Hoofdstuk 3. Het begin van het leven

Question 1

Gameten

Answer 1

De geslachtscellen van de moeder (ovum) en de vader, die samen een nieuwe cel vormen tijdens de bevruchting.

Question 2

Zygote

Answer 2

De nieuwe cel die wordt gevormd door het bevruchtingsproces.

Question 3

Gen

Answer 3

De basiseenheid van genetische informatie

Question 4

DNA

Answer 4

De substantie waaruit genen bestaan, die bepalend is voor de aard en de functie van elke cel in het lichaam.

Question 5

Chromosoom

Answer 5

Staafvormige stukjes DNA, die georganiseerd zijn in 23 paren.

Question 6

Monozygotische tweeling

Answer 6

Tweeling afkomstig van dezelfde oorspronkelijke zygote, die dus genetisch identiek is.

Question 7

Dizygotische tweeling

Answer 7

Tweeling verwerkt vanuit twee afzonderlijke eicellen die ongeveer tegelijkertijd bevrucht worden door twee afzonderlijke zaadcellen

Question 8

Dominante eigenschap

Answer 8

De eigenschap die tot uiting komt wanneer er twee concurrerende eigenschappen aanwezig zijn.

Question 9

Recessieve eigenschap

Answer 9

De eigenschap die enkel tot uiting komt als er twee recessieve eigenschappen aanwezig zijn, zo niet, dan blijft deze eigenschap onzichtbaar.

Question 10

Genotype

Answer 10

De onderliggende combinatie van genetisch materiaal dat in een organisme aanwezig is.

Question 11

Fenotype

Answer 11

Het geheel van uiterlijk waarneembare kenmerken van een organisme, het resultaat van genotype en omgeving.

Question 12

Homozygoot

Answer 12

Gelijke genen wat een kind erft. Bijvoorbeeld tweemaal dominant of tweemaal recessief.

Question 13

Heterozygoot

Answer 13

Verschillende genen wat een kind erg voor een bepaalde eigenschap. De dominante eigenschap komt tot uiting.

Question 14

Polygenische overerving

Answer 14

Overerving waarbij een combinatie van meerdere genenparen verantwoordelijk is voor de productie van een specifieke eigenschap

Question 15

X-gebonden gen

Answer 15

Gen dat zich alleen op het X-chromosoom bevindt.

Question 16

Gedragsgenetica

Answer 16

Vakgebied dat onderzoek verricht naar de effecten van erfelijkheid op gedrag.

Question 17

Epigenetica

Answer 17

Studie naar de invloed van omgevingsfactoren op de uiting van genen en de ontwikkeling van een organisme over generaties heen.

Question 18

Downsyndroom

Answer 18

Een aangeboren afwijking door de aanwezigheid van een extra chromosoom op het 21e paar, die gepaard gaat met een verstandelijke beperking, typerende uitwendige kenmerken en bepaalde medische problemen.

Question 19

Fragiele X-syndroom

Answer 19

Een stoornis die optreedt wanneer een bepaald gen op het X-chromosoom beschadigd is geraakt, met een milde tot matige verstandelijke beperking als gevolg.

Question 20

Sikkelcelanemie

Answer 20

Een erfelijke vorm van bloedarmoede, die zo genoemd wordt vanwege de afwijkende vorm van rode bloedcellen.

Question 21

Ziekte van Duchenne

Answer 21

Een erfelijke aandoening van spieren die bijna alleen bij jongens voorkomt en waarbij sprake is van spierzwakte, gevolgd door een afname van de spiermassa.

Question 22

Syndroom van Klinefelter

Answer 22

Een aandoening die alleen bij jongens voorkomt en die het gevolg is van de aanwezigheid van een extra X-chromosoom, leidend tot o.a. onderontwikkelde geslachtsdelen, extreme lengte en borstontwikkeling.

Question 23

Echoscopie

Answer 23

Niet-invasieve test die d.m.v. geluidsgolven met een hoge frequentie een beeld schetst van het ongeboren kind.

Question 24

Vruchtwaterpunctie

Answer 24

Een invasieve test om genetische afwijkingen op te sporen door een klein monster van foetale cellen uit de vruchtzak te onderzoeken.

Question 25

Vlokkentest of chorionvillusbiopsie

Answer 25

Een invasieve test om genetische afwijkingen op te sporen door kleine monster te nemen van het haarachtige materiaal om de embryo heen.

Question 26

NIPT

Answer 26

Niet invasieve prenatale test, voor het opsporen van trisomie 21 (downsyndroom), trisomie 18 (edwardssyndroom) en trisomie 13 (patausyndroom) door het DNO van de baby in het bloed van de moeder te meten.

Question 27

Temperament

Answer 27

Individuele stijl van reageren op de omgeving die redelijk consistent is, zowel in verschillende situaties als in de loop van de tijd.

Question 28

Multifactoriële overerving

Answer 28

De bepaling van eigenschappen door een combinatie van genetische factoren en omgevingsfactoren, waarbij een genotype zorgt voor een bepaald bereik waarbinnen het fenotype zich kan manifesteren.

Question 29

Actief genotype-omgevingseffect

Answer 29

Situatie waarin een kind zich richt op de aspecten van zijn omgeving die het best aansluiten op zijn genetisch bepaalde capaciteiten.

Question 30

Passief genotype-omgevingseffect

Answer 30

Situatie waarin de ouders de omgeving beïnvloeden waarin het kind opgroeit, als gevolg van hun genetische aanleg.

Question 31

Evocatief genotype-omgevingseffect

Answer 31

Situatie waarin de genen van een kind een specifiek type omgeving oproepen.

Question 32

Germinaal stadium

Answer 32

De eerste en kortste stadium van de prenatale periode, de eerste twee weken na de conceptie

Question 33

Placenta

Answer 33

Orgaan dat tijdens de zwangerschap aangemaakt wordt in de baarmoeder en als doorgeefluik tussen moeder en foetus fungeert, door voeding en zuurstof te leveren via de navelstreng.

Question 34

Embryonaal stadium

Answer 34

De periode van twee tot acht weken na de bevruchting, waarin de belangrijkste organen en de fundamentele anatomie zich ontwikkelen.

Question 35

Foetaal stadium

Answer 35

Het stadium van prenatale ontwikkeling dat rond acht weken na de conceptie begint en eindigt bij de geboorte.

Question 36

foetus

Answer 36

Een zich ontwikkelend kind dat zich in het foetale stadium bevindt.

Question 37

Blastocyst

Answer 37

Het bevruchte ei

Question 38

Androgenen

Answer 38

Mannelijke geslachtshormonen

Question 39

Onvruchtbaarheid

Answer 39

Het onvermogen om zwanger te worden na twaalf tot achttien maanden proberen.

Question 40

Kunstmatige inseminatie

Answer 40

Procedure waarbij een arts zaadcellen van een man direct in de baarmoeder(hals) van een vrouw plaatst.

Question 41

In-vitrofertilisatie (IVF)

Answer 41

Procedure waarbij een aantal eicellen uit de eierstokken van een vrouw worden verwijderd, waarna deze in een laboratorium worden bevrucht door de zaadcelen van een man en vervolgens in de baarmoeder worden geplaatst.

Question 42

Doodgeboren kind

Answer 42

Een kind dat na zestien weken zwangerschap sterft.

Question 43

teratogeen effect

Answer 43

Omgevingsfactor tijdens de zwangerschap, die kan leiden tot een geboorteafwijking, bevallingsprobleem of een miskraam.

Question 44

Foetaal alcoholsyndroom (FAS)

Answer 44

Een cognitieve stoornis veroorzaakt door alcoholmisbruik tijdens de zwangerschap.