anders parapleeg zal worden.

Question 12

Vanaf wanneer spreekt men van een verhoogd PSA?

Answer 12

Vanaf 4-4.5 ng/ml.

Question 13

Welke PSA-ratio (vrije/totaal PSA) is suspect voor prostaatkanker?

Answer 13

< 15%.

Question 14

Welke PSA-densiteit (PSA/prostaatvolume) is suspect voor prostaatkanker?

Answer 14

> 15%.

Question 15

Waarvoor is TRUS handig?

Answer 15

Voor het berekenen van het prostaatvolume en voor het uitvoeren van prostaatbiopsies.

Question 16

Wat is de plaats van CT en botscan in de primodiagnose van prostaatkanker?

Answer 16

Hier zijn ze niet nuttig.

Question 17

Waarvoor zijn CT en botscan nuttig?

Answer 17

In de staging op afstand.

Question 18

Wat is de plaats van MRI bij prostaatkanker?

Answer 18

Het is een goede diagnostische tool en kan ook determineren of er uitbreiding is naar zaadblaasjes of prostaatkapsel.

Question 19

Welke voorzorgen moeten worden genomen bij prostaatbiopsie?

Answer 19

Er wordt profylaxe AB toegediend ter preventie van prostatitis.

Question 20

Wat wil ‘waakzaam wachten’ zeggen?

Answer 20

Er wordt geen curatieve therapie opgestart. In geval van symptomen zal palliatieve hormoontherapie worden opgestart.

Question 21

Bij welke patiënten kan waakzaam wachten gebruikt worden?

Answer 21

Patiënten met een levensverwachting van < 10 jaar en bij goed tot matig gedifferentieerde tumoren.

Question 22

Wat wil ‘actieve opvolging’ zeggen?

Answer 22

Er wordt niet meteen een curatieve behandeling opgestart maar de tumor wordt gevolgd met tussentijdse PSA-controles en prostaatbiopsie.

Question 23

Bij welke patiënten kan voor actieve opvolging geopteerd worden?

Answer 23

Patiënten met een laagrisicotumor met een levensverwachting van > 10 jaar.

Question 24

Hoe worden lokaal gevorderde T4-tumoren behandeld?

Answer 24

Radiotherapeutisch met concomitante ADT gedurende 18 maanden.

Question 25

Welke therapie is de hoeksteen van gemetastaseerde prostaatkanker?

Answer 25

Androgeendeprivatie therapie met het brengen van de testosteronconcentraties naar < 20 ng/dl.

Question 26

Wat zijn de bijwerkingen van ADT?

Answer 26

Libidoverlies en impotentie, vermoeidheid, warmteopwellingen, verminderde spiersterkte, verminderd denkvermogen, osteoporose, toegenomen vetmassa en anemie.

Question 27

Wat is castratierefractaire prostaatkanker?

Answer 27

Progressie van de prostaatkanker ondanks ADT. Dit is het eindstadium.

Question 28

Wat zijn de behandelopties van castratierefractaire prostaatkanker?

Answer 28

- Chemotherapie: docetaxel IV om de drie weken - Secundaire hormonale manipulaties: abirateroneacetaat - Botondersteunende therapie: denosumab - Analgesie van pijnlijke botuitzaaiingen

Question 29

Welke effecten heeft docetaxel IV bij castratierefractaire prostaatkanker?

Answer 29

- PSA-daling van 50% bij 45% van de patiënten - 35% van de patiënten klaagt minder van pijn - Verbetering van de levenskwaliteit bij 22% van de patiënten - Verlenging van de mediane overleving met 2.4 maand

Question 30

Welke bijwerkingen heeft docetaxel IV?

Answer 30

Haaruitval, leukopenie, vermoeidheid, nagelafwijkingen, allergische reacties, ontsteking van de zenuwuiteinden.

Question 31

Waaruit bestaat de werking van abirateroneacetaat?

Answer 31

Het is een CYP17-inhibitor die de productie van androgenen inhibeert.

Question 32

Wat is het effect van abirateroneacetaat?

Answer 32

Verlenging van de overleving van 4 maand.

Question 33

Wat zijn de bijwerkingen van abirateroneacetaat?

Answer 33

Hypokaliëmie, vochtretentie, hypertensie en leverfunctiestoornissen.

Question 34

Wat is de volgende stap indien het PSA na prostatectomie terug begint te stijgen?

Answer 34

Radiotherapie.

Question 35

Juist of fout? Voor lokale tumoren geniet prostatectomie altijd de voorkeur boven radiotherapie.

Answer 35

Fout, de kankerspecifieke overleving voor lokale tumoren is gelijk tussen prostatectomie en radiotherapie.

Question 36

Bij wie kan brachytherapie worden toegepast?

Answer 36

Laag en eventueel intermediair risico tumoren.

Question 37

Wat zijn tegenindicaties voor brachytherapie?

Answer 37

Prostaat > 50 gram en matige-ernstige obstructieve plaslast.