HC.2.2 - Ethiek van preventie (bacheloressay)

Question 1

wat is primaire preventie?

Answer 1

het VOORKOMEN van een ziekte of aandoening bij individuen
- leefstijladvies en -programma’s
- vaccinatieprogramma’s
- andere maatregelen bv tijdens de pandemie door 1,5m afstand bv

Question 2

wat is secundaire preventie?

Answer 2

opsporen en behandelen van een ziekte of aandoening DIE AANWEZIG is maar zich in een stadium bevindt waarin er nog geen sprake is van klachten of symptomen; presymptomatisch/preklinisch
- veel medische behandelingen hierop gericht
- screeningsprogramma’s (bevolkingsonderzoek)

Question 3

wat is tertiaire preventie?

Answer 3

voorkomen van lange termijn effecten

Question 4

wat zijn de 4 principes in de publieke gezondheidszorg?

Answer 4

• weldoen: bevorderen van volksgezondheid, kwetsbaren beschermen, ziekte voorkomen
• niet-schaden: schade door maatregelen zoveel mogelijk voorkomen of beperken
• respect voor autonomie: keuzevrijheid (bv leefstijl), bewegingsvrijheid, lichamelijke integriteit
• rechtvaardigheid: verdeling van schaarse middelen, gezondheidsongelijkheden tegengaan

Question 5

wat is het verschil met ethiek in de arts-patiënt relatie?

Answer 5

1. gezonde mensen worden (actief) benaderd: er is meestal geen hulpvraag
2. in beginsel gericht op groepen, niet op individuen
   - effect/voordeel voor individu niet altijd merkbaar
   - voordelen voor enkelen, nadelen voor velen

Question 6

wat is het centrale ethische dilemma?

Answer 6

• autonomie: vrijheid van burgers
• weldoen: beschermen en bevorderen van de volksgezondheid. ook in het ‘algemeen belang’

overheids paternalisme

Question 7

welke bevolkingsonderzoeken zijn er in NL?

Answer 7

• prenatale screening
• neonatale screening
• neonatale gehoorscreening
• bevolkingsonderzoek baarmoederhals-, borst- en darmkanker

Question 8

wat is het doel van bevolkingsonderzoek/screening?

Answer 8

vroege opsporing -> behandeling; gezondheidswinst

Question 9

wat zijn de nadelen van bevolkingsonderzoek/screening?

Answer 9

• belasting en risico’s van test zelf
• foute testuitslagen
• over diagnostiek en overbehandeling
• onopgezochte bevindingen (incidental findins)

Question 10

wat is fout positieven?

Answer 10

onterecht aangemerkt als ziek; leidt tot angst, onnodige vervolgdiagnostiek

Question 11

wat is fout negatieven?

Answer 11

onterecht aangemerkt als niet-ziek; valse geruststelling, behandel delay

Question 12

wat is overdiagnose?

Answer 12

diagnose krijgen van een ziekte zonder dat dat meerwaarde biedt

Question 13

wat is overbehandeling?

Answer 13

behandeling krijgen voor een ziekte zonder dat er meerwaarde is (NNT). sommige tumors wordt je uiteindelijk niet ziek van en haal je dus onterecht weg of je gaat eerder dood aan iets anders

Question 14

wat is de ethische afweging van screening?

Answer 14

• weldoen: gezondheidswinst en geruststelling
• niet schaden: gezondheidsrisico’s, angst en onrust

proportionaliteit

Question 15

wat is het doel van de WBO wet?

Answer 15

mensen beschermen tegen bevolkingsonderzoeken die een gevaar kunnen vormen voor de lichamelijke dan wel geestelijke gezondheid
je moet een vergunning hebben voor:
- ioniserende straling
- kanker
- geen behandeling of preventie mogelijk (waarom screen je dan als je toch niks kunt doen)

Question 16

wat doet de gezondheidsraad?

Answer 16

maken de afwegingen voor de overheid of een vergunning verleend moet worden of niet

Question 17

waarom screenen we niet op prostaatkanker?

Answer 17

• prostaatkanker is meest voorkomend maar ook minst dodelijk
• heel veel mannen onnodig biopt en dat biopt is zeer belastend
• er is geen reductie in absolute mortaliteit dus wel 20% minder aan prostaatkanker maar ze gaan dan wel op zelfde leeftijd dood aan iets anders
• om 1 sterf geval te voorkomen moeten 1410 mannen gescreend worden, 340 biopten genomen worden en dan krijgen 82 diagnose PK. bij 48 zijn onnodig behandeld hierbij
• je kan erectiestoornissen krijgen van de behandeling

Question 18

wat zijn de uitgangspunten van bestaande normatieve kader?

Answer 18

• belangrijk gezondheidsprobleem
• nut; voordelen wegen op tegen nadelen
• betrouwbaar en valide testinstrument
• respect voor autonomie
• doelmatig gebruik van middelen (kosteneffectiviteit)

Question 19

wat bedoelen we met nut?

Answer 19

er moet een aanvaardbare behandeling zijn wat kan leiden tot een significante vermindering van ziektelast. of er moeten andere zinvolle uitkomsten zijn zoals dat je kan voorbereiden op kind met afwijking en die voordelen moeten duidelijk opwegen tegen de nadelen die screening altijd ook kan hebben (proportionaliteit)

Question 20

wat bedoelen we met doelmatig gebruik van middelen?

Answer 20

met de inzet van middelen moet expliciete verantwoording in termen van kosteneffectiviteit en rechtvaardigheid zijn

andere redenen van rechtvaardigheid door bv laag SE klasse