H11 Online journalistiek Flashcards
netwerkjournalistiek vier aspecten
- Interactiviteit: het is mogelijk in te spelen op de individuele wensen en voorkeren van de
zelfbedienende gebruiker. - Multimedialiteit: het nieuwsverhaal bestaat uit tekst, beeld en geluid, een combi van deze elementen.
- Hypertextualiteit: het is mogelijk de informatie in lagen aan te bieden, te layeren, of te linken aan
andere bronnen. Zo kan consument zijn behoefte aan verdieping of verbreding bevredigen. - (A)synchronitiet: consument kan informatie tot zich nemen op door hemzelf te bepalen tijdstippen, de
journalistieke kernbegrippen: tijd, periodiciteit en actualiteit zijn minder belangrijk.
Werkomgeving van journalisten verandert ook door netwerkjournalistiek:
op meer werkplekken actief zijn en vaker individueel opereren.
Transparante journalistiek:
journalisten kunnen hun publiek meer inzage geven in hun bronnen en documenten, zo kan publiek kennis nemen van het journalistieke proces en het ruwe materiaal.
Online accountability: nieuwe praktijken op het terrein van online verantwoording
- Sidebar: is plek voor uitleg, reflectie en verantwoording
- Chatsessies van redactieleden met publiek: middel voor uitleg, reflectie en verantwoording
- Onafhankelijke bloggers: die volgen het dagelijks doen van de journalistiek kritisch en
voorzien van commentaar.
- Gebruikers hebben gelegenheid om hun zegje te doen over journalistieke producten.
Sommige website zetten super users in: zij monitoren online comments en filteren ze voordat ze online worden gezet.
morele kwesties bij online journalistiek
- onmiddellijkheid
- redactioneel vs commercieel
- hypertextualiteit
- interactiviteit
- community publishing
- privacy
- plagiaat/ gebruiken van andermans producten
- webblogs
- social media
- burgerjournalistiek
- digitaal archief
onmiddellijkheid
Onmiddellijkheid: Dit is een serieuze ethische kwestie met betrekking tot online journalistiek: het gevaar
van te snel publiceren.
- kan ten koste gaan van fair, nauwgezet en onbevooroordeeld werken.
- permanente deadline heeft tot gevolg dat er geen tijd is voor overleg, double check of reflectie
- er is primeurjacht: er is vrees dat snelheid van internetnieuws zal leiden tot stroomversnelling
in alle nieuwsmediajournalisten zouden zich gedwongen voelen om berichten die nog niet
helemaal nagetrokken zijn, al te publiceren uit angst dat iemand ze al online gaat zetten.
- paradox van tijd en ruimte: enerzijds is er onbeperktheid van ruimte, biedt journalisten
gelegenheid achtergronden en context te verstrekken, anderzijds gebeurt dit in een medium dat zich beweegt met snelheid van het licht.
Redactioneel vs commercieel:
- Vervagende scheidslijn tussen redactionele en commerciële informatie. Veel sites bevatten
sponsored content: pagina die wordt gesponserd.
- Redactiestatuut: hierin is van de klassieke journalistiek de journalistieke onafhankelijkheid
vastgelegd: verantwoordelijkheid voor het redactionele gedeelte van krant berust bij redactie en redactie en commercie zijn duidelijk van elkaar gescheidenIn online journalistiek is dit niet het geval
- Transaction journalism = de grensvervaging tussen redactionele en commerciële belangen (bij online journalistiek)
- E-commerce: nieuwssite heeft hechtere banden met bedrijfsleven dan de gedrukte krant.
Hypertextualiteit
In hoeverre is de redactie verantwoordelijk voor de zoektocht van de bezoeker? Maakt het uit dat links voeren naar misleidende, aanstootgevende of verderfelijke content?
- Leidraad van de Raad zegt: Journalist mag hyperlinks naar vertrouwelijke rapporten alleen publiceren wanneer de publicatie ervan voldoende nieuwswaarde heeft, een algemeen belang dient en geen onevenredig groot gevaar voor personen oplevert. Wanneer een journalist door middel van hyperlink verwijst naar info van derden, is hij niet zonder meer verantwoordelijk voor de inhoud van de onderliggende informatie. Wel dient hij steeds een afweging te maken of het belang dat met het plaatsen van een hyperlink in de publicatie is gediend, zwaarder weegt dan de belangen die hierdoor mogelijk worden geschaad.
interactiviteit
Leidraad van de Nederlandse Raad voor Journalistiek: Redactie heeft een verantwoordelijkheid
voor de reacties van derden die onder artikelen op haar website verschijnen, maar gelet op de aard van het internet kan van de redactie verwacht worden dat zij al deze reacties vooraf controleert. Wel kan redactie besluiten eenmaal geplaatste reacties te verwijderen. Als reactie op een artikelen op de website een ernstige beschuldiging of een diffamerende uitlating jegens een of meer herkenbare personen bevat, dient redactie op verzoek van betrokkenen te onderzoeken of voor de beschuldiging een feitelijke grond bestaat en indien dit niet geval is de reactie te verwijderen.
community publishing
iedereen kan lokale informatie publiceren op een nieuwssite en die informatie geregeld actualiseren en van context voorzien.
o Wie draagt verantwoordelijkheid voor juistheid van info? Moet informatie die van buitenaf op website wordt geplaatst, eerst gecheckt worden?
privacy
o Op internet zijn site beschikbaar waar informatie van gewone burgers worden verzameld en
geordend, tegen betaling kan iedereen zo‟n dossier kopen. Is het geoorloofd dat journalisten deze
methode gebruiken om hun informatie te vinden?
o Ook met nieuwe manieren van nieuwsgaring kunnen burgers voortdurend in de gaten gehouden
worden.
- Nieuwere en geavanceerde elektronische methoden zijn er om iemands zoekgedrag te
volgen–> cookies.
o Code voor de Journalistiek van Nederlandse Genootschap van Hoofdredacteuren: Mensen
publiceren zelf gegevens en beeldmateriaal dat voorheen strikt privé was. Tussen het particuliere en openbare domein is er een collectief domein komen te bestaan. Journalisten mogen ervan uitgaan dat informatie die door betrokkene zelf is gepubliceerd bruikbaar is.
o Raad voor de Journalistiek is strenger: Dat gegevens en beeldmateriaal zonder veel moeite te bemachtigen zijn, geeft de media nog geen vrijbrief om ze te gebruiken voor een ander doel dan waarvoor ze op een site zijn gezet. Daarnaast gaat het hier niet om bekende Nederlanders en dus moet de pers “terughoudendheid betrachten bij het ongevraagd en zonder toestemming
plagiaat/ gebruiken van andermans producten
Wanneer is sprake van plagiaat? Kwestie van het correct gebruiken van materiaal in de zin van copyright en ook in de zin van het uit oorspronkelijke context halen van materiaal.
webblogs
Zijn bloggers meteen journalisten? In België: bloggers die informatie verspreiden voor publiek
moeten beschouwd worden als journalist.
o Mate van betrouwbaarheid: dit is moeilijk in te schatten want iedereen kan op eigen wijze reageren onder zijn naam. Transparantie en afleggen van verantwoording over gemaakte keuze zijn stappen naar vertrouwensband tussen blogger en publiek.
Drie manieren om betrouwnaarheid van berichten te garanderen:
- Intersubjectieve toetsing: gebruikers controleren elkaar en onjuistheden worden door de
ander gecorrigeerd. Dan komt de waarheid toch wel bovendrijven
- Redactioneel team van professionele journalisten: zij kunnen betrouwbaarheid testen
door “fast checking” en door “hoor en wederhoor” toe te passen.
- Waarderingssysteem te creëren: gebruikers kunnen punten toekennen aan berichten,
bericht met hoogste score krijgt meest prominente plek op site.
Zes algemene regels van Rebecca Blood voor bloggers:
- Publiceer alleen iets als feit wanneer je zeker weet dat waar is, zo niet, dan moet je vermelden dan het vermoedens zijn
- Wanneer materiaal waaraan je refereert online beschikbaar is moet je link in je bericht opnemen
- Onjuistheid moet publiekelijk worden rechtgezet.
- Schrijf elke post alsof ze niet veranderd kan worden, voeg alleen dingen toe maar
herschrijf of wis niks. Dat kan verwarring opleveren.
- Wees duidelijk over elk belangenconflict, duidelijk zijn commerciële of politieke belangen.
- Als sprake is van bevooroordeelde bronnen moet je dat melden.
