HC 1 Introductie wetenschap

Question 1

Wat is wetenschap?

Answer 1

Filosofische reflectie op wat wetenschap is, doet en aan kennis genereert
–> we hebben wel een idee, maar geen helder antwoord

Question 2

3 aspecten van wetenschap

Answer 2

• kennis
• kunde
• karakter

Question 3

Kennis in de wetenschap

Answer 3

Je moet weten wat de verschillende antwoorden zijn die in de geschiedenis van het denken over wat wetenschap geven zijn op de vraag - wat is wetenschap?

Question 4

Kunde in de wetenschap

Answer 4

De vaardigheid om kritisch te kunnen reflecteren

Question 5

Karakter in de wetenschap

Answer 5

Kennis en kunde dienen het doel van karakter

Question 6

Filosofie

Answer 6

Kritisch nadenken over zaken, zoals of psychologie een wetenschap is. De replicatiecrisis in de psychologie representeert dat onderzoeken enkel worden gepubliceerd indien er positieve resultaten zijn gevonden. Terwijl weerlegbare hypotheses tegenwoordig juis interessant zijn.

Question 7

Epistemologie
- en de 3 hoofdvragen

Answer 7

Kennisleer
1. wat is zekere kennis
2. hoe kunnen we die kennis rechtvaardigen
3. wat is de bron van kennis

Question 8

Twee traditionele posities die beweringen dat er echte kennis is en dat kennisvergaring mogelijk is

Answer 8

Rationalisme en empirisme

Question 9

Rationalisme

Answer 9

Echte kennis is afkomstig van de ratio, de rede, het verstand

Question 10

Empirisme

Answer 10

Echte kennis is afkomstig van de zintuigelijke ervaring. Kennis komt van ervaringen door de zintuigen, door naar de wereld te kijken

Question 11

Scepticisme

Answer 11

Stelt dat we niks kunnen weten, en dat je zelfs dat niet zeker kan weten: er is geen kennis mogelijk

Question 12

Socrates in het scepticisme

Answer 12

Socrates op het marktplein die vroeg wat je zeker wist
- stelde vraagtekens in wat mensen geloven
–> Socratische methode

Question 13

Centrale bewering van rationalisme

Answer 13

Echte kennis komt deels voort uit het goed gebruiken van je verstand (ratio)
- Iets wat je hebt ervaren, moet nog aan het ratio getoetst worden om pas tot echte kennis te komen

Question 14

Geassocieerde bewering van rationalisme

Answer 14

Er bestaat ingeboren kennis –> Nativisme

Question 15

Nativisme

Answer 15

Kennis die is ingeboren
–> vele rationalisten zullen deze beweging volgen

Question 16

Plato

Answer 16

Leerling van Socrates en een rationalist
- kennis is de bron van ratio, maar deze kennis is aangeboren –> Anamneses
- geloofde in reïncarnatie

Question 17

Anamneses

Answer 17

Bij plato: wanneer je iets nieuws leert, leer je niet iets nieuws, maar je herinnert je het.
- want kennis zou volgen Plato aangeboren zijn

Question 18

Reïncarnatie
- Plato

Answer 18

Je ziel komt uit een andere wereld - de wereld van vormen en ideeën - voordat je geboren wordt
–> daarom is ook alle kennis ingeboren

Question 19

Episteme

Answer 19

Echte kennis van hoe dingen zijn

Question 20

Doxa

Answer 20

Slechts een niet-beargumenteerde overtuiging/mening van hoe dingen zijn

Question 21

Kennis is een ware en gerechtvaardigde overtuiging

Answer 21

Volgens Plato wordt een mening pas kennis wanneer deze beargumenteerd wordt
–> reactie op Hericlitus’ panta rhei

Question 22

Panta rhei
- Heraclitus

Answer 22

De wereld is als een continue verandering waar alles stroomt
- als je in 2 keer op de zelfde plek in een rivier stapt, is de rivier per keer veranderd door het stromende water

Question 23

Scepticisme door panta rhei

Answer 23

Omdat niks echt gelijk blijft, kunnen we enkel doxa verwerven, geen epistème
Wanneer je enkel via je zintuigen kennis ophaalt, doe je kennis op van een veranderende wereld

Question 24

Parmenides

Answer 24

Stelde dat alles wat echt is, onveranderlijk is
–> Plato gaat hierin mee, Herclites gaat hier tegen in
- wanneer je kennis wil hebben over hoe de dingen zijn, dan moet je kennis hebben over de onveranderlijke wereld. Wanneer iets verandert, dan is het niet meer (Plato)

Question 25

Allegorie van de grot

Answer 25

Uitleg van Plato tegen scepticisme met 2 werelden:
- wereld van de waarnemingen/verschijnselen/veranderende dingen –> deze bevat ‘meningen’ (doxa)
- wereld van ideeën/vormen waar je ziel thuishoort en al geweest is –> deze bevat echte kennis (episteme)

Question 26

Wereld van de waarnemingen/verschijnselen/veranderende dingen

Answer 26

Hier kun je dus geen kennis over verwerven, want kennis is onveranderbaar
Stoelen zijn ooit gemaakt, en gaat ooit kapot, waardoor ze nooit hetzelfde zijn. De stoel is niet, al gauw dat de stoel kapot is, is het in proces van verandering

Question 27

Wereld van ideeën/vormen waar je ziel thuishoort en al is geweest

Answer 27

Deze wereld is onveranderlijk en blijft de hele tijd hetzelfde
De idee/concept van een stoel is overanderlijk. Stoelen die we in onze wereld zien zijn schaduwen van ‘de idee’ stoel: het zijn schaduwen uit de ideeën wereld

Question 28

Dialoog met Meno
- Plato

Answer 28

Leren is herinneren en dat kan iedereen
–> Meno is een slaaf die een vraagstuk oplost: hoe verdubbel je het oppervlak van een vierkant. Dit is fout dus ‘Socraters’ geeft de juiste oplossing en de slaaf ziet in dat het idd fout is en dat hij nu met zijn verstand het juiste inziet
–> wordt niet geaccepteerd, want het is aan de slaaf uitgelegd, ipv. dat hij zijn verstand gebruikt

Question 29

Empirisme

Answer 29

Stelt dat de bron van kennis de ervaring is die wordt opgedaan via de zintuigelijke waarneming. Eigenlijk is dit common sense opvatting, want als je wilt weten hoe iets is, moet je kijken/luisteren
–> kennis wordt dus opgedaan via zintuigen, niet aangeboren

Question 30

Verschil empiristisch en empirisch

Answer 30

• Empiristisch: empirisme, de opvatting dat kennis voortkomt uit de zintuiglijke waarneming. Empiristisch staat tegenover rationalistisch.
• Empirisch: wetenschappelijke methode, waarbij men gebruik maakt van observeerbare of experimentele gegevens om conclusies te trekken over de wereld. Empirisch bewijsmateriaal voor een theorie is dus het bewijsmateriaal dat verkregen is door observatie en experimenten. Empirisch staat tegenover hypothetisch of louter theoretisch.

Question 31

Aristoteles

Answer 31

Leerling van Platp, die een empirist was en Plato’s twee-werelden theorie verwierp door te stellen dat er slechts één wereld bestond die met de zintuigen waar te nemen
–> mens is een tabula rasa

Question 32

Tabula rasa

Answer 32

Ongeschreven blad
-> mens is een tabula rasa, omdat Aristoteles impliceert dat er een afwijzing is van ingeboren ideeën
- we worden dus geboren met geen enkele kennis, als een lege pagina in principe

Question 33

Empiristisch principe
- peripathische principe

Answer 33

Aristoteles gaf wandelend les in de galerij (Lyceum) - peripateo
–> Thomas van Aquino noemt het empiristische prinipe dan ook wel het peripathische principe
‘Nihil est in intellectu quod non prius fuerit in sensu’ - niets is in intellect dat zich niet eerst in de zintuigen bevond

Question 34

Rationalisme in Aristoles’ empirisme
??

Answer 34

Bij Plato was er een Idee stoel waar echte kennis vandaan komt. -> Aristoteles verwerp dit en kijkt naar alleen de individuele stoelen
- introduceert hiermee inductie

Question 35

Inductie
- ‘apagogé’

Answer 35

Inductie wordt gebruikt om kennis te vergaren over algemene begrippen
- je neemt een stel unieke stoelen en construeert daaruit het begrip stoel
- inductie is dus een soort generaliseren

Question 36

Voorbeeld van inductie

Answer 36

Op basis van een aantal (maar niet alle) waarnemingen waarin A B is (raaf zwart is), of op A B volgt (loslaten van een steen, volgt dat hij naar beneden valt), concluderen dat A altijd B is (alle raven zwart zijn), of op A altijd B volgt (alle losgelaten stenen, naar beneden vallen).

Question 37

Probleem van inductie

Answer 37

Je kunt nooit zeker weten dat alle mensen sterfelijk zijn, want je hebt nooit alle mensen zien sterven –> er is dus alleen een correlatie

Question 38

Oplossing voor inductieprobleem

Answer 38

Inductie is de eerste stap, daarna volgt nog intuïtieve inductie

Question 39

Intuïtieve inductie

Answer 39

Via onfeilbare intellectuele capaciteit van de geest (nous) inzien da abstracties als ‘alle mensen zijn sterfelijk’ noodzakelijke waarheden zijn

Question 40

Intuïteve inductie als een rationalistisch element

Answer 40

Je moet je verstand gebruiken. Als Aristoteles dat via een algemene bewering gevonden had, dan was hij daar verder niet heel kritisch meer op; dat is ook wel belangrijk, want hij dacht dat hij via intuïtieve inductie vastgesteld had dat die algemene bewering waar was

Question 41

Aristoteles in de Late Middeleeuwen

Answer 41

Veel macht van de katholieke kerk. Kennis werd beïnvloed door de bijbel of Aristoteles (stonden toen erg gelijk aan elkaar)

Question 42

Twee wegen tot de waarheid

Answer 42

• openbaring
• je verstand goed gebruiken

Question 43

Aquino probeerde de Christelijke leer met de opvattingen van Aristoteles (‘De Filosoof’)
te verenigen.

Answer 43

Vb.: Aristoteles had een theorie over stof en vorm. Stof is in aanleg iets, dat pas door de vorm werkelijk iets wordt –> proces van onstaan en vergaan, volgens Aquino heeft God dit proces in gang gebracht
- onbewogen beweger

Question 44

Onbewogen beweger

Answer 44

Er moet een eerste oorzaak zijn van het onstaan en vergaan volgen Aristoteles en dit is de onbewogen beweger (God) –> dit is in overeenstemming met de bijbel

Question 45

Aristoteles en God

Answer 45

Men kon het daarna niet meer zomaar oneens zijn met Aristoteles, want wat Aristoteles gezegd had, was de waarheid die ook in de Bijbel stond –> Aristoteles aanvallen impliceerde de Bijbel aanvallen. Hierdoor werd vooruitgang tegengegaan.

Question 46

Observatie

Answer 46

Dit was de bron van kennis vroeger
Alles had een doel en er is een doelgerichtheid in de natuur
–> Experimenten leren ons dus niks, omdat we dan tegen de natuurlijkheid ingaan