H3 Psychose

Question 1

Wat is een psychose?

Answer 1

Toestand waarbij men contact met de realiteit verliest.

Het betekenisvolle verband tussen de persoonlijke ervaring en de reële omgeving raakt zoek.

Question 2

Wat zijn wanen?

Answer 2

Onjuiste, niet-corrigeerbare overtuigingen met subjectieve zekerheid (egosyntoon).

Denkstoornis van de inhoud.

Toeval lijkt niet te bestaan.

Question 3

Welke soorten wanen zijn er en wat betekenen ze?

Answer 3

Paranoïde wanen: achtervolgingswanen

Betrekkingswanen: toevallige gebeurtenis heeft betrekking op zichzelf. (radiolied)

Beïnvloedingswanen: staat onder invloed van vreemde kracht.

Ondergangswanen en nihilistische wanen: delen van het lichaam ontbreken / functioneren niet.

Grootheidswanen (megalomanie): bijzondere eigenschappen bezitten.
–> bij manische of schizofrene psychoses

Question 4

Wat zijn volgens Kurt Schneider de ‘first rank’ symptomen van schizofrenie?

Answer 4

Thought interference

Thought broadcasting

Thought withdrawal

Thought insertion

Question 5

Wat is het verschil tussen egosyntoon en egodystoon?

Answer 5

Egosyntoon: symptomen zijn aanvaardbaar voor het ‘ego’.

Egodsytoon: symptomen horen niet bij de persoon volgens de patiënt.

–> Enkel egodystoon kan lijdensdruk geven.

Question 6

Differentiaaldiagnose wanen:

Wat zijn de verschillen tussen obsessies, overwaardige ideeën en magisch denken?

Answer 6

Obsessies:
Terugkerende gedachten, opgedrongen en ongewild.
Van binnen de persoon, maar egodystoon.

Overwaardige ideeën:
Overdreven waarde aan opvatting/idee.
Egosyntoon met bijzondere affectieve betekenis.
(vb: dysmorfofobie)

Magisch denken:
Gedachte/handeling kan gebeurtenis veroorzaken/verhinderen.

Question 7

Wat zijn hallucinaties?

Answer 7

Zintuiglijke waarneming zonder externe stimulus.

Question 8

Wat betekent unimodaal versus multimodaal?

Answer 8

Unimodaal:
Op één modaliteit.

Multimodaal:
Op verschillende modaliteiten.

Question 9

Hoe kan men hallucinaties indelen naar inhoud?

Answer 9

Bevelshallucinaties:
Bevelen van een stem.

Rouwhallucinaties:
Aanwezigheid voelen van overledene.

Zoöpsieën:
Hallucineren van dieren.

Question 10

Geef een voorbeeld van hallucinaties die overeenkomen met goedaardig en niet goedaardig?

Answer 10

Goedaardig:
Enkelvoudige visuele hallucinatie bij oudere slechtzienden.
(vb: Charles Bonnet)

Niet goedaardig:
Multimodale complexe hallucinaties.
(vb: Ziekte van Parkinson)

Question 11

Wat is de opdeling van auditieve hallucinaties?

Answer 11

Verbaal vs non-verbaal

Binnen verbaal:
Intern (in het hoofd) vs extern (buiten het hoofd)

Question 12

Differentiaaldiagnose hallucinaties:

Wat is het verschil tussen illusies, metamorfopsie en synesthesie?

Answer 12

Illusies:
Er is wel een waarneembaar object, maar verkeerd geïnterpreteerd.
Vaak ontstaan door bepaalde verwachtingen.

Metamorfopsie:
Beeldmisvorming door een oogaandoening.

Synesthesie:
Vermenging van sensoriële ervaringen.
(vb: cijfers hebben kleuren)

Question 13

Geef een voorbeeld van gedesorganiseerde spraak?

Answer 13

Word salad:

Incoherentie in spraak, willekeurige woorden ‘braken’

Question 14

Geef de 5 dimensies van negatieve symptomen voor schizofrenie (psychose).

Answer 14

Affectieve vervlakking:
Weinig emoties tonen.

Alogie:
Spreekt weinig, enkel het noodzakelijke.

Asociaal zijn

Anhedonie:
Minder plezier beleven.

Avolitie:
Geen initiatief nemen om te beginnen, activiteit niet volhouden.

Question 15

Iemand die wanen of hallucinaties ervaart heeft een psychiatrische stoornis.

Answer 15

Niet waar,
deze kunnen ook voorkomen bij de niet-klinische populatie. Aanwezigheid van een psychose hangt niet alleen af van de aanwezigheid van symptomen maar ook van symptoomfactoren en persoonlijke en culturele factoren.

Question 16

Geef de indeling van de subklinische psychotische ervaringen.

Answer 16

Psychotische stoornis: 3%

Subklinische psychotische symptomen met leed + hulp zoeken: 4%

Subklinische psychotische ervaringen zonder leed of hulp zoeken: 8%

Question 17

Wat zijn de vereisten om volgens de DSM-V van schizofrenie te kunnen spreken?

Answer 17

Het is een chronische stoornis die gepaard gaat met terugkerende psychotische episoden met belangrijke restverschijnselen op lange termijn (bij 2/3).

DSM-V:
Er moet een psychotische episode zijn met:
Minstens 2 van de 5 kernsymptomen.
1 moet uit de eerste 3 komen (wanen / hallucinatie / gedesorganiseerde spraak)
(andere zijn: ernstig gedesorganiseerd of catatoon gedrag / negatieve symptomen)

Werk / relaties / zelfverzorging ligt duidelijk onder niveau van voor de psychosen.

Symptomen zijn minstens 6 maanden ononderbroken aanwezig.

Question 18

Geef de mogelijke indelingen van symptomen van schizofrenie en leg ze uit.

Answer 18

Positieve symptomen:
Gekenmerkt door een gestoord realiteitsbesef (wanen/hallucinaties) en symptomen die uiting zijn van cognitieve desorganisatie (formele denkstoornissen en incoherentie).

Negatieve symptomen:
Affectieve vervlakking, alogie, asociaal zijn, anhedonie, avolitie.
Veel negatieve –> veel cognitieve (vaak)
Negatieve symptomen zijn moeilijk behandelbaar.
(2 types volgens Crow: type I vooral pos. sym. , type II vooral neg. sym. ; type II minder goed)

Cognitieve symptomen:
Veralgemeende achteruitgang cognitief functioneren.
Premorbide aanwezig.
Constant, verdwijnen niet als de psychotische episode in remissie is.
Weinig invloed medicatie.
Belangrijke bijdrage in minder goed functioneren op psychosociaal en professioneel vlak.

Affectieve symptomen:
Meeste is affectieve vervlakking (neg. symptomen).
Vroeg of laat ook depressieve episode.

Gedragssymptomen (en motorisch):
Terugtrekken in sociaal isolement en zichzelf verwaarlozen –> gelinkt aan negatieve symptomen.
Geagiteerd, chaotisch, ontremd en soms agressief –> gelinkt aan positieve symptomen.
Posturing (eigenaardige houding aannemen), maniërismen / stereotypen (overdreven karikature handelingen), stupor (onbeweeglijkheid)

Question 19

Geef de vroegere subtypes van schizofrenie.

Answer 19

Paranoïde type:
Wanen of frequente hallucinaties

Gedesorganiseerde type:
Onsamenhangende spraak, chaotisch gedrag, vlak affect

Catatone type:
Motorisch te veel of te weinig, extreem negativisme, …

Ongedifferentieerde type:
Afwisselende symptomen op voorgrond

Question 20

Beschrijf de verschillende fases in het verloop van een schizofrene stoornis.

Answer 20

1) Premorbide fase (gezond)
Periode van normaliteit.

2) Prodromale fase (gezondheid zakt geleidelijk)
Achteruitgang van het functioneren.
Prodromale symptomen.

3) Begin en progressie van de ziekte (Knik in het verloop, gevolgd door pieken en dalen)

4) Chronische of residuele fase
Negatieve symptomen, cognitieve en functionele beperkingen.

1/3 patiënten doet het goed, 1/3 is chronisch zorgafhankelijk en 1/3 zit er tussenin.

Question 21

Geef kenmerken voor het verloop van schizofrene verschijnselen.

Answer 21

Ontwikkelen vrij geleidelijk.

Vanaf doorbraak episode: terugblik op jeugd –> anders dan anderen.

Maar ook vaak normale ontwikkeling.

Soms acuut, na een ingrijpende gebeurtenis.

Question 22

Waarin verschilt een schizofreniforme stoornis van schizofrenie?

Answer 22

De duur is anders. Bij een schizofreniforme stoornis duurt de episode wel langer dan een maand, maar is de totale ziekteduur korter dan zes maanden.

Veel schizofreniforme stoornissen worden later ook geclassificeerd als schizofrenie. (Nut?)

Question 23

Wat is een ‘at risk mental state’?

Answer 23

De voorbode van een eerste psychose.

'at risk'-factoren:
Jonge leeftijd (late adolescentie)

Lichte psychotische symptomen

Significante achteruitgang in het functioneren tijdens het afgelopen jaar.

Blips: kortdurende, spontaan voorbijgaande maar duidelijke psychotische symptomen

Question 24

CASiS-cluster worden ook genoemd als risicofactoren voor kwetsbaarheid van schizofrenie, welke zijn het?

Answer 24

Cognitieve deficits

Affectieve verstoringen zoals depressie

Sociale isolatie

Schoolse achteruitgang

Question 25

Geef de vereisten volgens de DSM-V om te spreken van een schizoaffectieve stoornis.

Answer 25

Ononderbroken ziekteperiode met een periode met gelijktijdig een psychose en een stemmingsepisode (manie of depressie)

2 of meer weken met wanen of hallucinaties zonder stemmingsepisode

De stemmingssymptomen zijn het grootste deel van de actieve en restfase van de ziekte aanwezig

Kan niet worden toegeschreven aan effecten van middel (medicatie) of een somatische aandoening

Specifier –> bipolair (beide) vs depressief (enkel depressief) type

Question 26

Wat is het verschil tussen een waanstoornis en schizofrenie?

Answer 26

Waanstoornis: aanwezigheid van een waan , gedurende minstens een maand, zonder dat de criteria voor schizofrenie is voldaan.

Het functioneren van iemand met een waanstoornis kan vrijwel normaal zijn. (vb: iedereen ziet me naakt)

Begint rond 40j en is chronisch.

Antipsychotica weinig effectief.

Question 27

Verklaar: bizarre en niet-bizarre wanen.

Answer 27

Niet-bizarre wanen:
Situaties die in het echte leven kunnen voorkomen.

Bizarre wanen:
Deze kunnen onmogelijk waar zijn.

Question 28

Wat zijn erotomane wanen?

Answer 28

De overtuiging dat iemand anders, vaak een beroemd persoon, verliefd is op de betrokkene.

Question 29

Wat is een gedeelde psychotische stoornis?

Answer 29

= folie-à-deux:

Wanneer iemand die in nauw contact leeft met een persoon met een waan, deze waan overneemt.

Question 30

Geef de prevalentie voor schizofrenie, schizoaffectieve stoornis en waanstoornis.

Answer 30

Schizofrenie:
Prevalentie = 1%
Mannen > vrouwen (x1.5)
Mannen ernstiger verloop + vroeger
Stad > platteland (x2) --> risicofactor

Schizoaffectieve stoornis:
Prevalentie = 0.3 - 0.8% (geschat)

Waanstoornis:
Prevalentie = 0.03%