HC.4 - Keuzen in de zorg: doelmatigheid Flashcards
Welke ziekten kosten het meest geld?
- oncologie
- hart en vaatziekten
- dementie (psychische stoornissen)
- bewegingsapparaat
Hoe is de verdeling van de gezondheidszorg tussen mensen?
10% van de bevolking gebruikt 70% van het budget
Welke twee groepen hebben de hoogste zorgkosten?
Ouders en neonaten
Waardoor komt de kostenstijging in de zorg?
- Vergrijzing (toename bevolkingsaantal)
- Verhoogde kwaliteitseisen
- Indicatieverbreding (betere diagnostiek) –> eerder diagnostiek en beter behandelen
- Medische technologie
Bij wie komt nu vaak de keuze over kosten en behandeling?
Artsen
Wat is de voornaamste reden dat de zorgkosten stijgen?
Zorginhoud verandert
Wat zijn oorzaken waardoor de zorginhoud verandert?
- innovatie: vaak beter, zelden goedkoper
- Stijgende welvaart –> mensen zijn bereid meer te betalen
Wat is het mogelijke gevolg van de kostenstijging in de zorg?
- solidariteit, betaalbaarheid, toegankelijkheid, haalbaarheid vermindert
- dreigende tweedeling tussen rijker en armer
- keuzes zijn nodig
Hoe kunnen we de kosten van de gezondheidszorg verminderen?
kritisch kijken naar inhoud (verzekerde) zorg
Via trechter van Dunning
- Werkzaamheid goed bekijken (evidence based)
- doelmatigheid
Wat is noodzakelijke zorg?
Zorg om ervoor te zorgen dat iemand kan functioneren in de maatschappij
Wat zijn handreikingen om een drempel toe te voegen om dingen in het basispakket te laten vallen?
- QALY: hoeveel mag mensenleven kosten (80 000/QALY)
- Maatschappelijke toetsing: wel of niet verantwoord om in pakket op te nemen
Hoe kunnen we de kosteneffectiviteit bekijken tussen twee interventies?
- Usual care: lage kosten met redelijk effect
- Nieuwe interventie: hoge kosten met heel veel effect
Wat zijn drie soorten studies voor economische evaluaties?
- Kosten minimalisatie studie
- Kosten-baten analyse (KBA)
- Kosten effectiviteit analyse (KEA)
- Kosten utiliteitsanalyse (KUA)
Wat is kenmerkend voor de Kosten minimalisatie studie?
Geen effect meting omdat die hetzelfde zijn
- Kosten met elkaar vergelijken
Wat is kenmerkend voor de Kosten-baten analyse (KBA)?
Monotaire eenheden (euro’s)
Verschil in euro’s
Dus overal euro’s aan hangen
Waarom moeten er economische evaluaties worden uitgevoerd?
Om de doelmatigheid en eenrechtvaardige verdeling van de zorg zoveel mogelijk na te streven
Wat is kenmerkend voor de Kosten-effectiviteits analyse (KEA)?
Uitkomst: primaire klinische gezondheidseffecten (trial)
bvb. voorkomen fracturen, wondinfecties, wel of geen hersteloperatie
Welke economische evaluatie wordt het meest uitgevoerd?
Kosten-effectiviteits analyse (KEA)
Wat is kenmerkend voor de Kosten-utiliteitsanalyse (KUA)?
Uitkomst: QALY = winst voor kwaliteit gecorrigeerde levensjaren
Voor: of een middel in het basispakket komt
Voor alle trials die financieren
Wat is stap 1 van een economische evaluatie?
- a) Studieontwerp: welke alternatieven worden met elkaar vergeleken?
Uitkomst: kosten-effectiviteit ratio
b) Economische perspectieven: afhankelijk onderzoeksvraag en budget
- Gezondheidszorg perspectief: alle medische kosten (intra en extramuraal)
- Maatschappelijk perspectief: kosten alle maatschappelijke partijen (medische kosten, ziekteverzuim, etc)
Deze 2 het meest gebruikt
- Overig: zorgverzekeraar, patient, ziekenhuis
c) tijdshorizon: gemiddeld 2 jaar
Welk termijn nodig om alle belangrijke info te verzamelen (belasting voor patienten wel)
Gemiddeld 2 jaar
Wat is stap 2 van een economische evaluatie?
a) meten en waarderen van kosten
obv zorgvolumina (bob ligdagen, aantal afspraken HA)
1. Direct medische kosten: preventie, diagnostiek, behandeling, zorg
2. Direct niet-medische kosten: kosten patient (reis, tijd, informele zorg)
3. Indirecte medische kosten: zorg in gewonnen levensjaren
4. Indirecte niet-medische kosten: maatschappelijk productieverlies door verzuim, arbeidsongeschiktheid
b) meten: vragenlijsten, dagboekjes, praktijktijdrichtlijnen, registratiesystemen
c) Kostprijzen therapie
d) kosten per jaar
Wat is stap 3 van een economische evaluatie?
Weten en waarderen van gezondheidseffecten
Afhankelijk van evaluatie type
Vragenlijsten, multidimensionale (fysiek, mentaal, sociaal) meten op meerdere momenten –> afhankelijk ziektebeloop en duur trial
Gezondheidseffecten meten aan de hand van QALY
Hoe wordt een QALY berekend?
Tijdsduur (ziekte) x ernst (waardering) van een gezondheidstoestand
- Interventies hebben effect op sterfte en KvL
- Vergelijkbaarheid ongelijksoortige interventies
- Gebaseerd op gezondheidsuitkomst van de patient
Kwaliteit van leven: ernst van de gezondheidstoestand
Verschil in QALY = QALY interventie - QALY zonder interventie
Wat is stap 4 van een economische evaluatie?
Disconteren
= toekomstige kosten en effecten omrekenen naar huidige waarde
- Men vindt toekomstige gezondheidseffecten en kosten minder belangrijk dan huidige
–> Nadelig voor preventie toekomstige gezondheidseffecten (bv vaccineren) - Inflatie, rente, welvaartsgroei -> nu zijn effecten ook meer waard dus terugrekenen
- Hoe meer gebeurtenissen in de toekomst hoe minder gewicht
Wisselt tussen 3-5%
Wat is stap 5 van een economische evaluatie?
Beslissing
Berekenen (incrementele) kosten-effectiviteitsratio (kosten utiliteitsanalyse)
= (Kosten (int A) - kosten (int B)) /
(effecten (intA) - effecten (int B))
= euro/effect (kosten/verschil in QALY’s)
- Gevoeligheidsanalyse: kosten duurder gaan worden
- Onzekerheidsanalyse
- Lange termijn effecten (correctie kosten?)
Wat voor grafiek kan gemaakt worden voor een kosten-effect analyse?
Een kruis met op
x-as: kosten
Y-as: gezondheidseffecten
Lijn van links onder naar rechts boven door midden van kruis = drempelwaarde
Wat zegt de drempelwaarde in de kosten-effectiviteit analyse?
Kijken of de kosten-effectiviteit ratio acceptabel is
Alles boven de lijn is acceptabel en alles eronder niet qua kosten en/of effectiviteit
Hebben we in Nederland een systematische toetsing van doelmatigheid van nieuwe of bestaande medische voorzieningen?
Nee, wel regels/wetten
Waarbij wordt soms wel gekeken naar kosten effectiviteit?
Een aantal nieuwe voorzieningen zoals screening
Wat speelt naast kosten effectiviteit ook een rol bij beslissingen?
Politieke of emotionele argumenten kunnen doorslaggevend zijn
Waar is de systematische beoordeling het meest vergevorderd?
Bij nieuwe geneesmiddelen
Is de drempelwaarde voor de kosten-effectiviteit absoluut?
Nee
HOe stellen we de doelmatigheid van de zorg vast?
Via economische evaluatie
Wat is belangrijk bij een economische evaluatie?
Het ontwerp hiervan moet aansluiten bij de vraagstelling:
- alternatieven
- perspectief
- tijdhorizon
- definitie patiëntengroep
