Cwiczenia Vb - Badanie płynu mózgowo rdzeniowego Flashcards
Ile PMR znjaduje sie w warunkach fizjologicznych u doroslego czlowieka?
około 150ml płynu
Ile PMR jest wytwarzane przez sploty naczyniowe zlokalizowane w komorach bocznych?
500ml/dobę
Ile razy dokonuję się całkowita wymiana płynów w ciągu doby?
3-krotnie
Jakich substancji o dużej masie cząsteczkowej i niektórych drobnocząsteczkowych nie przepuszczają ściany splotu naczyniowego w warunkach fizjologicznych?
duża masa cząsteczkowa - białka
związki drobnocząsteczkowe - cholesterol, bilirubina, kwasy tłuszczowe
Jakie substancje łatwo przenikają i są transportowane przez sploty naczyniowe do PMR?
jony sodowe, chlorkowe, glukoza
Jakie właściwości ma PMR i dzięki czemu?
*bezbarwny,
*przejrzysty,
*zawiera niskie stężenie białka,
*niewiele komórek,
*niskie stężenie elektrolitów i glukozy
Dzięki istnieniu bariery „krew-płyn mózgowo-rdzeniowy”
Jak pobieramy PMR?
- punkcja lędźwiowa
- punkcja podpotyliczna
- punkcja komory bocznej (u niemowląt z niezrośniętym ciemiączkiem)
- przez nakłucie komór mózgu (śródoperacyjnie)
Jakie jest prawidłowe ciśnienie PMR u dorosłego?
50-180mmHg
Ile płynu można pobrać przy prawidłowym PMR podczas punkcji lędźwiowej?
u dorosłych: do 20ml (do 15% objętości)
u dzieci: mniej (bo mniejsza objętość)
Ile płynu można pobrać przy mniejszym ciśnieniu PMR podczas punkcji lędźwiowej?
1-2ml
Wskazania do badania PMR:
Choroby neurologiczne lub ich podejrzenia:
- zakażenia: zapalenie opon mózgowych, mózgu, ropień mózgu, aseptyczne zapalenie opon mózgowych
- krwawienie: podpajęczynówkowe, śródmózgowe
- choroby neurologiczne: stwardnienie rozsiane, zespół Guillaina-Barrego, Polineuropatie zapalne
- choroby nowotworowe: białaczka, chłoniak, przerzuty raka
- guz: mózgu, rdzenia kręgowego
- leczenie: chemioterapia, środki znieczulenia przewodowego, radiologiczne środki cieniujące (kontrast), terapia antybiotykowa
- choroby otępienne: choroba Alzheimera, Creutzfeldta-Jakoba
- procesy uciskowe rdzenia kręgowego
- toczeń układowy
- encefalopatia wątrobowa
- wodogłowie normotensyjne
- lekooporne padaczki
- podejrzenie chorób metabolicznych u dzieci
Przeciwwskazania do badania PMR:
- wzrost ciśnienia śródczaszkowego (nagłe zmniejszenie ciśnienia śródczaszkowego po upuście PMR – powikłanie zagrażające życiu)
- miejscowe zakażenie okolicy lędźwiowej
- zaburzenie krzepliwości krwi
- u noworodków: ciężka niewydolność krążeniowo-oddechowa (zgięcie szyi i tułowia podczas zabiegu może pogłębić zaburzenia oddychania)
- zakażenie układowe
- posocznica (sepsa)
Jakie jest bezwględne wskazanie do wykonania badania PMR u noworodków i niemowląt?
posocznica
Ile PMR należy pobrać?
do trzech lub więcej probówek:
I: do testów chemicznych lub/i immunologicznych
II: do badań mikrobiologicznych
III: do badania mikroskopowego za zawartość składników komórkowych
Jakie badanie powinno towarzyszyć badaniu PMR?
badanie krwi żylenej w czasie krótszym niż 12h pozwalającym uzyskać około 2ml surowicy
Jak powinien być transportowany PMR?
in cito!
Ocena makroskopowa PMR prawidłowe:
płyn wodojasny i przejrzysty
Ocena makroskopowa PMR:
nieprawidłowości - zabarwienie czerwone:
-zabrawienie czerwone:
*świeżo przbyte krwawienie podpajęczynówkowe
*uraz śródmózgowy
*płyn sztucznie skrwawiony podczas nakłucia
Ocena makroskopowa PMR:
nieprawidłowości - zabarwienie żółte:
-ksantochromia: zabarwienie żółte:
*obecność rozpadających się erytrocytów
*w przebiegu żółtaczki
*ilość białka przkraczająca 150mg/l
Ocena makroskopowa PMR:
nieprawidłowości - zmętnienie:
opalescencja (zmętnienie):
-zwiększona liczba krwinek białych - ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
>200 leukocytów/mm3
>400 erytrocytów/mm3
Ocena makroskopowa PMR:
nieprawidłowości - płyn ulegający wykrzepieniu:
- w bloku kanału kręgowego spowodowanego guzem rdzenia (zespól zastoinowy)
- w zwolnionym przepływie PMR - aktywacja czynników krzepnięcia
Rozróżnianie płynu sztucznie skrwawionego od krwawienia patologicznego:
Płyn sztucznie skrwawiony:
- oczyszcza się przy pobieraniu kolejnych próbek
- przy odwirowaniu jest przejrzysty bezbarwny (płyn patologiczny - hemoliza zachodzi w ciągu 1-2h)
- w osadzie występują świeże erytrocyty
Charakterystyka patologicznego PMR:
- barwa nie zmienia się i nie tworzą się skrzepy (jednolicie krwisty)
- Po odwirowaniu ksantochromiczny (hemoliza erytrocytów w PMR in vivo zachodzi w ciągu 1-2 godzin)
- W osadzie komórki żerne zawierające erytrocyty (erytrofagi), erytrocyty wyługowane Erytrofagi obecne w PMR przez 4-8 tygodni)
Ocena mikroskopowa PMR:
(Pleo-)cytoza norma:
≤5 komórek/μl
<20 komórek/μl u noworodków
Jaką metodę stosuje się do barwienia preparatów cytologicznych z PMR?
metoda May-Grunwalda-Giemsy (MGG)
O czym świadczy występowanie neutrofilii w PMR?
zakażenia bakteryjne lub w choroby niezakaźne
O czym świadczy występowanie limfocytów w PMR?
-wzrost w zakażniach wirusowych, gruźliczych, grzybiczych, kiłowych
O czym świadczy występowanie komórek plazmatycznych w PMR?
w częsci przypadków stwardnienia rozsianego
O czym świadczy występowanie eozynofili w PMR?
zakażenia pasożytnicze, grzybicze, w reakcjach alergicznych
O czym świadczy występowanie monocytów w PMR?
wzrost w pleocytozie mieszanej
O czym świadczy występowanie makrofagów w PMR?
prawidłowo nie występują, ale po krwawieniu podpajęczynówkowym - erytrofagi (występują w nich kryształki hemosyderyny, hematoidyny i bilirubiny) występowanie erytrofagów zawsze jest wyrazem patologii!!!!!
O czym świadczy występowanie blasty w PMR?
komórki białaczkowe
Scharakteryzuj erytrofagi:
- Obecne w PMR po wystąpieniu krwawienia do przestrzeni płynowych
- Komórka makrofaga może sfagocytować od jednego do kilkunastu erytrocytów
- W komórkach makrofagów występują kryształy homosyderyny (brązowo zabarwione ziarenka pochodzące z hemoglobiny), kryształy hematoidyny (żółto-zielone) i bilirubiny
- Obecność erytrofagów jest zawsze wyrazem patologii
Badania biochemiczne PMR:
- białko całkowite
- glukoza
- mleczany
- różne białka
Jakie białka występują w PMR:
o małej masie cząsteczkowej:
- transtyretyna (prealbumina)
- albumina
- dwie transferyny
- śladowe ilości IgG
Jakie jest prawidłowe stężenie białka w PMR?
15-45mg/dl
O czym świadczy zwiększenie stężenie białka całkowitego w PMR?
- zanieczyszczenie płynu krwią obwodową w czasie punkcji
- zaburzenie bariery krew-mózg (dysfunkcja śródbłonka naczyń włosowatych)
- wzmożona synteza w OUN
O czym świadczy spadek stężenia białka całkowitego w PMR?
- wzmożone wchłanianie zwrotne prze komórki pajęczynówki wskutek podwyższonego ciśnienia śródczaszkowego
- utrata płyny w następstwie urazu lub następstwie zabiegów inwazyjnych
Jakie jest białko referencyjne do monitorowania przepuszczalności bariery krew-mózg i dlaczego?
ALBUMINA
- nie jest syntetyzowana w OUN
- cała jej obecność pochodzi z krwi na drodze przechodzenia przez barierę k-m
Jak ocenia się przepuszczalność bariery krew-mózg?
na podstawie współczynnika: Qalb = albPMR/albsurowica
Czy IgG występuje w PMR?
IgG zwykle obecne w PMR (ok. 1 mg/dl)
O czym świadczy zwiększenie IgG w PMR?
- o zwiększonym transporcie z krwi do OUN
- o syntetyzowaniu wewnątrzoponowo przez limf. B i kom. plazmatyczne wędrujące do OUN w stanach nieprawidłowych
Jakie białko stosuje sie jako referencyjne do wyliczania współczynnika Linka i Tibilinga (L-T dla PMR)?
albumina
Jak identyfikujemy stany powodujące nasilenie syntezy wewnątrzoponowej IgG?
na podstawie wartosci wspołczynnika Linka i Tibilinga
L-T 0,30 - 0,70 prawidłowy
L-T > 0,70 wzmożona synteza wewnątrzoponowa
L-T < 0,30 uszkodzenie bariery krew - mózg
Czułym markerem diagnostycznym jakiej choroby jest wspołczynnik L-T?
stwardnienia rozsianego
U 90% pacjentów chorych na stwardnienie rozsiane współczynnik L-T przekracza wartość 0,70, zatem może być uznawany za czuły marker diagnostyczny tej choroby
Co ma wysoką wartość diagnostyczną i jest wykorzystywany do diagnostyki chorób OUN (współczynnik)?
Współczynnik Linka i Tibilinga (L-T)
Na podstawie czego wylicza się współczynnik Linka i Tiblinga?
IgG i albuminy
O czym świadczy spadek poziomu glukozy w PMR?
o bakeryjnym ZOMR oraz procesach nowotworowych
Czy wzrost glukozy w PMR ma znaczenie w diagnostyce neurologicznej?
wzrost glukozy w PMR nie ma znaczenia w diagnostyce neurologicznej
O czym świadczy wzrost poziomu mleczanów w PMR?
- nasilony metabolizm beztlenowy
- bakeryjne zapalenie opon mózgowych
- wirusowe zapalenie o.m.
- w dysfunkcji bariery krew-mózg i procesach nowotworowych stężenie mleczanów jest niezależne od stężenia we krwi!
Wartości referencyjne PMR:
- Erytrocyty Nieobecne
- Komórki plazmatyczne, Eo Nieobecne
- Aktywowane limfocyty B < 0.1%
- PMNs < 10%
- Glukoza 50-60% wartości w surowicy
- Mleczany < 2.1 mmol/L
- Białko całkowite < 45(50) mg/dl
Wartości referencyjne PMR podczas ropnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych:
- barwa: żółtawy
- przejrzystość: mętny
- cytoza/μl: 100 do kilka tysięcy
- PMNs %: 95-100
- limfocyty %: —-
- białko g/L: 2
- glukoza %surowicy: ↓↓↓ (
- mleczany mmol/L : ↑↑↑ (>3.5)
Wartości referencyjne PMR podczas wirusowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych:
barwa: wodojasny
przejrzystość: klarowny
cytoza/μl: <100
PMNs %: 0-25
limfocyty %: 75
białko g/L: ↑
glukoza %surowicy: N lub ↓
mleczany mmol/L : N lub ↑ (2.2-3)
Przyczyny wytwarzania się płynu surowiczego:
- ↑ wzrost przepuszczalności naczyń włosowatych w ich ścianie
- ↑ wzrost ciśnienia hydrostatyczne panującego w naczyniach (ciśnienie tętnicze)
- ↓ spadek ciśnienia onkotycznego zależne od obecności białek we krwi
- ↓ spadek wchłaniania płynu przez układ chłonny (usuwanie płynu z jam ciała na drodze wchłaniania)
Czym cechuje się płyn surowiczy?
niewielką ilością limfocytów i komórek międzybłonka
Etiologia powstania PRZESIĘKU:
- wzrost ciśnienia hydrostatycznego
- obniżenie ciśnienia onkotycznego
- zmiany nie mają charakteru zapalnego
- rozpoznanie przesięku na ogół wyklucza potrzebę dalszych badań laoratoryjnych
- podjęcie leczenia przyczynowego
Etiologia powstania WYSIĘKU:
- wzrost przepuszczalności naczyń włosowatych
- zmniejszone wchłanianie przez układ chłonny
- zmiany mają charakter zapalny albo są związane z procesem nowotworowym
-wysięki wymagają dalszych badań w celu wyodrębnienia czynnika przyczynowego
Ocena cech fizycznych w badanym płynie:
- barwa
- przejrzystość
- ciężar właściwy
- osmolarność
- pH
- tendencja do wykrzepiania
- próba Rivalty (wytrącenia białka w postaci smugi po dodaniu kwasu octowego, co przemiawia za steż. białka >3g/dl)
Scharakteryzuj przesięk:
- barwa: bursztynowa
- przejrzystość: klarowny
- ciężar właściwy:
- pH: jak w surowicy: 7.35
- Białko całkowite < 3.0 g/dl
- Q białkowy < 0.5
- LDH < 200 U/l
- Q LDH < 0.6
- brak chylomikronów
- Cytoza < 500 komórek/µl
- Leukocytoza < 100 komórek/µl
- Granulocytoza < 50 %
Scharakteryzuj wysięk:
- barwa: ciemnożółta, krwista, mleczna, brunatna
- przejrzystość: mętny
- ciężar właściwy: > 1.016
- pH: niższe niż w surowcicy: 7.2
- Białko całkowite > 3.0 g/dl
- Q białkowy > 0.5 LDH
- LDH > 200 U/l
- Q LDH > 0.6
- chylomikrony: chłonka w jamie otrzewnow. (barwa mleczna)
- Cytoza > 1000 komórek/µl
- Leukocytoza > 1000 komórek/µl
- Granulocytoza > 50%
W jakim celu wykonuje się badania kału?
- próba na krew utajoną
- badania parazytologiczne
- badania mikrobiologiczne
- badania resztek pokarmowych
- inne
Ile krwi traci się w warunkach prawidłowych w kale?
do 2,5 ml krwi
Co to jest krew utajona w kale?
Krew utajona w kale = niewielka ilość krwi w kale na ogół nie dostrzegana makroskopowo
Za jaki objaw uznaję się najczęściej obecność krwi utajonej w kale?
- początkowy objaw raka okrężniczo-odbytniczego
- ponad 50% raków przewodu pokarmowgo stanowi rak jelita grubego
Dodatni wynik testu na krew utajoną w kale może świadczyć o:
krwawieniu w każdym odcinku przewodu pokarmowego
Metodyka badania krwi utajonej w kale:
- metody z wykorzystaniem aktywności peroksydazowej Hb
- metody wykorzystujące chemiczną konwersję niefluoryzującego hemu do intensywnie fluoryzujących porfiryn
- metody immunologiczne wykorzystujące przeciwciała przeciwko ludzkiej Hb
Co daje wyniki fałszywie dodatnie podczas badaniu kału medodą z wykorzystaniem aktywności peroksydazowej hemoglobiny?
Interferencje spowodowane obecnością peroksydaz obecnych w niedogotownym mięsie, rybach, w owocach i warzywach, lub produkowanych przez bakterie jelitowe
Co daje wyniki fałszywie ujemnepodczas badaniu kału medodą z wykorzystaniem aktywności peroksydazowej hemoglobiny?
Kwas askorbinowy
Metody immunologiczne wykorzystujące przeciwciała przeciwko ludzkiej Hb podczas badania kału - wady i zalety:
- Metoda eliminuje interferencje
- Ale wysoka czułość generuje wyniki fałszywie dodatnie
W jakim miejscu dokonujemy punkcji lędźwiowej?
Na poziomie kręgu L4/L5
