H5. Neurotransmitters

Question 1

Neurochemische synaps

Answer 1

Eindknop op de presynaptische axon, de synaptische spleet en het postsynaptisch membraan

Question 2

Exocytose

Answer 2

Afgifte –> actiepotentiaal in de presynaptische neuron zorgt voor de afgifte van neurotransmitters. De neurotransmitters gaan van de presynaptische eindknop in de synaptische spleet, vanuit daar bindt het zich aan het postsynaptische membraan en veroorzaakt IPSP/EPSP

Question 3

Aanmaak/ transport neurotransmitters

Answer 3

Gemaakt uit DNA via mRNA of in de eindknop uit voedsel gehaald

Question 4

Afgifte neurotransmitter

Answer 4

Via exytose door een calcium influx (actiepotentiaal)

Question 5

Receptor actie postsynaptisch membraan

Answer 5

Depolarisatie, hyperpolarisatie en modulatie

Question 6

Modulatie

Answer 6

Regelt de inhibitie en excitatie van andere reacties

Question 7

Inactivatie neurotransmitter

Answer 7

• Afvoer door diffusie
• Afbraak door enzymen
• Heropname in presynaptische cel
• Opname door astrocyten

Question 8

Quantum

Answer 8

Inhoud van 1 synaptisch blaasje, er is veel quanta nodig voor een nieuwe asctiepotentiaal in de postsynaptische neuron

Question 9

Axo-dendritische synaps

Answer 9

Gaat van axon naar de dendriet

Question 10

Axo-somatisch

Answer 10

gaat van axon naar het cellichaam

Question 11

Andere soorten synapsen

Answer 11

• axo-axonisch
• dendro-dendritisch
• axo-musculair
• axo- synaptisch
• axo-secretoir (op bloedvat)
• axo- extracellulair (op extracellulaire vloeistof)

Question 12

Exiterende synapsen (TYPE I)

Answer 12

• Axon op dendriet
• Vesicles –> ronde synaptische blaasjes
• hoge dichtheid
• brede synaptische spleet
• grote actieve zone

Question 13

Inhiberende synapsen (TYPE II)

Answer 13

• Axon op cellichaam
• platte synaptische blaasjes
• lage dichtheid
• smalle synaptische spleet
• kleine actieve zone

Question 14

Criteria voor neurotransmitter

Answer 14

• aangemaakt/ aanwezig in de neuron
• Afgifte resulteert in effect andere cellen
• Experimentele plaatsing resulteert in het zelfde effect
• Mechanisme om de stof te verwijderen bestaat

Question 15

Classificatie neurotransmitter

Answer 15

• kleine molecuul (Acetylcholine, Dopamine, Norepinefrine en Serotonine)
• peptide transmitters
• lipide transmitter
  (- gassen en iontransmitters)

Question 16

Acetylcholine (Ach)

Answer 16

Enzymsynthese–> acetaat en choline

Question 17

Serotonine (5-HT)

Answer 17

Synthese–> L-trypofaan
- reguleert stemming/agressie, eetlust/opwinding, ademhaling en pijnperceptie

Question 18

GABA

Answer 18

Aanpassing van glutamaat (verwijderen van carboxylgroep)
- Cerebellum en grote hersenen (glutamaat excitatie en GABA inhibitie)
- Hersenstam en ruggemerg (glutamaat excitatie en glycine inhibitie)

Question 19

Dopamine, Norepinefrine en Epinefrine synthese

Answer 19

Van Tyrosine naar L-Dopamine naar Dopamine naar Norepinefrine naar epinefrine

Question 20

Rate limiting factor

Answer 20

Enzym dat L-Dopa synteseert (Levodopa) is beperkt
- L-Dopa kan door de hersen-bloed barrière heen

Question 21

Peptide transmitters

Answer 21

Korte ketens van aminozuren, aanmaak is dus langzamer dan kleine moleculen. Peptide transmitters fungeren ook als hormonen. Endogene en exogene opioïden

Question 22

Endogene opioïden

Answer 22

Bèta-endorfine (pijnstilling), metenkefaline en dynorfine

Question 23

Exogene opioïden

Answer 23

Opium, Morfine en Diamorfine (heroïne)

Question 24

Lipide transmitters

Answer 24

Endocannabinoïden (belangrijkste)
- beïnvloed eetlust, pijnperceptie, slaap, stemming, geheugen, angst en stress
- Lipide = vetoplosbaar, dus wordt ter plekke gemaakt
- fungeren als neuromodulator –>inhiberen afgifte van glutamaat en GABA

Question 25

Endocannabinoïden

Answer 25

Gesynthetiseerd op postsynaptisch membraan, effect op CB1- receptroren
- gemaakt door lichaam
- Fytocannabinoïden komen van de hennepplant

Question 26

Excitatie vs. Inhibitie

Answer 26

Neuron heeft één of een beperkt paar bepaalde transmitters (transmitter bepaald niet of de cel inhibeerd/ exciteerd)
- DA, NE en EP zijn exciterend
- Glutamaat is exciterend
- GABA is inhiberend

Question 27

Ionotrope receptor

Answer 27

• Bindingplaats voor een neurotransmitter met een ion-kanaal
• direct effect, +- 1 ms
• Actiepotentiaal mogelijk
• Na+, K+, Cl- en Ca2+ ligandafhankelijk

Question 28

Metabotrobe receptor

Answer 28

• Alleen bindingsplaats voor neurotransmitter
• indirect effect, via G-eiwit
• G-eiwit –> ionkanalen activeren of binnen via een enzym een cascade maken
• peptide transmitter

Question 29

Neurotransmitters somatisch zenuwstelsel (spieren)

Answer 29

Acetylcholine en Nicotinic acetylcholine receptor (nicotine bindt hier ook aan)

Question 30

Neurotransmitters autonoom zenuwstelsel (sympatisch)

Answer 30

preganglionair –> acetylcholine
postganglionair –> Neropinetrine

Question 31

Neurotransmitters autonoom zenuwstelsel (parasympatisch)

Answer 31

pre-/postganglionair –> Acetylcholine

Question 32

Neurotransmitters centrale zenuwstelsel

Answer 32

Cholinerg systeem, Dopaminerg systeem, Noradrenerg systeem en serotonerg systeem

Question 33

Cholinerg systeem (Acetylcholine)

Answer 33

Nucleus basalis van Meyenrt
–> waakzaamheid, aandacht en geheugen

Question 34

Dopaminerg systeem (Dopamine)

Answer 34

Basale ganglia
–> Nigrostriatale circuit (motorisch)
–> Mesolimbisch circuit (beloning, aandacht)

Question 35

Noradrenerg systeem (Norepinefrine)

Answer 35

Locus coerculeus
–> emotie

Question 36

Serotonerg systeem (Serotonine)

Answer 36

Raphé nuclei
–> waakzaamheid tijdens beweging

Question 37

Chemische synapsen

Answer 37

• neurotransmitters
• 5 ms langzamer dan elektrische
• neurale plasticiteit mogelijk
• signalen versterken/ verminderen
• veranderen door ervaring

Question 38

Elektrische synapsen

Answer 38

• ‘gap junctions’
• 5 ms sneller dan chemisch
• gereguleerde poorten
• uitwisselen (voedingsstoffen, tussen gliacellen en neuronen mogelijk)
• clusters neuronen kunnen tegelijkertijd vuren

Question 39

Habituatie (gewenning)

Answer 39

• Verminderde respons naar herhaaldelijk aanbieden van de stimulus
• calcium kanalen worden minder sensitief
• vermindere Ca2+ influx –> Minder neurotransmitter afgifte (EPSP wordt kleiner en minder snelle depolarisatie

Question 40

Sensitisatie

Answer 40

• Verhoogde respons op stimulus
• Serotonine van interneuron –> kaliumkanalen minder effect
• kalium efflux verminderd
• langere actiepotentiaal
• verhoogde Ca2+ influx
• meer neurotransmitters –> EPSP worden groter en snellere depolarisatie