Hoofdstuk 10

Question 1

wat is geluid?

Answer 1

trilling luchtmoleculen -> leidt tot luchtdrukverschillen die zich als golf voortbewegen (in een comprimeerbaar medium zoals lucht en water)

brein interpreteert dit als geluid

Question 2

fysieke eigenschappen van geluid

Answer 2

• frequentie = toonhoogte
• amplitude = volume
• complexiteit = timbre; combinatie amplitudes en frequentie

Question 3

frequentie

Answer 3

menselijk gehoor = 20-20000HZ
- lage frequentie = lange afstanden (walvissen)
- hoge frequentie = echolocatie (vleermuizen)

toonhoogte draagt bij aan prosodie van spraak

Question 4

amplitude

Answer 4

langdurige blootstelling aan hard geluid resulteert in gehoorschade
- een toename van 3 db staat gelijk aan verdubbeling van perceptuele volume (dus logaritmische schaal)

Question 5

complexiteit

Answer 5

• fundamentele frequentie = snelheid waarmee laagste frequentie zich herhaald
• verschillende overtonen = geluidsgolven met hogere freq deelbaar door ff.
• relatieve sterkte overtonen bepaald timbre

periodiciteit vs aperiodisch

Question 6

periodiciteit vs aperiodisch

Answer 6

• periodiciteit = de fundamentele frequentie wordt op vaste intervallen herhaald
• aperiodisch = wordt ervaren als ruis

Question 7

oor grofweg ingedeeld?

Answer 7

• uitwendige oor = oorschelp, externe gehoorgang, trommelvlies
• middenoor = hamer, aambeeld, stijgbeugel
• binnenoor = ovaal venster (rond venster), slakkenhuis, orgaan van corti, gehoorzenuw

Question 8

uitwendig oor?

Answer 8

• oorschelp = vangt geluidsgolven op en kanaliseert het naar
• externe gehoorgang = lopen golven doorheen en botsen dan tegen
• trommelvlies = membraam wat door golven in beweging wordt gezet

Question 9

middenoor

Answer 9

• hamer
• stijgbeugel
• aambeeld

zijn verbonden aan trommelvlies en nemen trillingen over en versterken die

rond venster = onder het ovale venster, zorgt ervoor dat vloeistof in slakkenhuis kan bewegen. als ovale venster in wordt gedrukt zet deze uit.

Question 10

binnenoor

Answer 10

• ovaal venster
• slakkenhuis “cochlea”
• orgaan van corti (in slakkenhuis)
• gehoorzenum (nervus cochleus)

Question 11

hoe ziet slakkenhuis eruit anatomisch?

Answer 11

in slakkenhuis zit orgaan van corti waar de de mechanische energie omgezet wordt in actiepotentiaal

Question 12

orgaan van corti?

Answer 12

heeft twee membranen
- basilair (onder)
- tectoriaal (boven)

door klopping van stijgbeugel tegen ovale venster worden membranen in beweging gezet.
tussen die membranen zitten twee soorten haarvaten.

Question 13

twee soorten haarvaten

Answer 13

• buitenste = verbonden tectoriaal membraan, beïnvloeden verbinding tussen de twee. motorische functie (~12000) basis is stijf en uiteinde flexibel.
• binnenste = hier wordt energie omgezet in actiepotentiaal, auditieve receptorcellen (~3500) regenereren niet na schade

Question 14

tinnitus?

Answer 14

als binnenste haarcellen gebogen zijn (hoort geluiden die er niet zijn)

Question 15

Hoe werken haarcellen?

Answer 15

door middel van repolarisatie en depolarisatie en hyperpolarisatie
dus een standaardpositie en als je membranen kanten opbuigt kan dat zorgen voor
- depolarisatie = K+ influc en CA2+ influx (exicatie)
- hyperpolarisatie = K+ influx (inhibitie)

Question 16

route van geluid

Answer 16

• axonen van binnenste haarcellen vormen gehoorszenuw
• verlaat slakkenhuis en komt via hersenstam CZS binnen
• daar kruist sommige informatie contralateraal
• vanuit hersenstam naar middenhersenen naar tectum
• Inferieure colliculi verwerken auditieve informatie
• vanuit daar naar thalamus
• dan naar A1
• andere gebieden

Question 17

andere geluids gebieden

Answer 17

• secundaire auditieve cortex; bevat gebied van Wernicke verantwoordelijk voor spraakherkenning (linkerhemisfeer groter)
• in rechterhemisfeer meer A1 voor muziekverwerking.

grootte verschilt

Question 18

codering van frequentie

Answer 18

haarcellin in slakkenhuis coderen freq als functie voor plaats op het basilair membraan
= tonotopische codering (ook vorm spatiele codering)
- base = voor hoge freq (dus smal dik en stug)
- apex = voor lage frequenties (minder stug)

tonotopische codering blijft door alle zenuwbanen en A1

Question 19

cochlear implants

Answer 19

elektronische device dat dove mensen met kapotte haarcellen helpt door elektronische impulsen te sturen direct vanuit de omgeving.

Question 20

geluiden onder 200 Hz

Answer 20

worden niet tonotopisch gecodeerd, maar temporeel = frequentie blijft intact tot A1
is ook frequentie waarin we ongeveer spreken.

Question 21

codering van amplitude

Answer 21

directe correlatie tussen amplitude en actiepotentiaal. meer trilling/beweging van vloeistof = meer actiepotentiaal
dus temporele codering

Question 22

coderen van locatie

Answer 22

we berekenen twee verschillen tussen de twee oren
- ITD = interaural time difference, in olijf iets
- IID = interaural intensity difference, in trapezevormig lichaam.

mensen gebruiken deze voor horizontale lokalisatie, maar ook voor onder en boven, maar hier is vaak kantelen/draaien hoofd voor nodig. oorschelp helpt bij verticale lokalisatie.

Question 23

taalgebieden in het brein?

Answer 23

• ventraal = taalbegrip, gehoorherkenning. linker temporaalkwab -> gebied van wernicke
• dorsaal = taalproductie, gehoor voor actie. Linker frontaalkwab -> gebied van Broca

geldt ook voor schrijven

weten we door stimulatie, “mappen” van de cortex in vooral jaren 80.

Question 24

muziek?

Answer 24

relatief meer activiteit in rechterhemisfeer A2.
door luisteren muziek stimuleer je gebieden die beweging stimuleren, dus kan helpen bij ziekte van parkinson.