HC week 4 Flashcards
Ophanging bekkenbodem:
- Dorsaal: sacrum
- Lateraal: ligamentum sacrospinale
- Ventraal: os ischii
Trechter bestaat uit:
- Ventraal: m. levator ani (pubococcygeus, puborectalis, iliococcygeus), innervatie door S3 en n. pudendus
- Dorsaal: m. coccygeus
Diepste punt bekkenbodem:
- Dorsaal: lig anococcygeus
- Ventraal: centrum tendineum perinei
Diaphragma urogenitale
Diaphragma urogenitale/endopelviene fascie vult hiatus levatorius op, waarin 3 openingen: urethra, vagina en rectum.
3 levels support paracolpium:
- Levator ani
- Pubocervicale fascie
- Rectovaginale fascie
Functie bekkenbodem:
- Afsluitmechanisme
- Ondersteuning organen, waardoor minder druk op fascie
Vormen van prolaps:
- Cystocele
- Topprolaps/descensus uteri
- Enterocele
- Rectocele
Risicofactoren prolaps:
- Vaginale bevalling
- Groot kind >4000 gram
- > pariteit
- > BMI
- Positieve familie anamnese
- Zwaar lichamelijk werk
- Hysterectomie
- Eerdere prolaps chirurgie
- Obstructief long lijden
- Roken
Symptomen prolaps:
- Zwaar gevoel
- Zichtbare prolaps
- Toename eind vd dag
- Dyspareunie
- Lage rugpijn
- Stress incontinentie
- Urine/faecale urgency
- Incomplete lediging blaas/darmen
Anamnese prolaps:
- VG
- Pariteit
- Klachten adhv UDI 6 of PFIQ
Behandeling prolaps:
- Niets
- Pessarium
- Fysiotherapie
- Operatie met/zonder mesh, vaginaal of abdominaal
Klachten ovariumcarcinoom:
- Vaak geen
- Anders vaag: gastro-intestinale klachten, toename buikomvang, mictie- of defaecatieproblemen
- Acute buik door ruptuur van cyste of steeldraai
Beschermende en risicofactoren ovariumcarcinoom
Beschermende factoren: lang pilgebruik, meerdere zwangerschappen
Risicofactoren: BRCA mutatie, Lynch syndroom
Beeldvorming echo ovariumcarcinoom:
- Cysteus/solide
- Proliferaties
- Ascites
Beeldvorming CT-scan ovariumcarcinoom:
- Beschrijving van alle quadrante
Lab ovariumcarcinoom:
- Algemeen
- CA 125 (irritatie van peritoneum)
- CEA
- A1FP, hCG, LDH (kiemcel)
- Inhibine A, B, oestradiol, AMH (hormoonproducerend)
Histologie ovariumcarcinoom:
- Typen: laaggradig endometriumcarcinoom, graad 3 endometriumcarcinoom, clear cell ovariumcarcinoom, sereus ovariumcarcinoom
Origine ovariumcarcinoom:
- Waarschijnlijk tuba
- Overgenomen door ovarium
- Buikvlies
- Klinisch 1 entiteit
Prognose ovariumcarcinoom:
- Vroege intraperitoneale metastastering: intraperitoneale lokalisatie ovaria, exfoliatieve groei, versleping van tumorcellen
- Prognose afhankelijk van stadium, chirurgie, chemo en mutatiestatus
Laag stadium ovariumcarcinoom:
- Meestal toevalsbevinding
- 75-90% genezing
- Chirurgie en volledige stagering cruciaal
- Tumorgraad belangrijkste prognostische factor
- Adjuvante chemotherapie verbetert overleving van patiënten met onvolledige stagering
- Niet bekend of het helpt voor patiënten met hooggradige tumor
Stagering ovariumcarcinoom:
- Snee of kijkoperatie
- Cytologie spoelvloeistof of ascites
- Inspectie en palpatie hele buikholte
- Uterus en adnex extirpatie
- Omentectomie
- Stageringsbiopten
- Lymfeklierdissectie
Hoog stadium ovarium carcinoom:
- Operatie: alle zichtbare ziekte wegnemen
- Vaker levermetastasen
\
Omental cake:
- Radiologische diagnose
- Open buik
- Omentum volledig ingenomen door tumor
Prognostische factoren ovariumcarcinoom:
- Conditie
- FIGO stadium
- Tumorgraad
- Grootte restlaesies na chirurgie
- Chemotherapie
- BRCA status (risico maar wel betere respons)
Vaak wel remissie maar ook wel bij 50-75% recidief.
Ontstaan endometriumcarcinoom:
Proliferatief endometrium hyperplasie maligniteit
Risicofactoren endometriumcarcinoom:
- Hormoongebruik
- Obesitas
- Infertiliteit in vg
- Nullipariteit
- Late overgang
- Leeftijd
- Diabetes
- Hypertensie
- Radiotherapie vh bekken
- Erfelijke factoren
Diagnostiek endometriumcarcinoom:
- Grootste klacht is postmenopauzaal bloedverlies
- Beeldvorming met echo
- Biopt
- Bloedonderzoek
- CA 125
- Transvaginale echo
- MRI/CT op indicatie
- Na diagnose: op zoek naar moleculaire markers (MMR, ER, p53, POLE)
Behandeling endometriumcarcinoom:
- Bijna altijd chirurgie
- Uterus met adnexa
Totaal extirpatie:
- Cervix
- Uterus
- Ovaria
- Tubae
Aanvullende therapie endometriumcarcinoom:
- Niks
- Bestraling: uitwendig of inwendig
- Chemotherapie
- Hormoonbehandeling bij laaggradig en gevoeligheid
Klachten cervixcarcinoom:
- Bloedverlies
- Afscheiding
- Buikpijn
- Geen
Vaak geassocieerd met HPV infectie, risicofactoren voor progressie naar kanker:
- Gestoorde immuunstatus
- Roken
- Andere infecties
Diagnostiek en AO cervixcarcinoom
Diagnostiek:
- Afwijkend bevolkingsonderzoek of klachten
- Colposcopie van baarmoedermond
- Biopt
Aanvullend onderzoek:
- Laboratoriumonderzoek: SCC (plaveiselcelcarcinoom), CA 125 (adenocarcinoom)
- Screening op HIV
- Beeldvorming: (PET)CT, MRI
T-stadia cervixcarcinoom
T-stadia van cervixcarcinoom:
- T1: beperkt tot baarmoedermond
- T2: beperkte uitbreiding naar schede of naar opzij
- T3: uitbreiding naar onderste 1/3 van schede of vast aan bekkenwand
- T4: uitbreiding naar blaas of rectum
Behandeling CIN laesie (voorstadium):
- Large loop excision transformation zone (LLETZ): verwarmde lis verwijdert afwijkend weefsel
- Poliklinisch
- Genezing in 6 weken
- Minimale invloed op zwangerschap
Behandeling van carcinoom vanaf 1a kan operatief, afhankelijk van kinderwens en lymfangio invasieve groei. Soorten operaties:
- Conisatie: binnenste stukje baarmoederhals wegnemen
- Simpele hysterectomie
- Radicale hysterectomie (incl ovaria) of trachelectomie (baarmoederhals, parametrium, lymfeklieren bij kinderwens en tumor < 2cm)
- Pelviene lymfadenectomie
Behandeling 1b en 2a1 carcinoom:
- Infiltratie meer dan 5 mm, tumor max 4 cm
- Radicale trachelectomie of hysterectomie met pelviene lymfadenectomie
- Als tumorpositieve klieren of doorgroei andere behandeling
Behandeling hogere stadia:
- In- en uitwendige radiotherapie
- In combinatie met chemotherapie of diepe hyperthermie
- Soms na inductie chemotherapie
Radiotherapie uitwendig cervixcarcinoom:
- Uterus en cervix
- Bovenste 2/3e vagina, parametria
- Bekken klieren
- Evt liezen en para-aortale klieren
Radiotherapie inwendig cervixcarcinoom:
- Combinatie van intra-uteriene katheter en tweetal ovoiden
- Spinaal/epiduraal anesthesie
Acute bijwerkingen radiotherapie:
- Defaecatieklachten
- Mictieklachten
- Huidreactie, mucositis
- Haaruitval lokaal
- Vermoeidheid
- Osteonecrose sacrum
Late bijwerkingen radiotherapie:
- Ovariële dysfunctie
- Darmschade
- Blaasschade
- Vermoeidheid
PLISSIT model:
- Permission
- Limited information
- Specific suggestion
- Intensive therapy
Fasen in seksuele tijdpad
Verlangen opwinding plateau orgasme refractaire periode
Mannelijke seksuele responscyclus:
- Verlangen: erectie gaat van partieel gestimuleerd tot volle erectie, partiële elevatie testes
- Opwinding: cowperse klier secretie, prostaat vergroot, scrotum vergroot, volledige elevatie testes
- Orgasme: contracties vas deferens, prostaat, vesicula seminalis en urethra, sluiting interne blaassfincter
- Herstel: erectie verdwijnt, testes dalen, scrotum wordt dunner
Vrouwelijke seksuele responscyclus:
- Verlangen: labia zwelling, clitoris vergroot en vaginale lubricatie
- Opwinding: kleurverandering labia, clitoris vergroot, uterus eleveert, vagina langer
- Orgasme: ritmische contracties vagina, contracties uterus, bekkenbodemspieren en rectale sfincter
- Herstel: uterus daalt, vagina wordt smaller
Aanvullend onderzoek bij seksuele disfunctie:
- NPT: meten van nachtelijke erecties
- Psychofysiologisch seks-lab: meten tijdens opwinding
- Vragenlijsten: IIEF, FSFI
- niet per se door verlaagd testosteron, daardoor vooral lager libido
erectie in stand houden/viagra
PDE-5 zorgt voor remming van omzetten cGMP, waardoor erectie langer in stand blijft.
Erectiestoornissen kunnen ook een voorbode zijn van hart- en vaatziekten.
Neurogene disfunctie
- Dwarslaesie
- CVA
- Parkinson
- MS
- Hersentrauma
- Epilepsie
- Perifere neuropathie
- Iatrogeen door chirurgie kleine bekken
Peyronie
kromme penis door littekenweefsel, bijv door andere ziektes met littekenweefsel of trauma
Effecten kanker op seksualiteit:
- Vermoeidheid
- Pijn
- Angst
- Depressie
- Zelfbeeld
- Anatomie
- Conditie
- Therapie bijwerkingen
- Partner
Seksuele klachten na RALP:
- Minder zin door erectie/orgasmeklachten
- Neurogene erectieklachten door letsel
- Aspermie door wegnemen vesicula seminalis
- Climacturie door wegnemen prostaat en sfincter insufficiëntie
- Anorgasmie
- Veranderd orgasmegevoel door aspermie en bb veranderingen
- Kleinere penis door wegnemen prostaat en afnemen NPT
- Teleurstelling door minder seksueel functioneren
- Pijn door bekkenbodem hypertonie
