Hoofdstuk 5

Question 1

Hoe communiceren neuronen met elkaar?

Answer 1

via synapsen. opening tussen twee neuronen

Question 2

Neurotransmitters?

Answer 2

de signaalstofjes die de zenuwimpulsen overdragen tussen zenuwcellen (neuronen) en/of kliercellen en spiercellen

Question 3

Loewi’s experiment

Answer 3

stimuleerde kikkerharten en is er zo achter gekomen dat de communicatie tussen neuronen via de chemische manier gebeurt.

Question 4

onderdelen van een neuro-chemische synaps

Answer 4

• eindknop van presynaptische axon
• synaptische spleet
• postsynaptisch membraam

Question 5

verloop door synaps

Answer 5

een actiepotentiaal gegenereerd door de presynaptische neuron leidt tot afgifte van een neurotransmitter vanuit de presynaptische eindknop in de synaptische spleet.
de neurotransmitter bindt zich aan het postsynaptische membraam en zorgt daar voor een verandering in het rustpotentiaal (EPSP of IPSP)

Question 6

4 stappen van neurotransmissie?

Answer 6

• aanmaak (synthesis) & transport neurotransmitter
• Afgifte neurotransmitter (release)
• receptor actie op postsynaptisch membraam (effect)
• inactivatie

Question 7

aanmaak en transport neurotransmitters

Answer 7

• in cellichaam (DNA/mRNA)
• in eindknop van axon

Question 8

afgifte van neurotransmitter

Answer 8

afgifte in synaptische spleet (exocytose) in reactie op actiepotentiaal (calcium influx).

Question 9

receptor actie op postsynaptisch membraam

Answer 9

• depolarisatie
• hyperpolarisatie
• modulatie

Question 10

inactivatie

Answer 10

• afvoer door diffusie uit de synaptische spleet
• afbraak door enzymen
• heropname in presynaptische cel
• opname door gliacellen

Question 11

quantum

neurotransmitter afgifte

Answer 11

inhoud van 1 synaptisch blaasje

Question 12

waar hangt afgegeven hoeveelheid neurotransmitters vanaf?

neurotransmitter afgifte

Answer 12

• calcium influx in eindknop
• aantal blaasjes dat voor anker ligt

veel quanta nodig om actiepotentiaal teweeg te brengen in postsynaptische cel.

Question 13

verschillende soorten synapsen

Answer 13

• axo-dendritisch: van axon naar dendriet
• axo-somatisch: van axon naar cellichaam

Question 14

exciterende synapsen

type 1

Answer 14

• op dendrieten
• ronde synaptische blaasjes (vesicles)
• hoge dichtheid (pre- en postsynaptisch)
• brede synaptische spleet
• grote actieve zone

Question 15

inhiberende synapsen

type 2

Answer 15

• op cellichaam
• platte synaptische blaasjes
• lage dichtheid
• smalle synaptische spleet
• kleine actieve zone

Question 16

4 klassieke criteria vaststellen of chemische stof neurotransmitter is?

Answer 16

1. aangemaakt of aanwezig in een neuron
2. afgifte resulteert in een effect op andere cel
3. experimentele plaatsing resulteert in hetzelfde effect
4. mechanisme om stof te verwijderen bestaat

Question 17

wat doet een “klassieke” neurotransmitter

Answer 17

brengt een potentiaalverschil teweeg op het postsynaptische membraam

Question 18

waar wordt de term neurotransmitter tegenwoordig ook voor gebruikt?

Answer 18

• de structuur van de synaps veranderen
• zich van post- naar presynaptisch membraam verplaatsen (retrograde neurotransmitters
• alleen werkzaam zijn in combinatie met andere stoffen
• zowel als neurotransmitter als hormoon fungeren

Question 19

classificatie van neurotransmitter

Answer 19

I. kleine molecuul transmitters
II. peptide transmitters
III. lipide transmitters

Question 20

(belangrijkste) kleine molecuul transmitters in het centrale zenuwstelsel

Answer 20

1. acetylcholine; Acth
2. dopamine; DA
3. norepinefrine; NE
4. serotonine; SE

Question 21

waaruit worden de kleine molecuul transmitters gemaakt?

Answer 21

voedingsstoffen
- Acetylcholine door syntheseren van acetaat en choline
- serotonine wordt gesynthetiseerd uit L-tryptofaan en reguleert stemming/agressie, eetlust, opwinding, ademhaling en pijnperceptie

Question 22

GABA

Answer 22

Belangrijkste inhiberende neurotransmitter gevormd door kleine modificaties van glutamaat en is een aminozuur
- grote hersenen en cerebellum = glutamaat exicatie en GABA inhibitie
- hersenstam en ruggenmerg = glutamaat exicatie en glycine inhibitie

Question 23

Tyrosine

Answer 23

stofje waarvan dopamine, norepinefrine en epinefrine allemaal uit gesynthetiseerd worden.

Question 24

peptide transmitters

Answer 24

korte ketens van aminozuren, aangemaakt via transcriptie dna en mrna. aanmaak is langzamer en fungeren als hormonen (stress, hechting eten drinken en pijn).

Question 25

lipide transmitters

vetten

Answer 25

de belangrijkste lipide transmitters zijn endocannabinoïden. beïnvloeden eetlust, pijnperceptie, slaap, stemming, geheugen, angst en stress
zijn lipofiel = oplosbaar in vet en dus niet opgeslagen in synaptische blaasjes (aangemaakt on demand)

Question 26

waarop worden lipide transmitters gesynthetiseerd?

Answer 26

op postsynaptisch membraam, hebben effect op CB1 receptoren op het presynaptisch membraam

Question 27

retrograde neurotransmitters?

Answer 27

terug reizen vanuit doelbron naar oorsprong.

Question 28

Neuromodulator?

Answer 28

inhiberen afgifte van glutamaat en gaba -> dempen zowel exicatie als inhibitie.

lipide transmitters fungeren als neuromodulator

Question 29

synthetiseren?

Answer 29

afzonderlijke dingen samenvoegen tot een geheel of in verband brengen

Question 30

fytocannabinoïden

Answer 30

hennep plant, de endocannabinoïden die buiten je lichaam zijn.

Question 31

algemene excitatie versus inhibitie?

Answer 31

• Dopamine, norepinefrine, epinefrine en glutamaat = exciterend
• GABA = inhiberend

Question 32

waar hangt inhibitie of excitatie vanaf?

Answer 32

van de postsynaptische receptor. neurotransmitters bepalen dat niet.

Question 33

2 subtypes postsynaptische receptoren?

Answer 33

• ionotrope receptors
• metabotrope receptors

Question 34

ionotrope receptoren?

Answer 34

• bindingsplaats neurotransmitters en ionenkanaal
• snel (1 ms)
• direct effect, snelle fluctuaties membraampotentiaal
• kunnen actiepotentiaal triggeren

Question 35

metrabotrope receptoren

Answer 35

• alleen binding neurotransmitters, geen ionenkanaal
• langzaam (enkele honderden ms)
• indirect effect: veranderen toestand cel via G-eiwit binnenkant celmembraam

Question 36

neurotransmitter systemen perifere zenuwstelsel?

Answer 36

• somatisch zenuwstelsel
• autonome zenuwstelsel

Question 37

somatisch zenuwstelsel

perifere zenuwstelsel

Answer 37

spieren
acetylcholine en nicotinic acetylcholine receptor.

Question 38

autonome zenuwstelsel

perifere zenuwstelsel

Answer 38

• sympathisch (fight or flight)
• parasympatisch (rest and digest)

Question 39

sympathisch?

autonome zenuwstelsel

Answer 39

fight or flight
- preganglionair: acetylcholine
- postganglionair: norepinefrine

Question 40

parasympatisch

autonome

Answer 40

rest and digest
-acetylcholine; pre+postganglionair

Question 41

acetylcholine

Answer 41

remt hartslag (inhibeert), maar stimuleert spijsvertering

Question 42

norepinefrine

Answer 42

stimuleert hartslag (exciteert), maar remt spijsvertering (inhibeert)

Question 43

neurotransmitter systemen centrale zenuwstelsel

Answer 43

• cholinerg/acetylcholine = waakzaamheid, aandacht, geheugen
• dopaminerg/dopamine = nigrostriatale circuit voor motoriek en mesolimbisch circuit voor beloning en aandacht
• noradrenerg/norepinefrine = emotionele toon/stemming
• serotonerg/serotonine = waakzaamheid tijdens bewegen

Question 44

chemische synapsen?

Answer 44

• langzamer dan elektrisch
• maken neurale plasticiteit mogelijk door signalen versterken of verminderen en veranderen door ervaring

Question 45

elektrische synapsen?

Answer 45

• sneller dan chemisch, want geen synaps
• gereguleerde poorten
• maken uitwisseling voedingsstoffen tussen gliacellen en neuronen mogelijk
• kunnen clusters van neuronen laten vuren

Question 46

habituatie

leren en neurale plasticiteit

Answer 46

gewenning, achtergrondruid negeren
- verminderde respons na herhaalde stimulus

Question 47

sensitisatie

leren en neurale plasticiteit

Answer 47

verhoogde respons in reactie op stimulus.