H4.3: Celbeschadiging en celdood

Question 1

waardoor gaat een normale cel in adaptatie?

Answer 1

• stress
• toegenomen vraag en verminderde toevoer

Question 2

waardoor vindt celschade plaats?

Answer 2

• onvermogen tot aanpassing
• beschadigende stimuli: toxines, straling, oververhitting etc

Question 3

welke soorten onomkeerbare schade zijn er?

Answer 3

• necrose (necroptose)
• apoptose
• autofagie

Question 4

wat voor gevolgen van reparatiemechanismen heeft een cel?

Answer 4

• reversibele celschade
• subcellulaire alteraties

Question 5

wat voor veranderingen treden er in een cel op bij celschade?

Answer 5

verlies van:
-mitochondriale functie
-membraanstructuur
-DNA, chromatinestructuur

Question 6

wat zijn mogelijke oorzaken van celschade?

Answer 6

• langdurige ischemie
• mechanisch
• straling, warmte/koud, stroomstoot
• chemicaliën
• infectie
• genetische defecten

Question 7

welke soorten necrose zijn er?

Answer 7

• liquefactie necrose
• coagulatie necrose
• gangreneuze necrose
• verkazende necroze
• vet necrose
• fibrinoide necrose

Question 8

wat is liquefactie necrose?

Answer 8

ook wel colliquatie of vervloeiingsnecrose
- alles wordtvisceuze massa (nattig)
- in hersenen, longen (hart na drugs)
- na infectie
- pus
- eiwitafbraak door autolyse
- ontstekingcellen vervloeien alles en dat heet heterolyse

Question 9

wat is coagulatie necrose?

Answer 9

• structuur blijft herkenbaar
• hartspier post hartinfarct
• oedeem
• eiwitdenaturatie

Question 10

waar zie je gangreneuze necrose?

Answer 10

ledematen

Question 11

waar zie je verkazende necrose?

Answer 11

bij tuberculoze

Question 12

waar zie je vet necrose?

Answer 12

(saponificatie): pancreas lekt in buikholte

Question 13

wanneer zie je fibrinoïde necrose?

Answer 13

bloedvaten

Question 14

wat is autolyse?

Answer 14

eiwitafbraak bij liquefactie necrose

Question 15

wat is heterolyse?

Answer 15

ontstekingcellen maken alles vloeibaar bij liquefactie necrose

Question 16

wat gebeurt er met eiwitten bij de verschillende soorten necrose?

Answer 16

• coagulatie: eiwitdenaturatie
• liquefactie: eiwitafbraak

Question 17

wat gaat het hart na celdood uitscheiden?

Answer 17

• myoglobine (heel snel maar kort aanwezig)
• troponine (langzamer maar langduriger)
• CKMB
• HFAPB

Question 18

welke twee soorten apoptose zijn er?

Answer 18

• fysiologisch
• pathologisch

Question 19

wat is fysiologische apoptose?

Answer 19

• embryogenese
• volwassenen (menstruatie, huidvernieuwing)

Question 20

wat is pathologische apoptose?

Answer 20

• DNA-schade
• ophoping foutgevouwen eiwitten
• infecties

Question 21

welke twee apoptose pathways zijn er?

Answer 21

• intrinsieke pathway
• extrinsieke pathway

Question 22

wat is de extrinsieke apoptose pathway?

Answer 22

via receptor activatie waardoor in de cel een caspase systeem wordt geactiveerd, waardoor cytoskelet wodrt afgebroken en membraanuitstulpingen

Question 23

wat is de intrinsieke apoptose pathway?

Answer 23

BH3-sensor zet mitochondrion aan om cytochroom C te maken, die dan ook caspase activatie doet en uitstulpingen

Question 24

wat is het verschil tussen necrose en apoptose?

Answer 24

apoptose geprogrammeerd en niks van celinhoud komt in bloed, necrose zwelt op en barst echt uit elkaar

Question 25

wat is netose?

Answer 25

• neutrofiele extracellular traps
• celinhoud wordt gemengd met DNA
• wordt uitgespuwd en kan in bloed bacteriën vangen want het DNA in bedekt met bactericide stoffen

Question 26

wat heeft cardiale ischemie tot gevolg?

Answer 26

DNA in cel klontert

Question 27

wat helpt tegen ischemie?

Answer 27

(remote) periconditionering (korte kleine momentjes van zuurstofgebrek waardoor weefsel daaraan went en andere manieren van zuurstoftoevoer maakt)

Question 28

waar in het bloedvatwand begint de schade door ischemie?

Answer 28

endo binnenkant

Question 29

waarvoor is bindweefsel belangrijk?

Answer 29

zodat de structuur van het hart intact blijft

Question 30

welke twee soorten cellulaire aanpassingen in hartspier na hartinfarct zijn er?

Answer 30

• hypertrofie (groter worden van bestaande cellen) soms wordt binucleair
• hyperplasie: GEEN toename cellen (te weinig hartspierstamcellen) –> wél proliferatie van fibroblasten –> verbindweefseling

Question 31

wat gebeurt er bij irreversibele beschadiging?

Answer 31

ion disbalans: massale Ca influx

Question 32

wat vindt er na een hartinfarct plaats in het aangrenzende gebied?

Answer 32

• hypertrofie met kerndeling
• apoptose van cardiomyocyten

Question 33

wat vindt er na een hartinfarct plaats in het aangedane gebied?

Answer 33

• proliferatie van fibroblasten
• verbindweefseling

Question 34

wat is ferroptose?

Answer 34

aangezet door ijzer