Chapter 1 Flashcards

You may prefer our related Brainscape-certified flashcards:
1
Q

Wat is gezondheid(health)?

A

Een positieve staat van fysiek, mentaal en sociaal welzijn - niet alleen de afwezigheid van letsel of ziekte - die in de loop van de tijd varieert langs een continuüm.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat is een ilness/welness contiuum?

A

Diagram met death aan het ene uiterste en optimal wellness aan het andere uiterste. Het representeert de verschillende gezondheid statussen van mensen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Verschil doodsoorzaken vroeger en nu

A

Vroeger dood door infectieziekten of ziektes ten gevolge van malnutrition. Nu vooral dood door chronische ziekten zoals hartziekten, kanker

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hoe dachten ze over gezondheid, ziekten en fysiologie in de middeleeuwen?

A

-Invloed kerk. Mensen dachten dat ziekte kwam door demonen en een resultaat was van Gods wil vanwege het doen van slechte dingen. Kerk nam controle over medicijnen en deed duiveluitdrijvingen bij zieke mensen. In de 13e eeuw was er een wetenschapper die aangaf dat er een relatie was tussen body en mind.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hoe dachten ze over gezondheid, ziekten en fysiologie in Renaissance dan daarna?

A

Biomedische model. Invloed kerk verschuift, meer mens gericht dan God gericht. 17e eeuw invloed Descartes, 18e en 19e eeuw steeds meer kennis van menselijk lichaam en wetenschap/medicijnen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wat is het biomedische model?

A

Biomedische model stelt dat alle ziekten of psychologische stoornissen verklaart kunnen worden door een verstoringen in het fysiologische proces, war kan komen door verwonding, biochemische inbaland, bacteriele of virale infectie. Het stelt dat ziekte een aandoening is van het lichaam en scheidt het pscyhologische en sociale proces van de geest.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Risicofactoren bestaan uit 3 groepen?

A

Biologisch
Gedrag
Persoonlijkheid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

4 doelen health psychology

A
  1. Het promoten en behouden van gezondheid
  2. Het voorkomen en behandelen van ziektes
    3 Onderzoek naar oorzaken en verbanden tussen gezondheid, ziektes en ander dysfunctioneren
    4 Het analyseren en verbeteren van health care systems en gezondheidsbeleid.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wat is het biopscyhosociaal model?

A

Dit model verbind biologische, psychologische en sociale factoren en gaat ervan uit dat alledrie de factoren invloed hebben en invloed uitoefenen op elkaar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wat zijn biologische factoren volgens het biopsychosociaal model?

A

-Alles wat we erven
-Functie en structuur van iemands fysiologie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wat zijn de psychologische factoren in het biopsychosociaal model?

A

-Cognitie
-Emoties
-Motivatie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wat zijn de sociale factoren volgens het biopsychosociaal model?

A

-Maatschappij waarin we leven
-Gemeenschap
-Familie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Related fields health psychology?

A
  • Geneeskunde
    -Epiddemiologie
    -Public health
  • Sociologie
  • Antroposofie
  • Helath economics
  • Healt policy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Beschrijf hoe gezondheid wordt beschreven in het tekstboek?

A

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is gezondheid ‘een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken’ (WHO, 1948). Deze definitie wordt ook in het tekstboek gehanteerd.

De gegeven definitie is eigenlijk een definitie van optimale gezondheid. Hieruit blijkt al dat gezondheid een variabele is, een eigenschap die kan variëren. Iemand kan meer of minder gezond zijn, mensen zijn in bepaalde mate ziek of gezond. Sarafino spreekt dan ook over illness-wellnesscontinuüm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wat is een goede definitie van gezondheidspsychologie?

A

In Sarafino & Smith wordt een definitie gegeven die eerder door Matarazzo werd geformuleerd (1982). Deze definitie richt zich vooral op de doelstellingen van gezondheidspsychologie:
‘het bevorderen en het handhaven van de gezondheid en de preventie, de behandeling en de verwerking van ziekte, de identificatie van etiologische en diagnostische factoren bij gezondheid en ziekte, en de analyse en verbetering van gezondheidszorg en gezondheidsbeleid’.

OF

In een ander bekend handboek over gezondheidspsychologie geeft Taylor (2003)* de volgende definitie van gezondheidspsychologie:
‘Gezondheidspsychologie is het onderdeel van de psychologie dat is gericht op het verkrijgen van inzicht in de psychologische factoren die een rol spelen bij hoe en waarom mensen gezond blijven of ziek worden, en hoe zij omgaan met die ziekte. Gezondheidspsychologie speelt een rol in gezondheidsbevordering en bewaking, preventie en behandeling van ziekte, de rol van psychologische factoren in etiologie van ziekte en gezondheid, de verbetering van de gezondheidszorg en het ontwikkelen van een gezondheidsbeleid.’

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Welke doelstellingen heeft gezondheidspsychologie?

A

Uit de verschillende definities kunnen de volgende doelstellingen van de gezondheidspsychologie worden afgeleid. Op educatief, wetenschappelijk en professioneel gebied een bijdrage leveren aan:

-gezondheidsbevordering en handhaving van de gezondheid
-preventie van ziekte, behandeling van ziekte en ‘goed’ omgaan met ziekte
-identificatie van oorzaken van ziekte en gezondheid en van diagnostische factoren
-het analyseren en verbeteren van gezondheidszorg en het gezondheidsbeleid.

17
Q

Wat is het verschil tussen gezondsheidspsychologie en klinische psychologie of medische psychologie(behavioral medicine)?

A
  • Volgens Sarafino & Smith is er vooral sprake van accentverschillen, de verschillende wetenschapsgebieden leggen net weer een andere nadruk op bepaalde onderwerpen en gezichtspunten uit hun onderzoeksveld.

-Uit de definities van gezondheidspsychologie zijn volgens Maes (1986)* een tweetal belangrijke uitgangspunten af te leiden. Ten eerste houdt de gezondheidspsychologie zich voornamelijk bezig met lichamelijke gezondheid en ziekte en onderscheidt het zich hierin van de klinische psychologie, waarin men zich voornamelijk richt op de psychische gezondheid. Maar ook hier is er regelmatig sprake van overlap.

Daarnaast richt de gezondheidspsychologie zich zeker niet alleen op ziektegedrag, maar ook op bevorderen en bewaken van gezondheid (preventie). Hierin onderscheidt ze zich bijvoorbeeld van de medische psychologie, waarin men zich voornamelijk richt op ziektegedrag.

18
Q

In de eerste helft van de 20ste eeuw is de levensverwachting flink gestegen, dit komt vooral door de daling van sterfte door infectieziekten. Is dit een juiste conclusie?

A
  • Nee, de daling was al ingezet voor er vaccins waren. Andere oorzaken zoals veranderingen in levensomstandigheden, betere hygiene en voeding lijken een veel belangrijkere rol te spelen.
19
Q

Welke waren volgens het tekstboek de belangrijkste veranderingen in gezondheid in de westerse wereld in de twintigste eeuw?

A

-Betere hygiene, betere voeding, betere preventie en medische voorzieningen vond een sterke daling plaats in sterfte door het aantal infectieziektes

20
Q

Hoe heeft de veranderde kijk op (oorzaken van) ziekte en sterfte bijgedragen tot het ontstaan en verder ontwikkelen van de gezondheidspsychologie?

A

Door de toename van de prevalentie van chronische ziekten en de relatie met gedrag als roken, eten en bewegen, is onze kijk op gezondheid en ziekte veranderd. Het ontstaan van gezondheidspsychologie als vakgebied kan worden gezien als een direct gevolg van die veranderde visie. Van biomedisch model naar biopsychosociaal model in de twintigste eeuw.

21
Q

Het aantal nieuwe gevallen van een bepaalde aandoening in een gegeven tijd is van die aandoening

A

Incidentie

22
Q

Wat houdt de sociaal-cognitieve theorie in?

A

Bandura, sociaal leren, leren door modeling. Volgens de sociaal-cognitiev theorie wordt menselijk gedrag in vergaande mate bepaald door:
-Verwachtingen over de consequenties van gebeurtenissen in de sociale en fysieke omgeving zonder dat er sprake is van een persoonlijke actie of gedragsverandering. Bv door mijn huidige gedrag(roken) heb ik een aanzienlijke kans om longkanker te krijgen
-Verwachtingen over de consequenties van persoonlijke actie of gedragsverandering. Bv als ik stop met roken, verlaag ik mijn risico enorm.
- Verwachtingen over of men in staat is om bepaald gedrag uit te voeren(self-efficacy). Bv het lukt mij nu om te stoppen met roken.

23
Q

Wat houdt het beredeneerd gedrag model in?

A

In dit model wordt gesteld dat het gedrag het best te voorspellen is door aan mensen te vragen of zij van plan zijn om bepaald gedrag te vertonen: de gedragsintentie

24
Q

Door welke drie determinanten wordt de gedragsintentie bepaald? Beredeneerd gedrag model.

A
  1. De eigen opvatting: attitude
  2. De opvatting van anderen; ervaren norm, die bestaat uit subjectieve norm(wat denken anderen dat ik zou moeten doen) en de descriptieve norm( wat denk ik dat anders zouden doen)
  3. De inschatting van eigen mogelijkheden om het gedrag uit te voeren: waargenomen gedragscontrole.
25
Q

Wat is het ASE model?

A

Het Attitude, Sociale invloed, Eigeneffectiviteitsverwachting. Twee verschillen met de andere modellen namelijk; het spreek over determinant sociale invloed ipv subjectieve norm en geen sprake van waargenomen gedragscontrole maar van begrip eigeneffectiviteit.

26
Q

Wat is de kritiek op de sociaal-cognitieve modellen?

A
  • Er is slechts beperkt plek voor de invloed van emoties op gedrag
27
Q

Wat is de centrale gedachte van het Health Belief Model?

A

Centrale gedachte van het Healt Belief Model is dat het besluit van mensen om gezond gedrag te vertonen wordt bepaald door de ervaren gezondsheidsdreiging(risicoperceptie) en de evaluatie van het aanbevolen gedrag. Met andere woorden; mensen zullen eerder geneigd zijn om zich te laten screenen, vaccineren en advies van hun arts op te volgens als zij denken dat:
- De dreiging van het gezondheidsprobleem groot is, dat zij bevattelijk zijn voor het gezondheidsrisico en dat het risico mogelijk ernstige consequenties heeft
-Hetgeen zij kunnen doen effectief is om de kans op de gezondheidsproblemen te verminderen. Dat betekent dat de waargenomen voordelen van het gedrag groter zijn dan de nadelen.

28
Q

Wat is de kritiek op het Health Belief Model?

A
  • Het is niet zozeer een model maar meer een verzameling van variabelen die mogelijk gezondheidsgedrag ervaren
  • Gebrek aan duidelijkheid over hoe men de variabelen moet meten
29
Q

Hoe werkt de Protectie Motivatie Theorie?

A

De protectie motivatie theorie gaat onderscheidt 2 processen die het gevolg kunnen zijn van de ervaring van een bedreiging van de gezondheid:
1. Een proces dat gericht is op het inschatten van de dreiging
2 Een proces dat gericht is op het inschatten van de mogelijkheden om met de dreiging om te gaan

30
Q

Ecologische modellen leggen vooral de nadruk om de omgeving. Ze kunnen getypeerd worden door 4 kenmerken:

A
  1. Meerdere typen van omgevingsinvloedenop gedrag
  2. Meerdere niveaus van omgevingsinvloeden op gedrag
  3. Interactie tussen types en niveaus van omgevingsinvloeden op gedrag
  4. Directe invloed van omgeving op gedrag.
31
Q

Wat houdt de theory of planned behavior in?

A

Drie determinanten die de gedragsintentie van mensen bepalen:
1. Attitude
2. Subjectieve norm(sociale interactie, wat vinden anderen en wat zouden anderen doen?)
3. Waargenomen gedragscontrole
De theorie van planned behavior houdt in dat die drie determinanten bepalen of iemnd bepaald gedrag gaat uitvoeren.