Gastroenterit ve dehidratasyon Flashcards
Akut gastroenterit diyebilmek için hastada neler olmalı ?
-İshal, bulantı, kusma, ateş
-10 günden fazla sürmemeli
Persistan ishal–> 14gün, Kronik ishal 1 aydan fazla
-Daha önce bu yakınmaları olmamalı altta yatan immun yetmezlik olmamalı
-Büyüme geriliği olmamalıdır.
Gastroenteritlerin özelliği nelerdir ?
- Bol miktarda
- Sulu, gürültülü, fışkırır tarzda
- Asidik
- Ekşi kokulu gaita oluyor.
- Bu hastalarda pişik görebiliyoruz.
Salmonelle enteritinin özellikleri nelerdir ?
En sık enterit yapan formu Salmonella enteritidis
Kümes hayvanları, pişirilmemiş yumurta, pastorize edilmemiş süt gibi etkenlerden bulaşır. Genellikle 1 yaş altı çocuklarda ve immunsuprese hastalarda bu tablo daha ağır seyrediyor.
Klasik anamnez; yaz günü açık büfe otelde beslenme öyküsü ve burdan yumurta veya kümes hayvanları ile ilişkili bir gıda yemiş oluyorlar. 7. saatten itibaren bol sulu ishal başlamış oluyor. 5 hafta boyunca da etken dışkı ile atılmaya devam eder.
Shigellea enteritinin özellikleri nedir ?
Yaz aylarında daha çok görülür. Sadece insanda enfeksiyon yapar. İnokulumu salmonellaya göre daha düşüktür. 10 bakteri bile enfeksiyon geliştirebilir. Dizanteri tablosu yapar.
Dizanteri Tablosu: Kanlı mukuslu ishal, ateş veya konvülziyon tablosuna dizanteri tablosu diyoruz. Bir hastada invazif ishal + konvülziyon veya akut sulu ishal + konvülziyon varsa mutlaka ishal düşünmeliyiz.
Enterohemorajik E.Coli (EHEC) ishalinin özellikleri nedir ?
HÜS’e neden olabilir. Hemorajik kolit yapar. Burada önemli olan şey EHEC’in neden olduğu ishallerde biz eğer AB verirsek o zaman toksinle çok daha fazla temas olduğundan HUS ihtimali artar. O yüzden bizim ishaller ile ilgili olan bu derste bilmemiz gerekn en önemli şeylerden biri ishallerde AB kullanımı çok iyi seçmemiz gerektiğidir.
Genellikle hazır besin tüketimine bağlı salgınlar sonrası oluyor. İyi pişmemiş etler, yüzme havuzları…
EHEC invazif ishalinin farkı genellikle ateşin ilk gün çok hafif yükseldiği daha sonraki günlerde ateşsiz olduğu görülüyor ama mesela bir shigella ishalinde ateş çok yüksek eşlik ediyor.
Enteritler gelen hastaya nasıl yaklaşalım ?
Bebeği tart
Dehidratasyon yüzdesini belirle
Damar yolunu aç
Öykü: Başlangıcı,süresi, sıklığı, miktarı, sıvı alabiliyor mu, idrar miktarını sorgula. Önceki ağırlığını ve komorbid hastalıklarını sor.
FM’de ağırlık, boy, nabız, kan basıncı, solunum sayısı, vücut sıcaklığı, genel görünümü, huzursuz mu, solunum tipi, barsak sesleri, kapiller dolum zamanı, deri turgoru bu parametreler değerlendirilir.
Laba çoğunda gerek yoktur. Ağır dehidrateyse hemogram, üre, şeker, kan gazı bakıyoruz. Kanlı mukuslu kolit tarzı ishal varsa kültürüne bakılır.
Diyarede gaita incelemesinde nelere dikkat edilir ?
- pH normali 6-8 gastroenteritlerde asidik olur.
- İndirgen şeker
- Gizli kan
- Mikroskobide eritrosit, lökosit var mı bakılır. 5 eritrosit veya lökositten fazla varsa bizi bu durum kanlı ve mukuslu invazif ishal düşündürmeye yöneltiyor.
- Dışkı kültürünü invazif ishal düşündüğümüz hastalarda, dışkıda parazit persiste eden hastalarda bakıyoruz.
Akut ishalde sıvı tedavisi nasıl yapılır ?
Rehidratasyon + idame
Hafif-orta dehidratasyonda hastanın oral alımı varsa oral vermeyi tercih ediyoruz.
Bu da genellikle ORS ile oluyor.
<10 kg çocuklarda 60-120 ml
>10 kg çocuklarda 120-240 ml ORS içirilir
4 saat takip edilir.
Sakinse, artık ORS içmek istemiyorsa, idrar çıkışı varsa, turgor basıncı normale döndüyse rehidratasyon tamamlanmıştır diyip evine gönderebilirsiniz.
Eğer göz kapakları şiştiyse ORS kesilir fazla vermiş olabiliriz. Anne sütü veya suyla devam edilir.
20 ml/kg sıvı bolus verilmesinden sonra genel durumu düzeldiyse ağızdan içebiliyorsa ORS ile devam ediyoruz. İçemiyorsa %0,45 NaCl ile devam ediyoruz. K eksiktir bu sıvıda o yüzden idrar çıkışı olduktan sonra 20 mEq/L KCl veriyoruz.
20 ml/kgden sonra hastanın genel durumu düzelmiyorsa mutlaka septik şok, metabolik-kardiyak hastalıklar, nörolojik hastalıklar gibi başka hastalıkları düşünmek gerekiyor.
Rehidratasyon: Kayıp + İdame
Ağır dehidratasyonlarda IV sıvı tedavisi uyguluyoruz. Ağır dehidratasyon ise önce damar içi volümü sağlamak üzre 20ml/kg %0,9 NaCl 30 dk içinde IV olarak veriyoruz. Ringer laktatı çok tercih etmiyoruz. Hasta eğer hipovolemik şoktaysa bu 30 dk süreyi kısaltıyoruz. 2-3 damar yolundan bolus sıvılar verdiğimiz olabiliyor.
Gastroenteritte kimleri yatıralım ?
- <6 ay veya <8 kg bebekleri
- Prematüre, malnütrisyonlu veya kronik bir hastalığı olan bebekleri
- <3 ay 38°C ateşi veya 3-36 ay 39°C ateşi olan çocukları
- Ağır dehidrate hastaları
- İnvazif kanlı ishali olan, toksik görünümlü hastaları
- ORS’e yanıt veremeyen tüm bebekleri yatıralım
