Hoofdstuk 5 - Lithiase

Question 1

Welke leeftijdsgroep heeft vaker last van lithiase?

Answer 1

Volwassenen tussen twintig en zestig jaar.

Indien er lithiase bij kinderen gevonden wordt, is er vaak een ernstige metabole aandoening.

Question 2

Welk geslacht heeft het vaker last van urolithiase?

Answer 2

Mannen.

Question 3

In welk geografisch gebied is de prevalentie van urolithiase het hoogst?

Answer 3

Het Middellandse Zeegebied door een combinatie van klimatologische en genetische factoren.

Question 4

Welke streken hebben vaker last van urolithiase?

Answer 4

Meer zuidelijke en warmere streken.

Uitzondering: Afrika.

Question 5

Welke beïnvloedbare factoren spelen een rol in urolithiase?

Answer 5

• Systemische ziekten: primaire hyperparathyroïdie, renale tubulaire acidose, Crohn, jicht, BMI-toename
• Omgevingsfactoren: slechte balans tussen vochtinname en -verlies
• Calciuminname: hoe meer, hoe beter (melkproducten!)

Question 6

Welke stenen zijn het meest voorkomend?

Answer 6

Calciumstenen (80%).

Question 7

Zijn calciumstenen radio-opaak?

Answer 7

Ja.

Question 8

Waardoor worden calciumstenen veroorzaakt?

Answer 8

Hypercalciurie, hypocitraturie, hyperoxalurie en hyperuricosurie.

Question 9

Welke aandoening is de oorzaak in 55% van de steenvormers?

Answer 9

Absorptiehypercalciurie: toegenomen absorptie van calcium uit de darm.

Question 10

Welke aandoening is de oorzaak in 9% van de steenvormers?

Answer 10

Renale hypercalciurie: verminderde tubulaire reabsorptie van calcium.

Question 11

Vanaf wanneer spreekt men van hypocitraturie?

Answer 11

Bij een citraatexcretie van minder dan 320mg per dag.

Question 12

Wat zijn de oorzaken van hypocitraturie?

Answer 12

• Chronische diarree (alkalisch verlies)
• Extreme sport (lactaatacidose)
• Excessieve inname van proteïnen (zure afbraakproducten) of uitgesproken vlees- of visrijk dieet

Question 13

Juist of fout?

Hypocitraturie is het gevolg van daling van de zuurload.

Answer 13

Fout, het is het gevolg van stijging van de zuurload.

Question 14

Vanaf wanneer spreekt men van hyperoxalurie?

Answer 14

Bij een oxalaatexcretie van meer dan 40mg per dag.

Question 15

Welke dieetmaatregelen kunnen genomen worden in geval van een calciumsteen?

Answer 15

• Algemeen: hoge vochtinname, natriumrestrictie en beperking van de proteïne inname
• Indien normocalciurie: geen calciumrestrictie
• Indien hypercalciurie: matige calcium- en oxalaatrestrictie

Question 16

Hoe kan men oxalaatrestrictie bekomen?

Answer 16

Minder eten van chocolade en noten, minder drinken van thee en minder vitamine C innemen (max 500 mg/dag).

Question 17

Welk aandeel hebben de urinezuurstenen in alle urolithiases?

Answer 17

Ze maken 15-20% uit van alle stenen.

Question 18

Wat zijn de oorzaken van urinezuurstenen?

Answer 18

Verhoogde urinezuurproductie (bv. jicht) en verhoogde nucleïnezuurafbraak.

Question 19

Waaruit bestaat de behandeling van urinezuurstenen?

Answer 19

Toedienen van allopurinol.

Question 20

Welke stenen komen het minst vaak voor?

Answer 20

Cystinestenen (1%).

Question 21

Wat is de oorzaak van cystinestenen?

Answer 21

Cystinurie = autosomaal recessieve ziekte: transepitheliaal transportdefect van di-basische AZ met verlies in urine als gevolg.

Question 22

Wat zijn de di-basische urinezuren?

Answer 22

Cystine
Ornithine
Lysine
Arginine

Question 23

Waaruit bestaat de behandeling van cystinestenen?

Answer 23

Toediening van penicillamine: het verhindert de vorming van de zwavelbrug tussen 2 cystine aminozuren doordat het zelf een brug vormt met eeen cysteïne.

Question 24

Welk aandeel hebben de struvietstenen in de urolithiase?

Answer 24

Ze maken 15-20% uit van alle stenen.

Question 25

Wat zijn de oorzaken van struvietstenen?

Answer 25

Infecties en/of een urologische afwijking.

Question 26

Welke bacterie kan in 95% van de struvietstenen teruggevonden worden?

Answer 26

Proteus mirabilis: splitst ureum naar ammonium waardoor de urine alkalisch wordt. Dit faciliteert fosfaatsteenvorming.

Question 27

Wat is het lifetimerisico op een nierkoliek?

Answer 27

5-10%.

Question 28

Vul aan: Een midureterale lithiase geeft flankpijn met uitstraling naar de … (1), de … (2) en de … (3) / … (4).

Answer 28

1: ipsilaterale fossa
2: ipsilaterale binnenkant van de dij
3: testis
4: labia

Question 29

Welke symptomen geeft een distale ureterlithiase?

Answer 29

Irritatieve klachten: frequente mictie, valse mictiedrang en pollakisurie.

Question 30

Wat is het alarmsymptoom bij lithiase?

Answer 30

Koorts.

Question 31

Welk onderzoek moet zeker gebeuren bij het vermoeden van een lithiase?

Answer 31

Een urineonderzoek.

Question 32

Welke resultaten zullen blijken uit het urinesediment?

Answer 32

• Ongecompliceerd: hematurie, geen of weinig leukocyturie
• Geïnfecteerd: manifeste leukocyturie
• Volledig obstructief: normaal sediment

Question 33

Juist of fout?

Afwezigheid van leukocyturie sluit de diagnose van infectieuze lithiase volledig uit.

Answer 33

Fout, indien een infectieuze lithiase volledig obstructief is, zal het bloedbeeld normaal zijn.

Question 34

Welk beeldvormingsonderzoek is de gouden standaard voor de bevestiging van urolithiase?

Answer 34

CT zonder contrast.

Question 35

Welke stenen zul je eventueel kunnen zien op een Rx?

Answer 35

Calciumoxalaat-, calciumfosfaat- en cystinestenen.

Question 36

Welke stenen zul je niet kunnen zien op Rx?

Answer 36

Urinezuur- en xanthinestenen.

Question 37

Wat is de eerste keuze medicatie voor pijnbestrijding in geval van nierkoliek?

Answer 37

NSAID’s.

Question 38

Bij welke stenen wordt spontane evacuatie verwacht?

Answer 38

Stenen kleiner dan 4mm kunnen binnen de veertig dagen spontaan worden geëvacueerd (95%).

Question 39

Welke medicatie is de 1e keuze voor MET?

Answer 39

Tamsulosine (= alfa-1-receptorblokker).

Question 40

Welke stenen kunnen oraal chemolyse ondergaan? Hoe gebeurt dit?

Answer 40

Urinezuurstenen. Ze lossen op door alkalinizering van de urine met citraat of natriumbicarbonaat.

Question 41

Waarom kunnen andere stenen niet makkelijk door chemolyse behandeld worden?

Answer 41

Er zijn geen chemolytica beschikbaar die oraal genomen worden. Ze moeten via spoeling rechtstreeks in de nier terechtkomen maar dit is zeer omslachtig.

Question 42

Wat is ESWL?

Answer 42

Extracorporele Shock Wave Lithotripsie: schokgolven verbrijzelen de steen.

Question 43

Welke voorbereidingen moeten genomen worden bij ESWL?

Answer 43

Er moet profylaxe AB worden gegeven indien een infectieuze etiologie of infectieuze complicatie vermoed wordt.

Question 44

Wat zijn indicaties voor PCNL?

Answer 44

• Grote stenen (> 3cm) of harde stenen
• Falen van ESWL

Question 45

Wat zijn complicaties van PCNL?

Answer 45

Nierparenchymbloeding, infectieuze complicaties en sepsis.