HC week 3 Flashcards
Vormen van anticonceptie over de wereld
Vrouwensterilisatie is wereldwijd meest toegepast, gevolgd door IUD.
Betrouwbaarheid anticonceptie
Betrouwbaarheid uitgedrukt in Pearl index: aantal zwangerschappen per 100 gebruikersjaren (voor minstens 12 cycli)
Hormonale anticonceptie:
- Follikelontwikkeling en ovulatie verhinderen (onderdrukken LH piek)
- Onderdrukken follikelontwikkeling (onderdrukken FSH stijging)
- Nevenwerking: transformatie endometrium, veranderingen cervicaal slijmproductie, beïnvloeding tubamotoriek/peristaltiek
- Combinatie progestativum en oestrogeen hypo-gonadotrofie
- Oestrogeen voor stabilisering van endometrium
- Monofasisch vs meerfasepreparaten
- Progestageen is afgeleid van nor-testosteron intrinsiek androgene effecten
Voordelen hormonale anticonceptie:
- Cyclusregulatie
- Minder bloedverlies en dysmenorroe
- Minder androgeen effect
- Minder endometriumcarcinoom/ovariumcarcinoom
Nadelen hormonale anticonceptie:
- Tromboserisico
- Risico op cardio-vasculaire aandoeningen
- Risico op cerebrovasculaire accidenten
Neveneffecten hormonale anticonceptie:
- Verstoorde glucosetolerantie
- Verhoogd triglyceriden
- Verandert bindingseiwitten, vrije fractie andere hormonen lager
- Lever adenoom
- Stolling
Klachten hormonale anticonceptie:
- Hoofdpijn: vaak begin/einde strip, cave migraine
- Onregelmatige bloedingen
- Libidovermindering
- Stemmingswisseling
- Gewichtstoename (niet aangetoond)
Vaak insteleffecten, wacht ca 3 maanden.
Bij hormonale anticonceptie afwegen:
- Betrouwbaarheid door innamefouten
Contra-indicaties HA:
- Tromboserisico in VG
- Cardiovasculaire aandoeningen (evt roken)
- Ischemic stroke
- Leveraandoening
- Mammacarcinoom, gyn. maligniteit
Nuva ring:
- Combinatie oestrogeen en progesteron
- Constante spiegels
- 3 weken in 1 week niet
- Mogelijk verwijderen tijdens coïtus, wel terug
- Niet vergeten
- Pearl index 0,4
EVRA pleister:
- Drielagig
- 3 weken 1 stopweek
- Baden en douchen kan, geen huidverzorgende producten
Minipil:
- Alleen progestativa
- Mindere mate ovulatieremming
- Continue gebruik
- Iets minder vergevend bij vergeten
- Kan met borstvoeding
Implanon:
- Onderdrukt ovulatie
- Atrofisch slijmvlies
- 3 jaar werkzaam
- Erg betrouwbaar
- Bij doorbraakbloeding oestrogenen geven
Prikpil:
- Betrouwbaar, onderdrukt volledige ovulatie
- Atrofische bloedingen
- Lange nawerking
- Evt nadelig effect op botmineraaldichtheid
Pil vergeten:
- Ten minste 7 dagen onderdrukking nodig
- Verlengt de pil-vrije periode tot >7 dagen? Betrouwbaarheid wordt kleiner
- Interval tussen 2 pillen < 36 uur? Alsnog innemen, geen aanvullende maatregelen
Prevalentie seksuele disfuncties mannen:
- 8% heeft minstens 1 disfunctie
- Voortijdige zaadlozing
- Erectiestoornis
- Risicogroep oude mannen
Prevalentie seksuele disfuncties vrouwen:
- 15% heeft minstens 1 disfunctie
- Verminderd verlangen
- Opwindingsproblemen
- Lubricatieproblemen
- Orgasmeproblemen
- Dyspareunie
- Jonge vrouwen
Seksueel gedrag is ..
egosyntoon, bevredigend en geeft geen schade aan zelf of anderen
Psychosomatische cirkel van Bancroft
Perifere opwinding en genitale responsen –> bewustzijn van respons –> cognitie (positief of negatief) –> limbisch systeem <–> ruggenmerg centra –> perifere opwinding en genitale responsen
Wat moet (op seksueel vlak) ontwikkeld worden in eerste levensfase?
- Lichamelijke rijping
- Genderidentiteit
- Genderrolgedrag
- Seksuele oriëntatie
- Seksueel gedrag binnen waardesystemen (socialisatie)
- Integratie van seksualiteit in persoonlijkheid en levensstijl
Voorwaarden gezonde seksuele ontwikkeling:
- Intacte seksuele anatomie
- Intact brein
- Overeenkomend fenotypisch geslacht en genderidentiteit
- Affectrijk pedagogisch klimaat
- Positief voorbeeldgedrag tav relationeel gedrag
- Positief boodschappen tav seksualiteit
- Mogelijkheid tot leeftijdsspecifiek consensual sexual rehearsel play
Hormonen en seks
Bij mannen en vrouwen hebben androgenen een faciliterende rol (bij seksuele prikkel eerder seksuele betekenis), testosteron maakt brein en genitalia klaar voor seks
Oestrogenen hebben geen invloed op lubricatie, duurt alleen wat langer.
Zin in seks na menopauze
- Door verlaging androgenen minder zin
- Door verlaging oestrogenen, waarmee verlaging SHBG, meer beschikbare androgenen dus meer zin in seks
- Door verandering in oestrogenen overgangsklachten, minder zin
Menopauze
- Laatste menstruatie (pas na 1 jaar vast te stellen)
- Mediane leeftijd 51 jaar
- Gerelateerd aan leeftijd van overgang moeder
- Roken vervroegt overgang 1-2 jaar
- Anders bij hysterectomie/verwijdering eierstok
Bekendste overgangsverschijnselen:
- Menstruatie: onregelmatig, meer bloedverlies, langer bloedverlies
- Opvliegers
- Nachtelijk transpireren
- Hartkloppingen
- Moodswings
Fysiologie van opvliegers:
- Effect van perifere vasodilatatie
- Thermoregulatoire dysfunctie op het niveau van de hypothalamus
- Als gevolg van schommeling in oestrogenen
- Thermoneutrale zone is smaller bij vrouwen met opvliegers
- Serotonine kan thermoneutrale zone verbreden, noradrenaline versmalt dit
Opvliegers hangen samen met:
- Dieet gewoontes
- Sociale acceptatie
- Culturele acceptatie
- Stress
- Slaapproblemen
- Werkverzuim
- Verminderde kwaliteit van leven
- Effecten op libido en relatie
- Hoge bloeddruk
Hormoontherapie:
- Meest effectieve behandeling van overgangsklachten is hormoontherapie
- Oestrogeen substitutie
- Progestageen moet toegevoegd worden om endometrium te beschermen
- Hierdoor verandert risicoprofiel: mammacarcinoom, cardiovasculair, osteoporose, trombose
Contra-indicaties HST:
- Borstkanker
- Baarmoederslijmvlieskanker
- Trombose/longembolie
Toedieningswegen HST:
- Oraal
- Transcutaan
- Vaginaal
