Hoofdstuk 4 - Functionele urologie en neuro-urologie

Question 1

Wat zijn symptomen van een gestoorde vullingsfase?

Answer 1

• Overactieve blaas: urge, vele kleine plasjes, nycturie, bedplassen en/of drangincontinentie
• Stressincontinentie of inspanningsgebonden incontinentie

Question 2

Wat zijn de symptomen van een gestoorde ledigingsfase?

Answer 2

Startproblemen, trage straal, moeizaam plassen, gevoel niet leeg te plassen, nadruppelen, niet kunnen plassen, soms overloopincontinentie.

Question 3

Juist of fout?

De blaashals wordt bezenuwd door para- en orthosympathische vezels.

Answer 3

Fout, de blaashals wordt enkel geïnnerveerd door orthosympathische vezels afkomstig van T11-L2.

Question 4

Door welke zenuw wordt de externe sfincter bezenuwd?

Answer 4

De n. pudendus.

Question 5

Via welke zenuw bereiken parasympathische vezels de blaas?

Answer 5

De nn. pelvini of nn. erigentes.

Question 6

Uit welke kern ontstaan de parasympathische vezels die naar de blaas gaan?

Answer 6

De nucleus van Budge.

Question 7

Uit welke kern ontstaan de motorische vezels die naar de externe sfincter gaan?

Answer 7

De nucleus van Onuf.

Question 8

Via welke zenuwen gaan de orthosympathische vezels naar de blaas?

Answer 8

De n. hypogastricus.

Question 9

Bij welke blaasinhoud wordt een gevoel van volheid doorgegeven?

Answer 9

400 ml.

Question 10

Wat wordt bedoeld met een synerge mictie?

Answer 10

Bij detrusorcontractie zullen de sfincters relaxeren en wanneer de detrusor terug relaxeert zullen de sfincters terug opspannen.

Question 11

Welk deel van de hersenen zorgt voor synerge mictie?

Answer 11

De pons.

Question 12

Welk type neurogene blaas zal een patiënt met een letsel t.h.v. de hersenen ervaren?

Answer 12

Een hyperreflexe blaas maar wel nog met behoud van synerge sfinter-detrusoractiviteit.

Question 13

Welke symptomen zullen patiënten met een suprapontien letsel hebben?

Answer 13

Pollakisurie, urgentie, urinair verlies bij kleinste prikkel van de blaas.

Question 14

Zijn de hogere urinewegen in gevaar bij een suprapontien letsel?

Answer 14

Nee, de blaasdrukken zijn vrij laag.

Question 15

Welke soort neurogene blaas hebben comateuze patiënten het vaakst?

Answer 15

Blaashyperreflexiviteit met sfinctersynergie.

Question 16

Welk type neurogene blaas zal een patiënt met een letsel tussen de pontiene kernen en de kernen van S2-S4 ervaren?

Answer 16

Detrusorhyperreflexie met sfincterdissynergie.

Question 17

Welke gevolgen heeft een letsel tussen de pontiene kernen en de kernen van S2-S4 voor de patiënt?

Answer 17

• Geen bewuste gewaarwording of inhiberende controle meer
• Blaascapaciteit daalt drastisch
• Onvolledige en regelmatig onderbroken mictie
• Blaasresidu met verhoogd risico op infecties

Question 18

Zijn de hogere urinewegen in gevaar bij detrusorhyperreflexie met sfincterdissynergie?

Answer 18

Ja, er zijn hoge blaasdrukken die na verloop van tijd schade t.h.v. de nieren, prostaat en geslachtsorganen veroorzaakt.

Question 19

Welk type neurogene blaas ontstaat er bij een letsel onder de kernen van S2-S4?

Answer 19

Een areflexe neurogene blaas.

Question 20

Welke gevolgen ondervindt de patiënt bij een areflexe neurogene blaas?

Answer 20

• Geen gevoel van volheid
• Atone blaas
• Inspanningsgebonden urineverlies door verzwakking sfincters
• Geen willekeurige mictie meer
• Residu

Question 21

Hoe moet mictie opgewekt worden bij een areflexe neurogene blaas?

Answer 21

Verhoging van de intra-abdominale druk.

Question 22

Hoe ontstaat er bij een areflexe neurogene blaas gevaar voor de hogere urinewegen?

Answer 22

Op termijn ontstaan er hoge blaasdrukken door fibrose van de detrusor met verlies van zijn elasticiteit.

Question 23

Wat is de spinale shockfase?

Answer 23

Een initiële fase die iedere patiënt met een ruggenmergletsel zal ervaren, ongeacht de hoogte van het letsel en de hieruit resulterende neurogene blaas.

Question 24

Welke urologische symptomen horen bij de spinale shockfase?

Answer 24

Er is geen gevoel van volheid en blaascontractie is volledig weg, wat leidt tot overloopincontinentie.

Question 25

Wat is de koudwatertest?

Answer 25

Het is een test om te zien of de spinale shockfase over is. Er wordt ijskoud water in de blaas gespoten en wanneer er een detrusorcontractie optreedt is de test positief en is de shockfase voorbij.

Question 26

Wat is het nadeel van de koudwatertest?

Answer 26

In geval van een areflexe neurogene blaas zal deze test negatief blijven, ookal is de spinale shockfase voorbij.

Question 27

Welke reflexen kunnen nog nagegaan worden bij het testen of de spinale shockfase voorbij is?

Answer 27

- Anaalreflex: de anale sfincter zal contraheren bij prikken met scherp voorwerp - Bulbocavernosusreflex: bij knijpen in glans / clitoris zal de anale sfincter contraheren

Question 28

Juist of fout? Bijna alle patiënten met diabetische cystopathie zullen klachten ervaren.

Answer 28

Fout, slechts 26% zal symptomen ervaren waardoor een grondige anamnese zeer belangrijk is.

Question 29

Wat zijn de symptomen van diabetische cystopathie?

Answer 29

- Verminderd blaasgevoel waardoor mictiefrequentie daalt - Detrusoratonie en afwezigheid van sfincterobstructie waardoor buikpersmictie optreedt - Chronisch overvulde blaas: buikpijn - Gevoeliger voor urineweginfecties

Question 30

Wat zijn de voornaamste complicaties van diabetische cystopathie?

Answer 30

Blaasresidu met bacteriurie waardoor urosepsis kan optreden.

Question 31

Hoe wordt diabetische cystopathie vermeden?

Answer 31

Er word elk jaar een urinekweek en echografische residubepaling gedaan. Ook wordt een mictielijst bijgehouden.

Question 32

Welk type neurogene blaas wordt verwacht bij de ziekte van Parkinson?

Answer 32

Een hyperreflexe detrusor met sfinctersynergie. De sfincter is echter wel rigide en spastisch door schade aan de substantia nigra.

Question 33

In hoeveel procent van de patiënten met MS komen urologische symptomen voor?

Answer 33

70-90%.

Question 34

Welk type neurogene blaas ervaren patiënten met MS?

Answer 34

Het urologisch beeld is zeer variabel en is afhankelijk van de lokalisatie van de neurologische schade.

Question 35

Wat is de normale evolutie van een niet behandelde spina bifida?

Answer 35

Ontwikkelen van een hogedrukblaas, deterioratie van de hogere urinewegen door ontstaan van vesico-ureterale reflux en nierinsufficiëntie op jonge leeftijd (40j).

Question 36

Waaruit bestaat de behandeling voor spina bifida bij de neonaat?

Answer 36

Clean intermittent catheterization (CIC) en anticholinergicum (oxybutininesiroop).

Question 37

Welke neurogene aandoeningen vormen de hoogrisicogroepen voor secundaire uropathie?

Answer 37

Spina bifida en medullaire letsels.

Question 38

Welke neurogene aandoeningen vormen de laagrisicogroepen voor secundaire uropathie?

Answer 38

Parkinson, MS en hersenletsels.

Question 39

Hoeveel sonderen patiënten zich gewoonlijk bij CIC?

Answer 39

5-6 keer per dag.

Question 40

Wat zijn niet-neurogene oorzaken van een overactieve blaas?

Answer 40

- Blaasprikkeling: infectie, tumor, blaasstenen, endometriose - Lage urinewegobstructies

Question 41

Welk onderzoek is de gouden standaard voor de diagnsse van detrusorinstabiliteiten?

Answer 41

Het urodynamisch onderzoek.

Question 42

Welke behandelopties zijn er voor de niet-neurogene overactieve blaas?

Answer 42

- Levensstijl: prikkelende stoffen in de voeding vermijden - Kinesitherapie: bekkenbodem versterken - Blaastraining: voldoende drinken en proberen ophouden - Medicatie - Neuromodulatie en botuline toxine injectie - Operatie: darmaugmentaties

Question 43

Welke medicatie kan gegeven worden bij overactieve blaas?

Answer 43

- Anticholinergica - B3 mimetica

Question 44

Wat doen B3-mimetica?

Answer 44

Ze geven relaxatie van de blaasspier via B3-receptoren.

Question 45

Bij welke patiënten moet men opletten bij het geven van B3-mimetica?

Answer 45

Patiënten met ongecontroleerde hypertensie.

Question 46

Via waar kan neuromodulatie toegediend worden?

Answer 46

Via de sacrale wortels, de n. tibialis posterior, de n. pudendus en genitale zenuwen.

Question 47

Wat is de belangrijkste bijwerking van botuline toxine injecties?

Answer 47

Het risico op blaasledigingsstoornissen met recidiverende urineweginfectie en noodzaak tot intermittente zelfsondage.

Question 48

Wat is het nadeel van darmaugmentaties?

Answer 48

De patiënt dient zich na de operatie intermittent de katheteriseren wegens urineretentie.

Question 49

Wie is er at risk voor een hypo- of acontractiele blaas?

Answer 49

- Patiënten met diabetes, lage ruggenmergletsels, spina bifida, MS of sacraal lipoom - Patiënten die een operatie in het klein bekken zijn ondergaan - Patiënten die radiotherapie van het klein bekken hebben gehad - Patiënten die anticholinergica of antidepressiva nemen

Question 50

Wat zijn de symptomen van een acute urineretentie?

Answer 50

Heftige pijn t.h.v. de onderbuik en het perineum, samen met heftige mictiedrang.

Question 51

Wat zijn de symptomen van een chronische urineretentie?

Answer 51

Vage pijn in de onderbuik, perineum of flanken, overloopincontinentie, pollakisurie, aandrang, stressincontinentie en recidiverende urineweginfecties.

Question 52

Wat is de enige manier om de diagnose van een hypo- of acontractiele blaas te stellen?

Answer 52

Een urodynamisch onderzoek.

Question 53

Welke medicatie kan gegeven worden voor een hypo- of acontractiele blaas?

Answer 53

Parasympathicomimetica of alfareceptorblokkers.

Question 54

Welke medicatie kan helpen bij bekkenbodeminsufficiëntie?

Answer 54

Alfareceptorantagonisten, SSRI en imipramine.

Question 55

Wat zijn de symptomen van een hypertone bekkenbodem?

Answer 55

Dysurie, retentie, dyschezie, dyspareunie, perineale pijn, pollakisurie, urgentie en incontinentie.

Question 56

Juist of fout? De therapie voor een hypertone bekkenbodem kent goede resultaten bij volwassenen.

Answer 56

Fout, de slaagpercentages zijn laag en er zijn frequent recidieven.

Question 57

Wat zijn de meest voorkomende vormen van incontinentie bij de man?

Answer 57

Drangincontinentie en nadruppelen.

Question 58

Juist of fout? Meer dan 80% van de mannen met urineverlies worden niet behandeld.

Answer 58

Juist.

Question 59

Juist of fout? Kinesitherapie kan voor alle vormen van incontinentie bij mannen helpen.

Answer 59

Juist.

Question 60

Wat zijn de oorzaken van transiënte incontinentie bij ouderen?

Answer 60

- Delirium, depressie - Infectie: ouderen zijn gevoeliger - Atrofische vaginitis, urethritis - Pharmaca - Psychische oorzaken - Excessieve urineproductie - Restrictie van de mobiliteit - Stoelgangsimpactie

Question 61

Welke complicaties kan desmopressine geven bij ouderen?

Answer 61

Oedeem, cordecompensatie, hypertensie en elektrolytenstoornissen.

Question 62

Juist of fout? Bij zwakke ouderen wordt desmopressine enkel opgestart in opnameverband.

Answer 62

Juist.

Question 63

Juist of fout? Desmopressine wordt bij oudere vrouwen hoger gedoseerd dan bij oudere mannen.

Answer 63

Fout, oudere vrouwen krijgen 25 microgram en oudere mannen 50 microgram.

Question 64

Wanneer kunnen antidepressiva gebruikt worden bij ouderen?

Answer 64

In geval van inspanningsgebonden incontinentie of gemengd urineverlies.

Question 65

Is de doeltreffendheid van oestrogenen bij bejaarde vrouwen voor incontinentie al aangetoond?

Answer 65

Neen, maar het is wel aangetoond dat de tonus van de bekkenbodem toeneemt en de blaasprikkeling vermindert.

Question 66

Wat zijn symptomen van het chronisch blaaspijnsyndroom?

Answer 66

Cystitisachtige pijn die toeneemt met blaasvulling en pollakisurie (soms 20-40 keer per dag).

Question 67

Wat kan men op cystoscopie zien bij het chronisch blaaspijnsyndroom?

Answer 67

Ulcera en mucosascheuren.

Question 68

Wat vindt men op blaasbiopten bij het chronisch blaaspijnsyndroom?

Answer 68

Eosinofielen en/of mastcellen.

Question 69

Waaruit bestaat de standaardtherapie voor het chronisch blaaspijnsyndroom?

Answer 69

Pijnstilling, psychologische begeleiding, anticholinergica (OAB) en alfablokkers (gestoorde lediging).

Question 70

Wat is de volgende stap indien de standaardtherapie voor het chronisch blaaspijnsyndroom niet volstaat?

Answer 70

Blaasinstillaties met DMSO en GAG-laagvervangers.

Question 71

Hoeveel procent van de bevolking heeft last van pijn in de teelballen?

Answer 71

1%.

Question 72

In hoeveel van de gevallen vindt men geen oorzaak voor chronische scrotale pijn?

Answer 72

1/4.

Question 73

Vul aan: in 15-20% van de gevallen van chronische scrotale pijn ontstaat de pijn na … (1), zoals een … (2) of een … (3), of na een al dan niet vermeende … (4).

Answer 73

1: heelkunde 2: vasectomie 3: liesbreukoperatie 4: infectie

Question 74

Wanneer spreken we van nachtelijke polyurie?

Answer 74

Wanneer het geplaste volume tijdens de nacht meer dan 33% bedraagt van het totaal geplaste volume over 24u. Opmerking: bij jongeren is dit al vanaf 20%.

Question 75

Wanneer spreken we van polyurie?

Answer 75

Wanneer de diurese meer dan 40 ml per kg per dag bedraagt.

Question 76

Hoeveel procent van de kinderen met bedplassen blijft last hebben doorheen het leven?

Answer 76

1%.

Question 77

Hoeveel kinderen met bedplassen ontwikkelen later klachten van nocturie?

Answer 77

1/3.