Cwiczenia IX Diagnostyka zaburzeń krzepnięcia krwi i fibrynolizy Flashcards
Co to jest hemostaza?
Zespół mechanizmów obronnych organizmu, pozwalający na
utrzymanie płynności krwi krążącej i chroniący przed utratą
krwi w wyniku przerwania ciągłości naczyń krwionośnych.
Co warunkuje prawidłową hemostazę?
- naczynia krwionośne
- płytki krwi
- układ krzepnięcia
- układ fibrynolizy
- układ fagocytarny
Z czego składa się hemostaza?
Hemostaza jest procesem trójfazowym, złożonym z:
- hemostazy pierwotnej
- hemostazy wtórnej
- fibrynolizy
Co to jest hemostaza pierwotna?
Jest to wytworzenie czopu płytkowego, trwa od 3 do 5 minut
Co to jest hemostaza wtórna?
Jest to proces trwający 5-10 minut, wykorzystujący czynniki
osoczowe i czynnik płytkowy 3, zakończony wytworzeniem
fibryny wzmacniającej czop płytkowy (skrzep ostateczny)
Co to jest fibrynoliza?
Ograniczenie narastania czopu hemostatycznego i jego rozpuszczanie w celu przywrócenia przepływu krwi przez wygojone naczynie krwionośne, trwa od 48 do 72 godzin
fibrynoliza → rozpuszczenie skrzepu → ochrona przed zakrzepicą
Co obejmuje diagnostyka labolatoryjna zaburzeń układu krzepnięcia?
Obejmuje diagnostykę wrodzonych i nabytych skaz
krwotocznych oraz zaburzeń zakrzepowo-zatorowych.
Czym uwarunkowana jest wartość diagnostyczna w przypadku zaburzeń układu krzepnięcia?
Wartość diagnostyczna jest uwarunkowana:
- właściwym przygotowaniem pacjenta do badań układu krzepnięcia,
- prawidłowym pobraniem krwi,
- zastosowaniem właściwej metody analitycznej
- przestrzeganiem procedur kontroli jakości
Jakie są zalecenia dotyczące przygotowania pacjenta do badań układu krzepnięcia?
- pobranie materiału w godzinach porannych (7.00-9.00)
w warunkach nie wywołujących stresu, - powstrzymanie się od ćwiczeń fizycznych przez 24 godziny poprzedzające badanie oraz odpoczynek przez
20-30 min bezpośrednio przed pobraniem krwi, - lekkostrawna, niskotłuszczowa dieta
(w dniu poprzedzającym), powstrzymanie się od palenie papierosów (w dniu pobrania)
Jakie są zalecenia odnośnie pobierania krwi do badań układu krzepnięcia?
- krew żylna pobrana najlepiej bez stazy i po 15-minutowym odpoczynku,
- krew pobrana na cytrynian trójsodowy (objętość roztworu antykoagulantu do objętości krwi 1:9)
Czy badania dotyczące układu krzepnięcia powinny być wykonanywane bezpośrednio po odwirowaniu probówki z krwią?
TAK
Jakie jest postępowanie w przypadku braku możliwości wykonania badań bezpośrednio po odwirowaniu probówki z krwią?
Jeśli nie możemy wykonać badania bezpośrednio po odwirowaniu, osocze powinno być przechowywane w temp. 4°C do 2h lub zamrożone w -20°C przez okres kilku tygodni.
Kiedy można wykonać badanie układu krzepnięcia u pacjentów leczonych pochodnymi kwasu acetylosalicylowego?
po 7-10 dniach od odstawienia leków
Kiedy można wykonać badanie układu krzepnięcia u pacjentów leczonych NLPZ innymi niż kwas acetylosalicylowy?
po 2 dniach od odstawienia leków
Kiedy można wykonać badanie układu krzepnięcia u pacjentów leczonych preparatami krwiopochodnymi?
po 7-14 dniach od ostatniego przetoczenia
Kiedy można wykonać badanie układu krzepnięcia u miesiączkujących kobiet?
po 3-5 dniach od zakończenia miesiączki
Jak definiujemy czas krwawienia?
czas upływający od momentu wystandaryzowanego
zranienia skóry do chwili ustania wypływu krwi
Miarą czego jest czas krwawienia?
- zdolności naczyń krwionośnych do skurczu,
- ilości płytek krwi oraz ich funkcji adhezyjno-agregacyjnych
Z czym jest jednoznaczny czas krwawienia?
Z czasem trwania hemostazy pierwotnej
Czy czas krwawienia zależy od czynników krzepnięcia?
NIE
W jaki sposób wykonujemy badanie czasu krwawienia?
- czas krwawienia oznacza się po wykonaniu standaryzowanych nacięć na skórze przedramienia za pomocą nożyków (Simplate R Organon Teknika, głębokość nacięcia <1 mm) w czasie stazy żylnej (40-50 mmHg)
- krew usuwa się z brzegów rany za pomocą bibuły filtracyjnej, można zbierać krew do heparynizowanych kapilar
Co ma wpływ na wynik badania czasu krwawienia?
- temperatura otoczenia
- stan nawodnienia
- stres
Jaki jest prawidłowy wynik czasu krwawienia?
< 7 minut
Kiedy występuje wydłużenie czasu krwawienia?
Zwiększenie czasu krwawienia występuje w:
- małopłytkowości (< 25 tys. płytek/mm3)
- zaburzeniu funkcji płytek (spowodowanym stosowaniem aspiryny),
- chorobie von Willebranda,
- skazach naczyniowych przebiegających z upośledzeniem funkcji naczyń
Co to jest test opaskowy?
TEST OPASKOWY – objaw Rumpla i Leedego.
Objaw polegający na powstaniu wybroczyn na skórze ręki poniżej miejsca założonej opaski (mankietu ciśnieniomierza) po kilku-kilkunastu minutach od założenia tej opaski. Dodatni objaw stwierdza się przy pojawieniu się ponad 10 nowych wybroczyn w polu o średnicy 6 cm.
W jakim celu stosujemy test opaskowy?
Test jest wykorzystywany do badania funkcji naczyń: oceny kruchości i przepuszczalności naczyń włosowatych.
Kiedy test opaskowy może dawać wynik dodatni?
Test może dawać wynik dodatni w małopłytkowości i chorobie von Willebranda.
Na czym polega ilościowa ocena płytek krwi?
Polega na ocenie liczby płytek we krwi obwodowej wraz z oceną ich morfologii w rozmazie
WYNIK PRAWIDŁOWY: 150 - 350 x 103/μl
W jakim przypadku należy wykonać powtórne oznaczenie ilości płytek krwi?
Kiedy liczba PLT <100 x103/μl
+ ocena rozmazu krwi obwodowej
tj. zmiany morfologiczne płytek (różnice
wielkości i kształtu), obecność agregatów
Jakie wyróżniamy parametry morfologiczne płytek krwi?
MPV - śr. objętość
PDW - wskaźnik anizocytozy
PCT - płytkokryt
LP - płytki >20 fl
P-LCR - płytki >15 fl
Jaka jest wartość referencyjna MPV?
7-12 fl
Jaka jest wartośc referencyjna PDW?
40-60%
W jakich schorzeniach może wystąpić małopłytkowość (trombocytopenia)?
- niedobór witaminy B12 lub kw. foliowego
- infekcje
- nowotwory
- trombocytopenia polekowa
W jakich schorzeniach może wystąpić nadpłytkowość (trombocytoza)?
- przewlekłe stany zapalne
- nowotwory
- niedobór żelaza
- po dużych zabiegach operacyjnych
Kiedy występuje fizjologiczna trombocytoza?
- w czasie ciąży
- podczas wysiłku fizycznego
Kiedy występuje fizjologiczna trombocytopenia?
- w podeszłym wieku
Czym charakteryzuje się “rzekoma” małopłytkowość?
- obecnością skrzepików
- obecnością “płytek olbrzymich”
- obecnością aglutynin płytkowych EDTA-zależnych
Co pozwala na wykluczenie zjawiska “rzekomej” małopłytkowości?
ocena parametrów morfologicznych płytek
Jakie wyróżniamy swoiste białka płytek krwi?
- PF4
Jakie wyróżniamy białka adhezyjne płytek?
- selektyna P,
- vWF,
- fibronektyna
Wymień czynniki krzepnięcia i fibrynolizy
- czynnik V
- fibrynogen
Podaj mitogeny występujące podczas procesu krzepnięcia
- PDGF
Oceny jakich parametrów dokonujemy podczas badania czynności płytek krwi?
- Adhezji
- Agregacji
- Degranulacji

Przy pomocy jakich urządzeń dokonujemy oceny adhezji płytek?
- PFA-100
- Impact R
Jakie urządzenie stosujemy do oceny agregacji płytek?
- agregometr
Jakie substancje wykorzystujemy do oceny degranulacji płytek?
- ß-trombomodulina,
- czynnik płytkowy 4,
- serotonina,
- ADP [RIA, ELISA]
Krzepnięcie- obrazek

WEWNĄTRZPOCHODNA I WSPÓLNA DROGA KASKADY KRZEPNIĘCIA - obrazek

Co to jest APTT?
- czas częściowej tromboplastyny po aktywacji
- wskaźnik sprawności szlaku aktywacji uruchamianego
przez czynniki kontaktu
Co mierzymy przy pomocy APTT?
czas krzepnięcia ubogopłytkowego osocza cytrynianowego
Jaki odczynnik jest wykorzystywany przy pomiarach APTT?
Częściowa tromboplastyna:
- zawiesina ujemnie naładowanych cząsteczek np. kaolin lub
połączone z kaolinem: krzem, kwas elaginowy, polifenol, sulfatydy
- mieszanina fosfolipidów- jej skład ma kluczowe znaczenie dla
oznaczenia,
- chlorek wapnia (20-25 mmol/l)
Od czego jest zależny APTT?
APTT zależy od:
- aktywności czynników krzepnięcia XII, XI, IX, VIII
- aktywności czynnika X i V oraz protrombinazy (czyli w istocie protrombiny),
- tempa powstawania fibryny
Wartość referencyjna APTT
28-34 sekundy
Kiedy możliwy jest wzrost wartości APTT?
Wzrost wartości APTT w przypadku:
- leczenia heparyną
- choroby von Willebranda
- wrodzonych niedoborów czynników krzepnięcia:
- niedobór czynnika VIII (hemofilia A)
- niedobór czynnika IX (hemofilia B)
- niedobór czynnika XI (hemofilia C)
- niedobór czynników II, V, X, XII, fibrynogenu
- krążącego antykoagulantu (np. toczniowy) <60s
- DIC
Zewnątrzpochodna i wspólna droga kaskady krzepnięcia - obrazek

Co to jest PT?
- Czas protrombinowy, tromboplastynowy
- jest miarą aktywności zewnątrzpochodnej drogi krzepnięcia
W monitorowaniu jakiego rodzaju terapii PT jest badaniem z wyboru?
Jest badaniem z wyboru służącym do monitorowania
terapii przeciwzakrzepowej antagonistami witaminy K.
Co mierzy się przy pomocy PT?
czas krzepnięcia ubogopłytkowego osocza cytrynianowego
Jaka metoda jest wykorzystywana do pomiaru PT?
Metoda koagulometrytryczna wg. Quicka
Jakie odczynniki są wykorzystywane podczas pomiaru PT?
Odczynnik – aktywator drogi zewnątrzpochodnej:
- tromboplastyna (czynnik tkankowy – TF),
- chlorek wapnia (20-25 mmol/l)
Od czego zależy PT?
Zależy od:
- czynników krzepnięcia VII, X i II oraz czynnika V
- fibrynogenu
Sposoby wyrażania wyniku PT - tabela

Co to jest INR?
- Międzynarodowy współczynnik znormalizowany
- Współczynnik protrombiny- stosunek czasu protrombinowego osocza badanego do czasu osocza kontrolnego (prawidłowego), podniesiony do potęgi ISI (international sensitivity index) – wskaźnika aktywności użytej tromboplastyny (najczęściej ok. 1 zgodnie z zaleceniami WHO)
Wartość referencyjna INR
0,8-1,2

Kiedy odnotowuje się wzrost INR?
Wzrost podczas:
- leczenia doustnymi antykoagulantami
- złożonego niedoboru czynników grupy protrombiny (II, VII, IX, X) -awitaminoza K, choroby miąższu wątroby
- DIC
- izolowanego niedoboru czynnika II, V, VII, X
- leczenia fibrynolitycznego
- stosowania czynnika V-rzadko
Kiedy obserwujemy jednoczesny wzrost PT, INR i APTT?
- izolowany niedobór czynników II, X, V
- znaczny niedobór czynników grupy protrombiny
- krążący antykoagulant (np. toczniowy)
- DIC
Co to jest TT i od czego zależy?
- CZAS TROMBINOWY
- jest miarą przejścia fibrynogenu w fibrynę;
- nie zależy od wewnątrz- i zewnątrzpochodnego układu aktywacji protrombiny;
- zależy od stężenia fibrynogenu, obecności nieprawidłowego fibrynogenu, aktywności antytrombin.
Na czym polega oznaczenie TT?
Oznaczenie polega na dodaniu nadmiaru trombiny do próbki
osocza, co powoduje szybkie powstanie skrzepu fibrynowego.
Wartość prawidłowa TT
17 sekund (w przypadku użycia 7-8 jedn trombiny/ml)
Kiedy mamy do czynienia z obniżoną wartością TT?
Wzrost TT w przypadku:
- hipofibrynogenemii ( DIC, choroby wątroby),
- dysfibrynogenemii,
- obecności inhibitorów trombiny np. leczenie heparyną,
- zaburzeniach polimeryzacji fibryny (obecność produktów
degradacji fibrynogenu -FDP/DD)
W jakim schorzeniu TT ulega skróceniu?
w nadkrzepliwości
Co to jest fibrynogen (FGB)?
białko fazy ostrej produkowane w wątrobie
Fizjologiczny wzrost wartości FGB
- wiek,
- ciąża,
- otyłość,
- palenie tytoniu
Fizjologiczny spadek wartości FGB
- aktywność fizyczna,
- spadek wagi
Wartość referencyjna FGB
1,8 -3,5 g/L
W jakich schrzeniach dochodzi do wzrostu wartosci FGB?
- przewlekłe stany zapalne: RZS
- zakażenia
- urazy i duże zabiegi operacyjne (pierwsze dni)
- choroby nowotworowe
- zespół nerczycowy
- ostre zespoły wieńcowe
- cukrzyca
W jakich schorzeniach dochodzi do obniżenia wartości FGB?
- wrodzone: afibrynogemia, hipofibrynogenemia, niektóre
dysfibrynogenemie
- choroby wątroby (marskość, martwica)
- DIC
- po podaniu leków fibrynolitycznych (streptokinaza, u 80%
leczonych, zwykle stężenie ok.1 g/l)
Co to są D-dimery?
- wskaźnik fibrynolizy - produkt rozpadu (degradacji) fibryny po zadziałaniu plazminy na skrzepliny
- specyficzne i najbardziej czułe markery stabilizowanej fibryny
Fizjologiczny wzrost D-dimerów
- wiek
- ciąża
Wartość referencyjna D-dimerów
0,5-2,0 μg/ml
W jakich schorzeniach występuje podwyższone stężenie D-dimerów?
- zespoły zakrzepowo-zatorowe
- DIC
- zatorowość płucna
- po zabiegach operacyjnych
- stany zapalne
- zaawansowane nowotwory złośliwe
Co to są FDP?
FDP - produkty degradacji włóknika i fibrynogenu
Wartość referencyjna FDP
<1 mg/l
Co to jest antytrombina III (AT III)?
- najważniejszy, naturalny inhibitor krzepnięcia;
- hamuje głównie trombinę, a także czynnik Xa, IXa, XIa i XIIa;
Przyczyny zmniejszonej aktywności/stężenia AT
- wrodzony niedobór AT (typ I i II)
- ciężkie uszkodzenie wątroby
- zespoły utraty białek (zespół nerczycowy, enteropatie wysiękowe, oparzenia)
- DIC
- sepsa
- rozległe zabiegi operacyjne lub urazy wielonarządowe
- leczenie estrogenami (antykoncepcja doustna)
- stan przedrzucawkowy
- leczenie heparyną
Przyczyny zwiększonej aktywności/stężenia AT
- leczenie doustnymi antykoagulantami
- cholestaza
- palenie papierosów
Jakie jest działanie białka C (PC)?
- hamuje Va i VIIIa przez degradację tych czynników
- białko C razem z aktywowaną trombomoduliną tworzy kompleks aktywny
Przyczyny zmniejszonej aktywności/stężenia PC
- wrodzony niedobór PC
- choroby wątroby
- niedobór witaminy K
- DIC
- sepsa
Jak dzielimy skazy krwotoczne?
Skazy krwotoczne dzielimy na:
- naczyniowe
- płytkowe
- osoczowe
CZym są spowodowane skazy naczyniowe?
wynikają z uszkodzeń i kruchości struktur naczyń krwionośnych i włosowatych
Czym są spowodowane skazy płytkowe?
spowodowane niedoborem trombocytów lub ich upośledzoną funkcją; stanowią ok. 2/3 wszystkich skaz krwotocznych
Czym są spowodowane skazy osoczowe?
nieprawidłowościami w układzie fibrynolizy i krzepnięcia krwi
Jak dizleimy naczyniowe skazy krwotoczne?
- wrodzone (choroba Rendu-Webera-Oslera, zespól Marfana)
- nabyte (zespół Schönleina-Henocha, plamica posteroidowa, szkorbut, zespół Churga i Strauss , mięsak Kaposiego)
Jak dzielimy płytkowe skazy krwotoczne?
- związane z zaburzeniami ilościowymi płytek - TROMBOCYTOPENIA
- związne z zaburzeniami funkcji płytek - TROMBOCYTOPATIE
Przyczyny trombocytopenii
- upośledzona produkcja płytek: niewydolność szpiku-niedokrwistość aplastyczna;
- skrócenie okresu półtrwania płytek: zwiększone zużycie, immunologiczne, polekowe.
Podział trombocytopatii + przykłady
- wrodzone: trombastenia Glanzmana, zespół Bernarda Souliera;
- nabyte: mocznica, niesterydowe leki p/zapalne;
Podział osoczowych skaz krwotocznych (koagulopatii) + przykłady
- Wrodzone:
- Hemofilia A (niedobór czynnika VIII), hemofilia B
(niedobór czynnika IX), hemofilia C (niedobór czynnika XI);
- Choroba von Willebranda
- Nabyte:
- niedobór witaminy K
- choroby wątroby;
- immunokoagulopatie;
- koagulopatia ze zużycia (DIC);
- hiperfibrynoliza.
Wymień i scharakteryzuj objawy kliniczne zaburzeń krzepnięcia krwi

Wymień i scharakteryzuj objawy kliniczne skaz płytkowo-włośniczkowych

Jaki parametr badamy przy skazach krwotocznych naczyniowych?
Czas krwawienia
Jakie badania przesiewowe i uzupełniające wykonujemy przy skazach krwotocznych naczyniowych?
- badania czynnościowe (test opaskowy)
- badania specjalistyczne (biopsja skóry)
Jakie badania wykonujemy przy skazach krwotocznych płytkowych?
- liczba płytek
- rozmaz krwi
- czas krwawienia
- PFA 100
Jakie badania wykonujemy przy skazach krwotocznych osoczowych?
- koagulologiczne
- APTT
- PT
- TT
- FGB
- D-dimery
Jakie wyróżniamy wrodzone koagulopatie?
- choroba von Willebranda
- hemofilia A
- hemofilia B
- hemofilia C
Badania labolatoryjne w chorobie von Willebranda
- PT - w normie
- APTT- podwyższony
- TT - w normie
- BT - podwyższony
Badania labolatoryjne w hemofilii A
- PT - norma
- APTT - podwyższony
- TT - norma
- BT- norma
Badania labolatoryjne w hemofilii B
- PT - norma
- APTT - podwyższony
- TT - norma
- BT- norma
Badania labolatoryjne w hemofilii C
- PT - norma
- APTT - podwyższony
- TT - norma
- BT- norma
Jakie wyróżniamy nabyte koagulopatie?
- niedobór witaminy K
- choroby wątroby
- DIC
- hiperfibrynoliza
Badania labolatoryjne przy niedoborze witaminy K
- PT - podwyższony
- APTT -podwyzszony/N
- TT - N
- FBG - N
- BT -N
Badania labolatoryjne w chorobach wątroby
- PT - podwyższony/N
- APTT -podwyższony/N
- TT -podwyższony/N
- FBG -obniżony/N
- BT - N
Badania labolatoryjne w DIC
- PT - podwyższony
- APTT -podwyższony
- TT -podwyższony
- FBG -obniżony
- BT - podwyższony
Badania labolatoryjne w hiperfibrynolizie
- PT - N
- APTT -N
- TT - podwyższony
- FBG -obniżony/N
- BT - podwyższony
Wymień jednostki chorobowe związane z nabytą trombofilią
- zespól antyfosfolipidowy;
- hiperhomocysteinemia
- związana z niewydolnością nerek, niedoczynnością tarczycy;
- niedobór białka C;
- niedobór plazminogenu;
- niedobór białka S;
- nabyta odporność na aktywowane białko C
Jakie czynniki zwiększają ryzyko zakrzepicy?
- antykoncepcja;
- ciąża;
- okres pooperacyjny;
- palenie tytoniu,
- nadciśnienie tętnicze,
- otyłość;
- starszy wiek.
Jakie są wskazania do wykonywania badań w kierunku trombofilii?
- zakrzepica żylna w wieku< 40-45 lat;
- nawracające zapalenia żył głębokich lub zakrzepowe zapalenia żył powierzchniowych;
- wywiad rodzinny wskazujący na występowanie zakrzepicy;
- zakrzepica o nietypowej lokalizacji (np. jamy brzusznej lub OUN);
- zakrzepica u noworodków;
- martwica skóry u pacjentów leczonych doustnymi lekami p/zakrzepowymi;
- zakrzepica tętnicza poniżej 30-35 r.ż., zator tętnicy płucnej.
Jakie badania przesiewowe należy wykonać przy diagnozowaniu trombofilii?
- Morfologia krwi obwodowej (PLT):
- nadpłytkowość;
- czerwienica.
- Transaminazy:
- choroby wątroby
- Profil lipidowy, homocysteina:
- miażdżyca
- Układ krzepnięcia (APTT, PT, TT, FBG):
- brak zaburzeń w ukł. krzepnięcia wskazuje na konieczność
wykonania dalszych badań specjalistycznych.
Jakie badania specjalistyczne należy wykonać przy diagnozowaniu trombofilii?
- Podstawowy profil badań specjalistycznych (1-go rzutu)
- AT III;
- PC, PS;
- APC-R;
- LA (↑ APTT).
- Rozszerzony profil badań specjalistycznych (2-go rzutu)
- plazminogen;
- PAI-1;
- t-PA;
- α2antyplazmina.
- Badania immunologiczne, genetyczne
Co to jest DIC?
Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe (DIC) - zespół
zaburzeń krzepnięcia i fibrynolizy wywołany prawdopodobnie
uwolnieniem do krwioobiegu tromboplastyny lub substancji o
podobnym działaniu, która powoduje aktywacje osoczowego
układu krzepnięcia.
Objawy DIC
- obecność wybroczyn;
- pęcherze krwotoczne;
- sinica kończyn;
- martwica;
- krwawienie z ran chirurgicznych;
- krwawienie z miejsc urazów, wkłuć;
- objawy uszkodzeń narządów.
Na podstawie jakich badań diagnozujemy DIC?
Nie istnieje żaden pojedynczy test, który pozwoliłby na
bezdyskusyjne rozpoznanie DIC . Rozpoznanie ustala się przy
łącznym uwzględnieniu danych laboratoryjnych i klinicznych.
W jakich odstępach czasu należy powtarzać badania przy diagnozowaniu DIC?
co 2 godziny
THE END
:)