Hoofdstuk 8 Flashcards
ontogenetisch
manier om te kijken naar ontwikkeling: van bevruchting tot volwassenheid
Hoe ontstaan zenuwcellen?
1 blauwdruk voor cellen, waar ze allemaal vandaan komen. multipotent
Verloop ontstaan zenuwcel
neurale stamcel -> voorloper cel -> neuroblast of glioblast -> gespecialiseerde neuron of gliacel
welke cellen kunnen delen
neurale stamcellen en voorloper cellen
neurale stamcellen zijn multipotent
welke cellen kunnen niet delen en staan dus vast
neuroblast/glioblast en gespecialiseerde neuronen of gliacellen.
multipotent houdt in?
dat neurale stamcellen zich in alle cellen die we hebben kunnen ontwikkelen
Hoe weten stamcellen hoe ze zich moeten ontwikkelen
weten we niet precies, maar denken door chemische signalen. elke stap is een chemisch signaal wat ervoor zorgt dat een stamcel zich wel of niet ontwikkelt naar een bepaalde soort cel.
genen expressie en zenuwen
welke cellen je krijgt is afhankelijk van je expressie van genen.
wat beïnvloed de expressie van genen?
- Nerotrofe signalen: kunnen bepaalde genen tot uiting brengen
- DNA methylatie: kan bepaalde genen onderdrukken. blokkeert eigenlijk genetische code, wat hem onleesbaar maakt.
en omgevingsinvloeden (epigenetische factoren), zoals bijvoorbeeld stress tijdens prenatale fase zorgt voor meer aan staan van genen (10%). (niet per se beter of slechter)
de fases van hersenontwikkeling?
- cel geboorte
- cel migratie
- cel differentiatie
- cel maturatie = vormen dendrieten/axonen
- synaptogenesis = vormen synapsen
- cel dood en synaptisch pruning
- myelogenesis = vormen van myelin
kennen want sowieso vraag
1 neurogenese/ontstaan neuronen
ontstaan uit stamcellen in de neurale buis, grotendeels afgerond na 25 weken (tot 5 jaar nog groei). uitzondering hypocampus.
als het proces voltooid is wordt het niet meer opgestart, dus neuronen in week 25 heb je nu nog.
hersentumoren?
hersentumoren in kinderen kunnen uit neuronen ontstaan (teken vertraagd neurogenese) terwijl ze bij volwassenen meestal ontstaan uit gliacellen.
2 migratie cellen
na sluiting neurale buis vormt ruggenmerg en ventrikels. in dat weefsel daarin beginnen de radiale gliacellen te groeien van binnen tot de buitenste laag van de cortex. langs die paden kunnen neuronen bewegen.
hoe ze precies op die plek komen weten we niet zeker. we denken dat er een primitieve corticale map is in de ventrikels en ruggenmerg. in het genetisch materiaal van de cellen zit dus al iets wat er voor zorgt dat ze op hun bestemde plek komen.
uitzondering celmigratie
niet alle cellen gaan via de radiale gliacelweg, sommige volgen chemische signalen. dit heeft verder geen invloed op gedrag ofzo.
ze komen alsnog op hun voorbestemde plek.
3 cel differentiatie (specialisatie)
alle cellen komen van een algemene voorloper cel (uncommitted precursor). onder invloed van chemische signalen differentieren deze cellen zich in gespecialiseerde cellen.
cel differentiatie is afgerond bij de geboorte, maar neurale maturatie gaat een aantal jaar door.