Hoofdstuk 3b: Functie-analyse en het universele nodenmodel

Question 1

Wat stuurt ons gedrag volgens het universele nodenmodel?

Answer 1

-Universele noden
-Overeenkomstig gedrag

Question 2

Welke universele noden zijn er?

Answer 2

-Verbondenheid
-Autonomie
-Competentie

Question 3

Welke gedragingen zijn er die passen bij de universele noden?

Answer 3

-Relatieopbouw
-Zelfstandigheid
-Zelfontplooiing

Question 4

Wat betekent verbondenheid als universele nood?

Answer 4

Willen dat anderen je graag zien, willen tonen dat je anderen graag ziet

Question 5

Wat betekent autonomie als universele nood?

Answer 5

Op eigen benen willen staan

Question 6

Wat betekent competentie als universele nood?

Answer 6

Tonen competent te zijn, kennis hebben, iets kunnen betekenen

Question 7

Wat is een functie-analyse?

Answer 7

-Bestuderen van functie/betekenis van gedrag, zodat we gedrag kunnen veranderen
-Uitgangspunt: probleemgedrag als zinvolle reactie op betekenisvolle situatie
–>Volgt uit leergeschiedenis, met 2 componenten
-Verschillende stappen
-Verschillende basisschema’s

Question 8

Waaruit bestaat het bestuderen van de functie van gedrag zodat we gedrag kunnen veranderen?

Answer 8

-Uitgaan dat alle gedrag zinvol is en reden/doel heeft: moest dit niet zo zijn, zou je gedrag niet meer doen
-Vorm van leren met zowel klassieke als operante component

Question 9

Waaruit bestaat de klassieke component van gedrag binnen de functie-analyse?

Answer 9

-(VP => OP) => VR
–>Problematische betekenis
-Betekenisleren
–>Wat leer ik over specifieke stimulus
-Centraal is stimulus: VP (voorwaardelijke prikkel)
–>Oorspronkelijke prikkels
–>Inhibitorische voorwaardelijke prikkels
–>Occasion setter
-OP (onvoorwaardelijke prikkel, in enge en brede zin)
-VR (voorwaardelijke reactie)
-VP-OP link
-Gaat over verwachtingen, gevoelens, cognities: GEEN gedrag
–>Reactie is geen gedrag: anticipatie, gedachte dat iets gaat gebeuren; dat hoort bij bepaalde prikkel

Question 10

Wat is een voorwaardelijke prikkel (VP)?

Answer 10

-Eerst betekenisloos
-Stimuli/situaties in voorgeschiedenis gelinkt aan bepaalde gedachte/gevoel nav geassocieerde gebeurtenis

Question 11

Wat is een inhibitorische voorwaardelijke prikkel?

Answer 11

-Vorm van voorwaardelijke prikkel
-Bv: angst voor trein nemen, pilletje bij die angst wegneemt: pilletje bijhebben zorgt al voor minder angst

Question 12

Wat zijn occasion setters?

Answer 12

-Vorm van voorwaardelijke prikkel
-Niet in elke situatie krijgt elk gedrag zelfde betekenis: situatie van belang
-Bv kortademigheid random in klas vs na lopen vs paniekaanval

Question 13

Wat is een onvoorwaardelijke prikkel (OP)?

Answer 13

-Enge zin: prikkel die pijn uitlokt
-Brede zin: prikkel die frustratie, onzekerheid, oncontroleerbaarheid en conflict uitlokt

Question 14

Wat is een voorwaardelijke reactie (VR)?

Answer 14

-Tijdens leermoment: pijn, frustratie
-Na leren/conditioneren: angst, anticipatie voor pijn

Question 15

Hoe kan de VP-OP link eruit zien bij klassieke conditionering?

Answer 15

VP kan gelinkt worden aan OP omdat die ernaar verwijst
-Referentieel verband: prikkel verwijst naar bv pesten, anticiperen op reactie
-Sequentieel verband: in situatie altijd zelfde reactie, bv weten dat als op school, gepest worden
–>Van belang bij therapie: exposure

Question 16

Waaruit bestaat de operante component van gedrag binnen de functie-analyse?

Answer 16

-S^d x R => S^r
-Manier van omgaan met betekenis
-Hoe reageren op specifieke stimulus/welk gedrag vertonen we
-Verschillende soorten consequenten
-Aantal dingen waar je op moet letten
-Wanneer bekrachtiging meer dan negatieve gevolgen, blijft gedrag bestaan
-Gaat over gedrag/handelingen, wat mensen doen: zodra over gedrag: operant

Question 17

Waar moet je op letten bij de operante component van gedrag?

Answer 17

-Afwezigheid gedrag valt niet op, niet vaak vraag “wat doe je niet”
-Gedragsketen vaak afhankelijk van gedrag dat je ervoor of erna stelde
-Doelgerichtheid vaak niet duidelijk: moeilijk te verklaren en moeilijk voor interventies
-Goede functieanalyse van belang om te weten welke functie bepaald gedrag heeft

Question 18

Welke soorten consequenten zijn er bij operant gedrag?

Answer 18

-Positieve consequenten: bekrachtigers, brengen iets leuk
-Negatieve consequenten: straffen, brengen iets niet leuk
-Verschijnen, verdwijnen, uitblijven
-Positief: stijgen van bv bepaald gevoel
-Negatief: dalen van bv bepaald gevoel

Question 19

Hoe hangen de klassieke component en operante component samen?

Answer 19

Bepaald gedrag kan geleerd zijn via klassieke conditionering, maar in stand gehouden worden door bekrachtigers

Question 20

Welke bekrachtigingsprocedures zijn er?

Answer 20

-Verschijnen
-Verdwijnen
-Uitblijven

Question 21

Welke aard van bekrachtigers horen bij de operante procedure “verschijnen”?

Answer 21

+S^pos
–>Positieve bekrachtiger en er verschijnt iets positief (positieve bekrachtiging)
+S^neg
–>Negatieve bekrachtiger en er verschijnt iets negatief (positieve straf)

Question 22

Welke invloed heeft een positieve bekrachtiger bij de verschijningsprocedure op gedrag?

Answer 22

-Er verschijnt iets positief
-Positief gevolg op gedrag: blijven vertonen

Question 23

Welke invloed heeft een positieve straf bij de verschijningsprocedure op gedrag?

Answer 23

-Er verschijnt iets negatief
-Negatief gevolg op gedrag: passieve vermijding: iets niet meer doen (moeilijk te zien)

Question 24

Welke aard van bekrachtigers horen bij de operante procedure “verdwijnen”?

Answer 24

-S^pos
–>Positieve bekrachtiging en er verdwijnt iets dat positief is (negatieve straf)
-S^neg
–>Negatieve bekrachtiger en er verdwijnt iets dat negatief is (negatieve bekrachtiging)

Question 25

Welke invloed heeft een negatieve straf bij de verdwijningsprocedure op gedrag?

Answer 25

-Er verdwijnt iets positief
-Kan leiden tot time-out: apart zetten, bekrachtigers weghalen
-Negatief gevolg op gedrag: niet meer vertonen

Question 26

Welke invloed heeft een negatieve bekrachtiging bij de verdwijningsprocedure op gedrag?

Answer 26

-Er verdwijnt iets negatief
-Kan leiden tot ontsnappingsgedrag: ontsnappen aan iets vervelen (in heden) (bv drugs nemen om te ontspannen wanneer veel stress)
-Positief gevolg op gedrag: gaat toenemen

Question 27

Welke aard van bekrachtigers horen bij de operante procedure “uitblijven”?

Answer 27

^oS^pos
–>Positieve bekrachtiger en en iets positief blijft uit (negatieve straf)
^oS^neg
–>Negatieve bekrachtiger en iets negatief blijft uit (negatieve bekrachtiging)

Question 28

Welke invloed heeft een negatieve straf bij de uitblijvingsprocedure op gedrag?

Answer 28

-Verwacht positief effect blijft uit
-Kan leiden tot time-out: uit situatie/apart zetten, bekrachtigers weghalen
-Negatief gevolg op gedrag: zal verdwijnen

Question 29

Welke invloed heeft een negatieve bekrachtiging bij de uitblijvingsprocedure op gedrag?

Answer 29

-Verwacht negatief effect blijft uit
-Kan leiden tot actieve vermijding: iets doen om te voorkomen dat iets negatief gaat optreden, voor de daadwerkelijke confrontatie (toekomst) (bv alcohol drinken voor les omdat je weet dat je stress krijgt van lesgeven)
-Positief gevolg op gedrag: zal toenemen

Question 30

Hoe ziet een complete functie-analyse eruit?

Answer 30

Context krijgt bepaalde betekenis waarin gestelde gedrag functioneel wordt
-Klassieke en operante deel niet los van elkaar
-Maakt functie-analyse complex proces
(afbeelding)

Question 31

Uit welke stappen bestaat een functie-analyse?

Answer 31

-Topografische analyses
-Automatische gedachten identificeren

Question 32

Wat zijn topografische analyses?

Answer 32

-Heel concrete voorbeelden en situaties bevragen en op basis daarvan functieanalyses maken
-ABC verhaal maken voor operante component: antecedents, behaviors, consequences
–>Bevragen: wat gebeurde er vooraf, wat gebeurde er daarna, wat vond je wel/niet aangenaam, wat gebeurde er daarna

Question 33

Waaruit bestaat antecedents bij de topografische analyse?

Answer 33

-Prompting
-Modeling
-Feedback
-Goals

Question 34

Waaruit bestaat behaviors bij de topografische analyse?

Answer 34

-Desired
-Undesired

Question 35

Waaruit bestaat consequences bij de topografische analyse?

Answer 35

-Positive reinforcement
-Negative reinforcement
-Punishment
-Extinction
-Escape/avoidance

Question 36

Hoe kun je automatische gedachten identificeren voor een functie-analyse?

Answer 36

-Hoe komt het dat je dit denkt? Wat is er gebeurd waardoor je zo denkt?
-Omgekeerde-pijltechniek voor klassieke component
-Leerervaringen => basisschema’s over jezelf/anderen/wereld => pijnlijke gebeurtenis => automatische gedachten => emoties/gedrag
-Als mensen iets moeilijk vertellen, vaak praten over automatische gedachten: zwart-wit, catastrofaal
-Automatische gedachten zeggen iets over leerschema’s

Question 37

Wat zijn automatische gedachten?

Answer 37

-Negatieve gedachten over zelf, wereld, of toekomst
-Niet afgewogen zoals andere gedachten, maar automatisch aangenomen als waar
–>Niet in vraag gesteld, als diagnostici alert voor zijn

Question 38

Wat zijn duidelijke signalen van automatische gedachten?

Answer 38

-Catastroferen: extreme gevolgen inschatten (bv: ik ga nooit slagen, ik ga nooit lief krijgen)
-Alles of niets: zwart-wit denken, geen grijs (bv: ik ben de enige, niemand anders heeft dit)
-Emotioneel reageren: als je voelt, moet waar zijn (bv: ik voel dat niet klopt, dus klopt niet)

Question 39

Hoe kunnen we basisschema’s identificeren via de neerwaardse pijltechniek?

Answer 39

-Als gedachte juist is, wat zou er dan zo slecht aan zijn?
-Wat is ergste daaraan?
-Wat betekent dat voor jou, wat zegt dat over jou?
-Terugkoppeling aan universele noden of schema’s
-Vaak moeilijk omdat bepaalde delen van leerervaringen al heel ver teruggaan

Question 40

Welke maladaptieve domeinen zijn er?

Answer 40

-Disconnection/rejection
-Impaired autonomy/performance
-Impaired limits
-Other-directedness
-Overvigilance/inhibition

Question 41

Wat wordt er bedoeld met het domein van disconnection/rejection?

Answer 41

-Expectation that needs for security, stability, nurturance, empathy, sharing of feelings, acceptance and respect won’t be met in predicable manner
-Related early adaptive schemas: abandonment/instability, mistrust/abuse, emotional deprivation, defectiveness/shame, social isolation/alienation

Question 42

Wat wordt er bedoeld met het domein van impaired autonomy/performance?

Answer 42

-Expectations about self and environment that interfere with perceived ability to separate, survive, function independently or perform succesfully
-Related early maladaptive schemas: dependence/incompetence, vulnerability to harm/illness, enmeshment/undeveloped self, failure

Question 43

Wat wordt er bedoeld met het domein van impaired limits?

Answer 43

-Deficiency in internal limits, responsibility to others or long-term goal orientation, leads to difficulty respecting rights of others, cooperating with others, making commitments or setting and meeting realistic personal goals
-Related early maladaptive schemas: entitlement/grandiosity, insufficient self-control/self-discipline

Question 44

Wat wordt er bedoeld met het domein van other-directedness?

Answer 44

-Excessive focus on desires, feelings and responses of others at expense of own needs in order to gain love and approval, maintain sense of connection or avoid retaliation
-Related early maladaptive schemas: subjugation, self-sacrifice

Question 45

Wat wordt er bedoeld met het domein van overvigilance/inhibition?

Answer 45

-Excessive emphasis on suppressing spontaneous feelings, impulses and choices or on meeting rigid, internalized rules and expectations about performance and ethical behavior, often at expense of happiness, self-expression, relaxation, close relationships or health
-Related maladaptive schemas: emotional inhibition, unrelenting standards/hypercriticalness

Question 46

Voor welke kenmerken van de functie-analyse bestaan er basisfuncties?

Answer 46

-Verbondenheid
-Competentie
-Autonomie

Question 47

Waaruit bestaat het basisschema van verbondenheid?

Answer 47

-Ik ben onsympathiek, ongewenst en zal verworpen of verlaten worden, zal altijd alleen zijn
-Ik ben niet de moeite, onaantrekkelijk, saai, lelijk, heb niets te bieden
-Ik ben anders dan anderen, zwak, niet goed genoeg om graag gezien te worden
-Niemand gaat voor me zorgen

Question 48

Waaruit bestaat het basisschema van competentie?

Answer 48

-Ik ben slecht, onverantwoordelijk, waardeloos
-Ik ben gevaarlijk, giftig, slecht, onmenselijk
-Ik ben onbekwaam, inefficiënt, incompetent, kan niet omgaan met moeilijkheden

Question 49

Waaruit bestaat het basisschema van autonomie?

Answer 49

-Ik ben machteloos, heb geen controle over leven, zit in de val
-Ik ben kwetsbaar, afhankelijk, makkelijke prooi
-Ik ben minder waard, mislukking, niet goed genoeg, zwak, ondergeschikt