H2. Anatomie Flashcards
Neurale plasticiteit
Hersenweefsel heeft het vemogen om zich aan te passen aan de omgeving, bijv. leren
Breinoriëntatie
Dorsaal; dorsum = rug
Ventraal; venter = buik
Mediaal; medialis = midden
Lateraal; lateralis = zijkant
Anterieur; anterior = voor
Poserieur; posterior = achter
Spatiële oriëntatie
Rostaal; rostum = bek
Caudaal; caudum = staart
Superieur; superior = boven
Inferieur; inferior = onder
Anatomische oriëntatie
Coronale sectie = frontaal zicht
Horizontale sectie = dorsaal zicht
Sagitale sectie = mediaal zicht
Lagen op brein (herzenvliezen)
- schedel
- Dura mater = harde hersenvlies
- Aracnoïd mater = Spinnewebvlies (eiwit)
- Pia mater = zachte hersenvlies
- brein
Meningen
Dura mater, Arachnoïd mater en pia mater, zitten ook om het ruggenmerg
Bloedtoevoer
Anterior cerebral artery = gehele bovenkant brein
Middel cerebral artery = buitenkant (zijkant) brein
Posterior cerebral artery = achter-/onderkant brein
Cerebro Vasculaire Accident CVA
Ischemisch CVA = herseninfarct, afsluiting bloedtoevoer, dus zuurstof tekort (80% in NL)
Hemorragisch CVA = hersenbloeding, bloeditsorting (20% in NL)
Hersendelen
Cerebrum = Grote hersenen –> complexere hersenactiviteit
Cerebellum = Kleine hersenen
Hersenstam
Hersenschors (cerebrale cortex)
Frontale lobe, Temporale lobe, Parietale lobe en Occipitale lobe
Grijze stof = zenuwcellen, bruitenkant brein
Witte stof = zenuwvezels, binnenkant brein
Reticulaire stof = vezels en cellen –> netvormig
Hersenoppervlak
opp = 0,25 m^2
Gyrus = bocht/ winding, gyrus temporalis superior –> gebied rond fissura laterialis
Sulcus = groef, sulcus centralis –> Groeve tussen frontale en parietale lobe
Fissuur = diepe groef, fissura lateralis ( groeve van Sylvius) –> scheiding frontale en temporale lobe
Ventrikelsysteem
4 holtes gevuld met cerebrospinale vloeistof, ze zijn onderling verbonden.
1e en 2e laterale ventrikels –> 1 per hemisfeer (hersenhelft) verbonden met de 3e
3e ventrikel –> in diencephalon (tussenhersenen) –> tussen thalamus vebonden met 4e vetrikel via cerebrale viaduct
4e vertrikel –> tussen cerebellum en pons (brug) verbonden met subarachnoïdale ruimte en centraal kanaal.
Functie: metabolisme, afvoer afvalstoffen en bescherming hersenweefsel
Indeling zenuwstelsel
Centraal zenuwstelsel: Hersen en ruggenmerg
Perifeer zenuwstelsel: Alles behalve hersenen en ruggenmerg
Perifeer bestaat uit somatisch (hersenen en ruggenmerg zenuwen) en autonomisch (sympatisch = opwinding en parasympatisch = rust) zenuwstelsel
Zenuwcellen
Neuronen = primaire functies
Gliacellen = Onderstening neuronen
bundel cellen = tractus binnen CZS en zenuw buiten CZS (witte stof)
axon = zenuwvezels
Ruggenmerg
i.t.t. brein, grijze stof binnen en witte stof buiten. Opgedeeld in segmenten die lichaamsdelen aansturen
1. cervicaal; 8 delen
2. Thoracaal; 12 delen
3. Lumbaal; 5 delen
4. Sacraal; 5 delen
5. coclygeaal; staartbeen
sensorische zenuw = binnenkoment (afferent) –> impulsinfo
motorische zenuw = uitgaand (efferent) –> stuurt reactie naar spieren
Ruggenmergzenuw
Wet van Bell en Magendie
- Dorsale / posterieure hoorn = sensorisch
- Ventrale / anterieure hoorn = motorisch
bilaterale paren = ruggenmergzenuwen zijn aan beide kanten van het ruggenmerg
Hersenzenuwen
olfactorius = reuk
opticus = zicht
oculomotorius = oogbewegingen
trochlearis = oogbewegingen
trigeminus = gevoel in gezicht en bewegen kauwspieren
abducens = oogbeweging
facialis = beweging en gelaatspieren
vestibalocochlearis = gehoor en evenwicht
glossapharyngeus= tong en farynxbewegingen en sensatie
vagus = hartslag, bloeddruk, ingewanden, beweging farynx larynx
accessorius = nek- en halsspieren
hypoglossus = tongspieren
Aangezichtsverlamming van Bell = ontsteking nervus facialis –> zwelling –> compressie –> functieverlies
Sympatische divisie (autonoom zenuwstelsel)
- Stimulerend –> activerend en opwinding
- Thorale en lumbale ruggenmergsegmenten
- Ganglia dichtbij het ruggenmerg –> minibrains
- preganglionaire vezels zijn kort –> postganglionaire vezels zijn lang
- acetylcholine = preganglionair norepinephrine = postganglionair
Parasympathische divisie (autonoom zenuwstelsel)
- Inhiberend –> relaxen en voedsel verteren
- Sacrale ruggensegmenten en vagus, facialis en oculomotorius
- Ganglis dichtbij organen
- preganglionaire vezels zijn lang –> postganglionaire vezels zijn kort
- acetylcholine = postganglionair
Hersenstam
Rhombencephalon = achterhersenen (metencephalon en myencephalon) –> daadwerkelijke stam –> motorische functie
Mesencephalon = middenhersenen –> conncetie achter en tussenhersenen –> sensorische functie
Diencephalon = tussenhersenen –> midden in brein –> integratie van sensorisch en motorisch
Achterhersenen
Metencephalon = pons en cerebellum
myelencephalon = medulla oblongata
Reticulaire formatie = mix van zenucellen en zenuwvezels, opwinding en slaap/waak
Pons = brug –> verbindt cerebellum met de rest
Medulla = merg en pons = vitale functie
Cerebellum = timing en coordinatie van complexe bewegingen
Tussenhersenen
Thalamus = kamer –> integreert sensorische informatie en stuurt door
Hypothalamus = onder de kamer –> reguleert hormoon productie via hypofyse –> betrokken bij meeste gedrag
Grote hersenen
Ganglion = cluster neuronen (impliciet geheugen en controle en coördinatie)
hypoactiviteit = parkinson –> - dopamine
hyperactiviteit = Tourette –> + dopamine
Motor cortex = voor de centrale groeve
Sensorische cortex = achter de centrale groeve
Anterior cerebral artery
Bloedtoevoer voor de gehele bovenkant van het brein en een stukje van de voorkant
Middel cerebral artery
Bloedtoevoer voor de gehele zijkant van het brein en een klein stukje van de onderkant
Posterior cerebral artery
Bloedtoevoer voor de gehele achterkant van het brein en de rest van de onderkant van het brein
Ischemisch CVA
Herseninfarct, afsluiting bloedtoevoer, dus zuurstof tekort (80% in NL)
Hemorragisch CVA
Hersenbloeding, bloeditsorting (20% in NL)
Neuronen
Primaire functries van zenuwcellen
Gliacellen
Ondersteunen neuronen
Bundel cellen
- tractus (binnen CZS)
- zenuw (buiten CZS)
