Bloedarmoede

Question 1

Uit welke ketens bestaan hemoglobine/erythrocyten?

Answer 1

Foetaal: Alfa+Gamma
Post-nataal: Alfa+Bèta (soms delta)
-Bèta is gedefinieerd op chromosoom 11, alfa op chromosoom 16, dus 2 allelen
-Er zijn erfelijke ziektes die hun oorsprong vinden in een fout op het DNA, en dat moet hierbij op 2 chromosomen gedefinieerd zijn. Gen therapieën kunnen aangrijpen op deze monogenetische ziektes.

Question 2

Welke mechanismes hebben invloed op de opname en afgifte van zuurstof door hemoglobine?

Answer 2

Lage zuurstofspanning (door je op hoogte te begeven of longembolie), pH, temperatuur. 
De zuurstofaffiniteit past zich aan naar wat nodig is bij een bepaald milieu.

Question 3

Erytropoëse locatie

Answer 3

Dooierzak –> lever, milt –> beenmerg (5e maand)

Begint bij een stamcel die differentieert in verschillende soorten volgende stamcellen.

Question 4

Wat is een belangrijke factor in het bepalen of iemand bloedarmoede heeft?

Answer 4

Reticulocytwaarde in het perifeer bloed.
Dit zijn cellen die lijken op erytrocyten omdat het de voorlopers zijn, maar bevatten nog restjes RNA van de celkern die er ooit was.

Question 5

Wat zijn humorale factoren bij de erythropoëse?

Answer 5

-EPO –> hoger erytrocytvolume = hoger Hb = wellicht een betere conditie
+Veruit de belangrijkste in het geheel.
-Overmatige groeifactoren als IL-3
-Schildklier hormoon
-Testosteron

Question 6

Wat is een belangrijke regulatieroute van de erytropoëse?

Answer 6

HIF-1a en HIF-1b:
-Bij zuurstoftekort door welke oorzaak ook wordt HIF-1a actief –> EPO expressie gestimuleerd –> meer erytrocyt productie.

Question 7

Wat zorgt voor de regulatie van de HIF-1ab route?

Answer 7

VHL, want dat kan HIF-1a onder normale omstandigheden inactiveren zodat er geen overmatige EPO productie plaatsvindt. Het wordt vervolgens via het proteasoom gedegradeerd.

Question 8

Bouwstoffen voor rode bloedcellen

Answer 8

Ijzer: opgenomen via het duodenum. Het bindt in het bloed aan transferrine waarna de helft naar de spier gaat en de rest naar het beenmerg voor bloedcelaanmaak.
-Macrofagen in de milt breken dode rode bloedcellen weer af en recyclen het ijzer in de bloedbaan of naar de lever voor opslag.

Vitamine B12: voorraad in de lever voor enkele jaren
-Veganisten moeten opletten

Foliumzuur (B11)

Question 9

Ijzeropname in het duodenum via welke receptor? En naar het bloed via?

Answer 9

DMT1 & ferroportine

Ook in de erythroblast wordt ijzer opgenomen via de DMT1 receptor.

Question 10

Hormonale regulatie ijzeropname

Answer 10

Hepcidine, want die is als enige in staat het ferroportine uit te schakelen zodat ijzer de bloedbaan niet kan betreden.
Lage hoeveelheid hepcidine wordt gevonden bij ijzergebrek en bvb MDS.

Question 11

Mean Corpuscular Volume (MCV)

Answer 11

Gemiddeld volume van erythrocyten, dus de grootte ervan.

Hematocriet/aantal ery’s per liter

Question 12

Red cell distribution width (RDW)

Answer 12

De mate van spreidding in groottes van cellen. Hoe groot is de grootste, hoe klein is de kleinste.

Question 13

Mean corposcular hemoglobin (MCH)

Answer 13

Hb/ery

Question 14

Mean corposcular Hb concentration (MCHC)

Answer 14

Hb/Hematocriet

Question 15

Anemie definitie

Answer 15

Een te lage hemoglobine concentratie t.o.v. de normaalwaarde.
-Mannen: <8 mmol/L is anemie
-Vrouwen: <7 mmol/L is anemie
Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen door menstrueel bloedverlies.
–> Moeheid, bleekheid, pijn op borst, kortademigheid, hartkloppingen, duizeligheid.

Ernst van de klachten hangt af van de snelheid van het onstaan van de anemie en co-morbiditeit. Als het langzaam ontstaat heeft je lichaam tijd om te wennen aan het Hb tekort. Dat is belangrijk bij chronische anemie.

Question 16

Indeling van anemie naar oorzaak

Answer 16

• Probleem met ery’s aanmaak: door beenmergziekte of gebrek aan bouwstoffen
• -> Reticulocyten verlaagd.
• Verlies van ery’s: door acuut/chronisch bloedverlies, gastro-intestinaal bloedverlies
• -> Daling Hb of bij gastro-intestinaal; ijzertekort.
• ->Reticulocyten normaal/verhoogd/verlaagd.
• Verhoogd verbruik: door hemolyse (versnelde bloedafbraak).
• -> Reticulocyten verhoogd – Het beenmerg werkt dus nog.

Question 17

Indeling van anemie naar grootte van erytrocyten

Answer 17

1. Microcytaire anemie (MCV <80fl)
   -Komt eigenlijk alleen voor bij Fe gebrek –> verlaagde reticulocyten
   -Kan ook door Hb-pathie of Anemie van chronische ziekte.
   -Bijvoorbeeld sikkelcel of thalassemie komt het ook voor dat de cellen kleiner zijn.
   (Reticulocyten zijn dan verhoogd)
2. Normocytaire anemie (MCV 80-100fl)
   - Het MCV is hier normaal maar er is toch sprake van een anemie
   - Door bloeding, MDS, sikkelcel, etc.
3. Macrocytaire anemie (MCV >100fl)
   - Allerlei oorzaken als foliumzuur en B12 deficiëntie

Question 18

Hemolyse

Answer 18

=Versnelde bloedafbraak.

Corpusculaire defecten (binnen de rode bloedcel):

• Afwijkingen Hb productie
• Membraanafwijkingen
• Erythrocytaire enzym deficiënties

Extracorpusculaire defecten (buiten de rode bloedcel):

• Antistoffen
• Mechanisch: hartklep, infuus

Question 19

Sikkelcel anemie

Answer 19

Kwalitatief defect in Hb ketens.

Het gevolg in het bloed is toename van reticulocyten en kan leiden tot normale of verkleinde erytrocyten.

Question 20

Behandeling bloedarmoede

Answer 20

De onderliggende oorzaak moet worden behandeld, anders komt het terug.
Als iemand veel klachten heeft wordt erytrocyten transfusie overwogen.
Bepalen of het effectief was:
-Klachten verdwijnen
-Hb stijging, maar klachten hoeven dan nog niet weg te zijn
-pO2 stijging, maar heftige ingreep

Question 21

Transfusies worden niet graag gegeven

Answer 21

Er zitten namelijk veel risico’s aan. Een hemolytische transfusiereactie kan dodelijk aflopen. Net als antistofvorming, maar de hoeveelheid antistoffen gaat bij hemolyse niet omhoog.

Question 22

Ontwikkeling van kunstbloed

Answer 22

Het moet zuurstof kunnen vervoeren, 120 dagen leven en volume kunnen geven.