Choroby ślinianek Flashcards
Pseudotobiel śluzowa:
jak dochodzi do powstania
rodzaje
Jest to bezbolesna torbielowata zmiana, powstająca po urazie przewodu wyprowadzającego ślinę.
Rodzaje:
Mucocoele - przy mniejszych śliniankach
żabka (ranula) - w dużych gruczołach ślinowch
Torbiel Blandina-Nuhna - na końcu języka
Jak powstaje torbiel śluzowa retencyjna?
Kiedy zatyka się odpływ wydzieliny przez mikrokamienie lub zagęszczenie > trbiel prawdziwa.
Najczęściej w śliniance przyusznej.
torbiel limfocyto-nabłonkowa przy AIDS:
lokalizacja
przyczyny powstania
W śliniankach przyusznych
Pwstaje , gdy ww chłonne uciskają i blokują odpływ śliny z gruczołów.
Które ślinianki są najbardziej narażone na zapalenie i jakie czynniki go wywołują?
Ślinianki przyuszne
bakterie (zapalenie ropne), wirusy (zapalenie nieropne)
często przy utrudnionym odpływie śliny > zapalenie przewlekłe ślinianek
Jakie zmiany morfologiczne towarzyszą zapaleniom ślinianek?
rozległe włóknienie z przewlekłym zapaleniem
Metaplazja ślózowokomórkowa (zmiana nabłonka surowiczego na śluzowy)
niszczenie zrazików
Czym jest zespół Mikulicza?
jest to powiększenie ślinianek i gruczołów łzowych na tle określonej choroby
Zmiany morfologiczne w zespole Mikulicza i Sjogrena:
zanik zrazików gruczołowych, w ich miejsce naciek limfocytarny
wśród nacieków zapalnych rozrosty kom. nabłonkowatych i mioepitelialnych przewodów wyprowadzających > zarastanie światła przewodów
włóknienie tych wysp nabłonkowo-mioepitelialnych
Kamica ślinianek-
których dotyczy przede wszystkim
patogeneza
Dotyczy ślinianek podżuchwowych
Predysponuje utrudnienie w odpływie śliny i bakterie/ zw. nieorganiczne jako jądra krystalizacji
Nowotwory łagodne ślinianek, wymienić
gruczolak wielopostaciowy Guz Warthina gruczolak podstawnokomórkowy gruczolak kwasochłonny mioepitelioma brodawczak przewodowy
Gruczolak wielopostaciowy- opis
łacina
z czego się wywodzi
złośliwość
morfologia
Jest to łagodny, wolno rosnący nowotwór ślinianki przyusznej
adenoma pleomprphum
wywodzi się z komórek wstawek przewodów gruczołów ślinowych
pojedynczy, dobrze odgraniczony guz, różnej konsystencji, w strukturze ma wymieszaane elementy nabłonkowe, mioepitelialne i mezenchymalne podścielisko
Jakie jest niebezpieczeństwo usuwania gruczolaka wielopostaciowego?
uszkodzenie nerwu twarzowego, bo guz rośnie nad nerwem twarzowym
Guz Warthina (gruczolak limfatyczny)- opis
lokalizacja
płeć chorująca
z czego powstaje
Jest to łagodny guz ślinianek, związany z zaburzeniem wedrówek komórek w okresie embrionalnym
ślinianka przyuszna (powierzchowny płat)
chorują prawie tylko mężczyźni
powstaje z zaplątanych komórek przewodów gruczołów ślinowych
Guz Warthina - morfologia
niejednorodny przekrój, obecne przestrzenie z śluzem lub treścią surowiczą, z dwuwarstwowym nabłonkiem
komórki onkocytarne (ziarnista cytoplazma, pęcherzykowate jądro, duże jąderko)
w świetle torbielowatych przestrzeni bezpostaciowe masy białkowe i debris
Gruczolak podstawnokomórkowy- opis
z czego powstaje
morfologia
Jest to nowotwór łagodny głównie ślinianki przyusznej, rzadziej drobnych slinianek
powstaje z kom. podstawnych ślinianki
morf: zbudowany z gniazd kom nabłonkowatych otoczonych palisadowato mniejszymi komórkami (wygląda jak rak podstawnokomórkowy skóry)
Onkocytoma-
łagodny nowotwór zbudowany z onkocytów (ziarnista cytoplazma, duże jąderko, aktywne enzymy oksydacyjne), zlokalizowany najczęsciej w śliniance przyusznej.
Nowotwory złośliwe ślinianek - wymienić
rak śluzowo-naskórkowy rak gruczołowo - torbielowaty rak zrazikowokomórkowy gruczolak polimorficzny o małej złośliwości guz mieszany ślinianek
Rak śluzowo-naskórkowy: opis
łacina
lokalizacja
z czego jest zbudowany
jest to złośliwy nowotwór o różnej złośliwości, najczęstszy nowotwór ślinianek u dzieci
carcinoma mucoepidermale
najczęściej zlikalizowany w śliniankach przyusznych (60%) a rzadziej w mniejszych gruczołach ślinowych (podniebienne)
Zbudowany z 3 komponentów:
dojrzałych komórek nabłonka w-warstwowego płaskiego
pośrednich komórek nabłonka wielowarstwowego płaskiego
komórek śluzowych
Morfologia guzów o małym stopniu złośliwości raka śluzowo-naskórkowego
nieotorbione
dobrze odgraniczone od otoczenia
duża komponenta śluzowa, śluz może naciekać do podścieliska > stan zapalny z włóknieniem
Morfologia guzów o dużym stopniu złośliwości raka śluzowo-naskórkowego
nieostro odgraniczone od otoczenia naciekające tkanki głownie komponenta płaskonabłonkowa (dojrzałe i pośrednie) często ogniska martwicy guz zrośnięty z podłożem
Rak gruczołowato-torbielowaty: opis
łacina
lokalizacja
typy histologiczne
z jakich komórek
Jest to nowotwór złośliwy, najczęstszy wśród nowotworów ślinianek.
carcinoma adenoides cysticum
najczęściej w gruczołach ślinowych mniejszych (podniebienie)
powstaje z komórek rezerwowych nabłonka przewodów ślinowych
Typy: sitowaty, lity, cewkowy
Co jest charakterystyczne dla raka gruczołowato-torbielowatego?
Naciekanie perineurium nerwów i pni nerwowych > ból!
Typy histologiczne raka gruczołowato- torbielowatego
Typ sitowaty -
klasyczny, komórki rakowe typu mioepitelialnego tworzą gniazda o wewnętrznym układzie sita
Typ lity -
Duża aktywność mitotyczna, tworzenie litych guzów z możliwą ogniskową martwicą
Typ cewkowy
Morfologia raka gruczołowato - torbielowatego
Twardy, lity guz, może być dobrze lub nieostro odgraniczony od otoczenia. szary, lub białoróżowy
Torbiele makroskopowo są niewidoczne
Mikroskopowo widać komórki różnicujące sie w kierunku mioepitelialnych - (skąpa cytoplazma, małe, hiperchromatyczne jądro), z dodatkiem niewielu komórek różnicujących się w stronę nabłonka przewodowego.
Rak zrazikowokomórkowy ślinianek - opis
łacina
z czego jest zbudowany
z czego się wywodzi
typy
Jest to złośliwy nowotwór występujący w śliniance przyusznej (85%).
Carcinoma acinocellulare
wywodzi się z komórek macierzystych końcowego odcinka przewodów ślinowych > surowicze komórki zrazików
Typy: lity (jak typowa zrazikowa budowa ślinianki)
Typ torbielowaty - z torbielami.
Gdzie powstaje gruczolak polimorficzny o małej złośliwości i czym jest?
Jest złośliwym nowotworem, tworzącym się w gruczołach ślinowych mniejszych jako twardawy, bolesny guz
Guz mieszany ślinianek- opis
Postacie
Jest to złośliwy nowotwór ślinianek, o agresywnym przebiegu
Postać raka na podłożu gruczolaka wielopostaciowego - głównie występująca postać, na tym podłożu u 5% powstaje rak > przerzuty do płuc i kości
Carcinosarcoma (mięsakorak)
rzadki, dwukomponwntowy (nabłonek + mezenchymalny)
