H8. Hersenontwikkeling Flashcards
Fylogenetische ontwikkeling
(niet relevant voor deze cursus)
Evolutionaire ontwikkeling van hogere diersoorten uit lagere diersoorten
Ontogenetische ontwikkeling
Ontwikkeling van de individuele mens van bevruchting tot volwassenheid
Embryo
Embryo’s van alle diersoorten zien er bijna hetzelfde uit, na langere tijd komt er meer distinctie
Stadia van persoon tijdens zwangerschap
- Zygote (conceptie - 2 weken)
- Embryo (2-8 weken)
- Foetus (9 weken tot geboorte)
- Baby (vanaf geboorte)
Neurale buis
De neurale buis wordt rond dag 20-24 gevormd, dit wordt later het ruggenmerg
- gaat dit mis dan komt er waarschijnlijk een miskraam of bijv. open ruggetje
Oorsprong zenuwcellen
Neurale stamcel –> voorlopercellen –> neuroblasten –> interneuronen of projectieneuronen
Neurale stamcel –> voorlopercellen –> glioblasten –> oligodendroglia of astrocyten
Neurale groei
- Neurogenesis
- Cell migratie
- Cell differentiatie
- Cell maturatie
- Synaptogenesis
- Cell dood en synapssnoeiing
- Myelogenesis
Neurogenesis
Stamcellen in neurale buis, zijn na 25 weken klaar met neuronen vormen (in hippocampus kan het nog)
Herstellen van letsel door neurotoxische stoffen en trauma is over het algemeen gemakkelijker tijdens neurogenese dan in latere ontwikkelingsstadia –> moeilijk opnieuw op te starten als het al bijna klaar is.
- Hersentumoren ontstaan uit gliacellen (glioom en glioblastoom), maar bij kinderen ook uit neuronen (neuroblastoom)
Neurale migratie
In week 8-29 gaan alle neuronen naar de juiste plek toe via:
- radiale gliacellen: stippelen de route uit
- Paden gaan via sub-ventriculaire zone naar oppervlak van de cortex
- Corticale lagen ontwikkelen zich van binnen naar buiten, binnen is VI en buiten is I
Cell differentiatie
Uit 1 algemene voorloper cel vormen de andere onder invloed van chemische neurotrofe signalen tot en gespecialiseerde neuron
–> al klaar bij de geboorte, wel komt er nog maturatie
Neurale maturatie
Dendriet onwikkeling van 1 micrometer per dag
- Arborisatie: vertakken van dendrieten (prenataal tot 2 jaar) en daarna groei van uitsteeksels
Axon ontwikkeling van 1 mm per dag –> neurotrofische signale sturen via de filopdia (vingers) op het axoneinde (groeiconus) de axon in een bepaalde richting
Synaptogenese
100 biljoen synapsen in brein (10^14)
- 5 mnd simpele verbindingen
- 7 mnd complexe verbindingen diep in brein
–> na de geboorte gaat het heel snel (binnen 2-4 mnd verdubbeld)
synestesie: sensatie in verschillende zintuigen activeren elkaar
Neurondood en synapssnoei
Initiële overproductie, daarna sterft de rest
- Apoptose: voorgeprogrameerd te sterven –> niet genoeg eten
- Sysnaptische pruning: overige synapsen die niet in het functionele netwerk zitten worden weggesnoeit (42%)
Myelogenese
Myelinisatie: cerebraal door oligodendrogliacellen –> teken van maturatie
Primaire cortex myeliniseert eerder dan hogere cognitieve locaties
(Verhoogde connectiviteit in het default netwerk is gerelateerd aan hogere intelligentie)
Piaget’s stadia
- Sensoriomotor (geboorte tot 18-24 mnd): ontdekken via sensatie
- Preoperationeel (2-6 jaar): woorden en plaatjes maar niet logisch redeneren
- Concreet operationeel (7-11 jaar): Logisch denken
- Formeel operationeel (12+ jaar): Abstract denken
