Cwiczenia IIb - badanie morfologii krwi Flashcards

1
Q

Co to jest morfologia krwi?

A

Badanie liczby oraz cech morfotycznych komórek krwi:

  • Krwinek czerwonych (erytrocytów) (erytrocytów)
  • Krwinek białych (leukocytów)
  • Płytek krwi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Znaczenie diagnostyczne morfologii krwi:

A
  • Diagnostyka chorób układu krwiotwórczego
  • Diagnostyka zakażeń, zapaleń, chorób układowych i nowotworowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Co wchodzi w skład fazy przedanalitycznej morfologii krwi?

A
  • Pobieranie materiału do badań
  • Właściwe zmieszanie krwi
  • Prawidłowy opis próbki
  • Przechowywanie i transport do laboratorium
  • Przygotowanie próbki do analizy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Co jest źródłem wyników fałszywie dodatnich w fazie przedanalitycznej?

A

Błąd związany ze złym przygotowaniem pacjenta do badania:

  • Przyjmowanie pokarmów i płynów przed badaniem
  • Nadmierny wysiłek fizyczny przed badaniem
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Co to jest RBC?

A

erytrocyty (Red Blood Cells)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Co to jest HGB?

A

hemoglobina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Co to jest HCT?

A

hematokryt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Co to jest MCV?

A

(Mean Corpuscular Volume) zwana makrocytozą – średnia objętość krwinki czerwonej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Co to jest WBC?

A

Leukocyty (White Blood Cell)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Co to jest LYM?

A

limfocyty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Co to jest PLT?

A

trombocyty (płytki krwi)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wpływ ćwiczeń ruchowych i sportu na wynik badania:

A

↑WBC

  • wytężony wysiłek może być przyczyną hemolizy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Wpływ palenia papierosów na wynik badania:

A

Długotrwałe palenie tytoniu (obecność CO) może prowadzić do prowadzić do ↑HCT, ↑WBC, ↑RBC oraz ↑MCV

np. 1 paczka/dzień przez 1rok średni wzrost ok. 1000 kom/μL, 2 paczki/dzień – 2000 kom/μL

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wpływ przewlekłego picia alkoholu na wynik badania morfologicznego:

A

Przewlekle pijący mają utrwaloną ↑MCV (wynik toksycznego działania etanolu na erytropoezę i na poziom kwasu foliowego)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Zmienność fizjologiczna - co ma wpływ?

A
  • wiek badanego
  • płeć pacjenta
  • rytm dobowy
  • wpływ wysokości nad poziomem morza na wartość wyniku morfologii krwi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Rytm dobowy, a morfologia

A

WBC są wyższe wieczorem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Czym prawdopodobnie spowodowany jest wzrost WBC wieczorami?

A

Wzrost WBD jest prawdopodobnie związany ze wzrostem limfocytów T (szczególnie CD4+), których poziom wzrasta w godzinach południowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Wysokość m/npm, a morfologia:

A
  • powyżej 1400 m/npm wzrost HGB i HCT ok. 8%
  • warunki hipoksji uruchamiają erytropoezę (wzrost EPO)
  • wyższe wartości u wspinaczy górskich, pracowników kolejek górskich
  • średnio 3 tygodnie trwa adaptacja do warunków prowadzących najpierw do wzrostu i kolejne 3 tygodnie do normalizacji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Co jest rekomendowanym antykoagulantem do pomiaru elementów morfotycznych krwi obwodowej?

A

K2EDTA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Właściwe mieszanie próbki po pobraniu i przed analizą:

A
  • po pobraniu 8-10 cykli
  • przed analizą 20 cykli
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Ile razy powinno mieszać się próbkę po pobraniu?

A

8-10 cykli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Ile razy powinno mieszać się próbkę przed analizą?

A

20 cykli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Metodyka morfologii krwi:

A
  • metody manualne (mikroskopowe)
  • automatyczne analizatory hematologiczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Parametry krwi obwodowej:

A
  • hematokryt (HCT)
  • stężenie hemoglobiny (HGB)
  • liczba erytrocytów (RBC)
  • wskaźniki czerwonokrwinkowe (MCV, MCH, MCHC, RDW, retikulocyty)
  • erytrogram
  • liczba leukocytów (WBC)
  • obraz odsetkowy leukocytów
  • liczba płytek krwi (PLT)
  • wskaźniki płytkowe (MPV, PDW, PCT, P-LCR)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Co to jest hematokryt?

A

HCT

frakcja objętościowa erytrocytów w pełnej krwi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Wartości referencyjne hematokrytu:

A

K: 37-47%

M: 40-54%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

W jaki sposób wykonywany jest pomiar stężenia hemoglobiny?

A

metodami spektrofotometrycznymi (cyjanomethemoglobinowymi, bezcyjankowymi)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Stężenie hemoglobiny - wartości referencyjne:

A

K: 12.1 - 15.1 g/dl

M: 13.6 - 17.7 g/dl

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Jak są zazwyczaj zliczane erytrocyty?

A

Turynowo erytrocyty są zliczane przy użyciu automatycznych liczników hematologicznych.

Weryfikacja liczby przy pomocy mikroskopu (w komorach: Burkera, Neubauera) po rozcieńczeniu krwi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Liczba erytrocytów - wartości referencyjne:

A

K: 3.8 - 5.2x106 /μl

M: 4.4 - 5.6x106 /μl

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Co określają wskaźniki czerwonokrwinkowe?

A

wielkość (objętość) i wysycenie hemoglobiną erytrocytów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Na podstawie czego wyliczane są wskaźniki czerwonokrwinkowe?

A

na podstawie wyników oznaczeń hematokrytu, liczby erytrocytów i stężenia hemoglobiny oraz analizy rozkłądu objętości erytrocytów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Jakie wyróżniamy wskaźniki czerwonokrwinkowe?

A
  • Średnia waga hemoglobiny (SWH, MCH)
  • Średnie stężenie hemoglobiny (SSH, MCHC)
  • Średnia objętość krwinki (SOK, MCV)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Co to jest SWH/MCH?

A

Średnia waga hemoglobiny (SWH, MCH)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Co to jest SSH/MCHC?

A

Średnie stężenie hemoglobiny (SSH, MCHC)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Co to jest SOK/MCV?

A

Średnia objętość krwinki (SOK, MCV)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Średnia waga hemoglobiny (SWH, MCH) - wzór:

A

MCH [pg] = HGB [g/l] / RBC [x1012/l]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Wartości referencyjne MCH (średniej wagi hemoglobiny):

A

27-31 pg

39
Q

Wzór na MCHC (średnie stężenie hemoglobiny):

A

MCHC [g/dl] = HGB [g/dl] / HCT [l/l]

40
Q

Wartości referencyjne MCHC (średnie stężenie hemoglobiny):

A

32 - 36 g/dl

41
Q

Wzór na MCV (średnią objętość krwinki):

A

MCV [fl] = HCT [l/l] x 1000 / RBC [x1012/l]

42
Q

wartości referencyjne MCV (średnią objętość krwinki):

A

82 - 92 fl

43
Q

↓MCV w erytrogramie może świadczyć o:

A

mikrocytozie

44
Q

↑MCV w erytrogramie może świadczyć o:

A

makrocytozie

45
Q

↑RDW w erytrogramie może świadczyć o:

A

anizocytozie (występowanie krwinek czerwonych różnej wielkości)

46
Q

↓MCH, ↓MCHC w erytrogramie może świadczyć o:

A

hipochromii

hipochromia, niedobarwliwość – stan krwinek czerwonych, w których znajduje się mniejsza niż prawidłowo ilość hemoglobiny.

47
Q

Co to jest rozpiętość rozkładu objętości erytrocytów (RDW - Red Cell Volume Distribution Width)?

A

współczynnik zmienności (lub odchylenie standardowe) rozkładu objętości erytrocytów - wskaźnik anizocytozy

48
Q

Wartości referencyjne rozpiętości rozkładu objętości erytrocytów (RDW):

A

(RDW-CV): 11-15%

49
Q

RDW w normie, ↓MCV - rodzaj niedokrwistości i przyczyna:

A

niedokrwistość jednorodna mikrocytowa

przyczyna: choroby przewlekłe (ACD)

50
Q

RDW w normie, MCV w normie - rodzaj niedokrwistości i przyczyna:

A

niedokrwistość jednorodna normocytowa

przyczyna: przewlekłe choroby wątroby, przewlekła białaczka szpikowa, sferocytoza wrodzona

51
Q

RDW w normie, ↑MCV - rodzaj niedokrwistości i przyczyna:

A

niedokrwistość jednorodna normocytowa

przyczyna: niedokrwistość aplastyczna, MDS

52
Q

↑RDW, ↓MCV - rodzaj niedokrwistości i przyczyna:

A

niedokrwistość niejednorodna mikrocytowa

przyczyny: niedobór żelaza, fragmentacja erytrocytów, talasemia major

53
Q

↑RDW, MCV w normie- rodzaj niedokrwistości i przyczyna:

A

niedokrwistość niejednorotna normocytowa

przyczyny: wczesne stadium niedoboru Fe i kwasu foliowego, osteomielofibroza

54
Q

↑RDW, ↑MCV - rodzaj niedokrwistości i przyczyna:

A

niedokrwistość niejednorodna normocytowa

przyczyny: niedobór wit B12, kwasu foliowego

55
Q

Co to jest erytrogram?

A

opis morfologii krwinek czerwonych na podstawie mikroskopowej oceny rozmazu krwi barwionego metodą Pappenheima

56
Q

Co podlega ocenie w erytrogramie:

A
  • wielkość krwinek (mikrocytoza, makrocytoza, anizocytoza)
  • kształt krwinek (poikilocytoza, sferocytoza, owalocytoza itd)
  • wybrawienie krwinek (hipochromia, anizochromia)
  • wtręty wewnątrzkrwinkowe
57
Q

Co to są retikulocyty?

A

Młode formy erytrocytów zawierające w cytoplazmie pozostałości siateczki endoplazmatycznej.

58
Q

Jak oznaczane są retiuklocyty?

A

oznaczane są przez mikroskopową ocenę rozmazu krwi po barwieniu przyżyciowym lub metodami cytometrii przepływowej

59
Q

Wartości referencyjne retikulocytów u dzieci i dorosłych oraz noworodków:

A
  • odsetek liczby erytrocytów:
    • dzieci i dorośli: 0,5 - 1,5%
    • noworodki: 2-16%
  • liczba bezwzględna (x103/μl)
    • dorośli: 30 - 100
    • noworodki: 65 - 230
60
Q

Co to jest skorygowana liczba retykulocytów (SLR)?

A

korekta względnej liczby retykulocytów według hematokrytu jest wymagana przy małej ilości dojrzałych erytrocytów

SLR = LR x HCT/45

61
Q

Kiedy określa się skorygowaną liczbę retikulocytów (SLR)?

A

SLR ocenia się w niedokrwistościach. Im większa jest niedokrwistość i większe wytwarzanie EPO, tym bardziej niedojrzałe retykulocyty przechodzą do krwi i tym dłużej w niej dojrzewają.

62
Q

Wskaźnik wytwarzania retykulocytów (RPI):

A

RPI = SLR / skorygowany czas dojrzewania

63
Q

Interpretacja wyników RPI:

A
  • RPI ≥ 3.0 - prawidłowa erytropoeza
  • RPI < 2.0 - nieprawidłowa erytropoeza
64
Q

Jakie mogą być przyczyny zmian liczby retykulocytów?

A
  • ↑LR - niedokrwistość pokrwotoczna, niedokrwistość hemolityczna, leczenie (żelazo, wit. B12, kwas foliowy), niedokrwistości niedoborowe;
  • ↓LR - niedobór żelaza, wit. B12, kwasu foliowego, niedobór EPO, niedokrwistość hipoplastyczna, przewlekłe białaczki, mielofibroza, MDS.
65
Q

Frakcja niedojrzałych retykulocytów (IRF) = wskaźnik dojrzałości retiukolcytów (RMI) to:

A

zawartość niedojrzałych retykulocytów (o największej i średniej

66
Q

Wartości referencyjne IRF/RMI:

A

0.1 - 0.3 (10-30%)

67
Q

Jak zliczane są krwinki białe?

A

zliczane metodami automatycznymi i weryfikowane manualnymi (hemocytometry, mikroskop)

68
Q

Wartości referencyjne WBC:

A

4000 - 10000/μl

69
Q

Ile WBC stanowią neutrofile (NEU)?

A

Neutrofile 60 - 70 % (1.8-8.0x109/L)

  • młode 0 - 1%
  • pałeczkowate 3 - 5 %
  • segmentowane 58 - 65 %
70
Q

Ile WBC stanowią limfocyty?

A

20 - 45% (1.0 - 5.0x109/L)

71
Q

Ile WBC stanowią monocyty?

A

4 - 8% (0.03-0.8x109/L)

72
Q

Ile WBC stanowią eozynofile (EOS)?

A

2 - 4% (0.05-0.4x109/L)

73
Q

Ile WBC stanowią bazofile (BASO)?

A

0 - 1% (0.01-0.3x109/L)

74
Q

Metody badania obrazu odsetkowego białych krwinek:

A
  • metody manualne - mikroskopowe badanie rozmazu krwi barwinonego metodą Pappenheima
  • metoda manualna jest metodą referencyjną dla zautomatyzowanych technik badania obrazu odsetkowego, szczególnie w obecności młodych form
  • metody automatyczne
75
Q

Kryteria identyfikacji komórek w automatycznym liczeniu obrazu odsetkowego leukocytów:

A
  • rozmiar (objętość) komórki
  • stosunek wielkości jądra do cytoplazmy
  • kształt komórki i rozmiar jądra komórkowego
  • rozmiar i liczba ziarnistości
  • wybarwianie się składników komórki
  • selektywna liza za pomocą detergentów
76
Q

Potencjometria przepływowa:

A

Jest to zasada detekcji

Wielkość krwinek wykrywana jest na podstawie zmian oporności prądu a gęstość wnętrza komórek na podstawie zmian natężenia fal radiowych, rejestrowanych w postaci odpowiednich impulsów. W oparciu o wielkość impulsów powstaje dwuwymiarowy rozkład (skatergram) wielkości i gęstości komórek krwi.

77
Q

Cytometria przepływowa z użyciem lasera:

A
  1. Przechodzące i odbite światło rozproszone, dając kolejno informacje o rozmiarach komórek oraz ich wnętrzu, np. rozmiarach jądra
  2. Boczne światło fluorescencyjne, wiązka światła padającego na material fluoryzujący np. barwione komórki powoduje emisję światła. Pomiar intensywności światła fluorescencyjnego pozwala dostarczyć informacji o stopniu barwienia komórek.
78
Q

Jakie są ograniczenia automatycznego badania obrazu odsetkowego leukocytów?

A
  • interferencje erytrocytów lub konglomerató płytek
  • brak identyfikacji leukocytów nietypowych, młodych form
79
Q

Do czego wskazaniem jest odsetek atypowych leukocytów powyżej 2-3% w automatycznym badaniu obrazu odsetkowego leukocytów?

A

jest wskazaniem do mikroskopowej oceny rozmazu krwi

80
Q

Przyczyny ↑NEU?

A
  • ostre zakażenia bakteryjne, pierwotniakowe, pasożytami, grzybami
  • niektóre infekcje wirusowe (półpasiec)
  • nowotwory (zwłaszcza z obecnością przerzutów)
  • po obfitym krwotoku
  • zespoły rozrostowe szpiku
  • zaburzenia metaboliczne (mocznica)
  • uszkodzenia tkanek (zawał, oparzenia)
81
Q

Przyczyny ↓NEU:

A
  • zmniejszone wytwarzanie
  • uszkodzenie szpiku przez środki chemiczne
  • chemioterapia
  • radioterapia
  • zakażenia wirusowe (grypa)
  • zespoły mielodysplastyczne
  • leki (np. p/padaczkowe)
82
Q

Przyczyny ↑LYMPH:

A
  • choroby rozrostowe układu limfatycznego
  • WZW
  • szpiczak mnogi
  • białaczka limfatyczna
  • zakażenia wirusowe (mononukleoza zakaźna, świnka, odra i inne)
83
Q

Przyczyny ↓LYMPH:

A
  • chemioterapia
  • radioterapia
  • zespoły niedoboru immunologicznych
  • AIDS
  • ziarnica złośliwa
84
Q

Przyczyny ↑MONO:

A
  • przewlekłe stany zapalne (RZS, toczeń trzewny)
  • kiła
  • gruźlica
  • zakażenia wirusowe (mononukleoza zakaźna, świnka, odra i inne)
85
Q

Przyczyny ↑EOS:

A
  • choroby alergiczne
  • choroby pasożytnicze
  • choroby skóry (łusczyca)
  • dializa
86
Q

Jak rozmiarowo mają się płytki krwi do innych elementów morfotycznych krwi?

A

są najmniejsze

87
Q

Metody pomiaru PLT:

A

Metody manualne (hemocytometry, mikroskop) zostały obecnie zastąpione metodami metodami automatycznymi.

88
Q

Wartości referencyjne PLT:

A

Liczba: 180000 - 400000 /μl

MPV: 6 - 8 fl

89
Q

Jakie badania płytek krwi wykonuje analizator hematologiczny?

A
  • liczba płytek krwi
  • średnia objętość płytki (MPV)
  • współczynnik zmiennośc rozkładu objętości płytek (PDW) - miara zróżnicowania wielkości płytek
  • hematokryt płytkowy (PCT)
90
Q

Co to jest OB?

A

Odczyn opadania krwinek czerwonych (Odczyn biernackiego)

OB jest czułym, ale mało swoistym badaniem stosowanym w diagnostyce zakażeń, zapaleń, chorób układowych i nowotworowych. Najczęstszą przyczyną zwięszkenia OB są zmiany w skłądzie białek osocza - tzw. reakcja ostrej fazy.

91
Q

Co jest najczęstszą przyczyną ↑OB?

A

zmiany w składzie białek osocza - tzw. reakcja ostrej fazy

92
Q

Wartości referencyjne OB:

A

K: <12mm/h

M: <8mm/h

93
Q

Jaką metodę stosujemy najczęściej w OB (i opisz ją)?

A

Metoda Westergrena - krew cytrynianowa wprowadzana do szklanej rurki z podziałką milimetrową, ustawianej w statywie w pozycji pionowej. Obniżenie się menisku erytrocytów w mm odczytuje się po 1 godzinie.