Bekkenbodem en seksualiteit

Question 1

Wat betekend BBB?

Answer 1

Bewust Bekken Bodem. De bekkenbodem speelt zowel een rol bij de functie als bij de beleving van seks.

Question 2

Wat is bekkenbodemhypertonie?

Answer 2

De bekkenbodem is te gespannen.

Question 3

Wat is de G-spot?

Answer 3

Dit is de achterkant van de clitoris.

Question 4

Wat gebeurd er bij toename van seksuele afwinding?

Answer 4

Bloeddruk, hartslag en ademhaling neemt toe in de loop van de opwinding.

Question 5

Meest voorkomende seksuele disfuncties bij vrouwen?

Answer 5

• Stoornis in verlangen en opwinding
• Orgasmestoornis
• Oppervlakkige dyspareunie (provoked vulvodynia)
• Vaginisme: het niet kunnen hebben van geslachtsgemeenschap

Question 6

Meest voorkomende seksuele disfunctie bij mannen?

Answer 6

• Erectiele dysfunctie
• Vroegtijdige zaadlozing
• Geremde zaadlozing
• Retrograde ejaculatie: iatrogeen, operatie aan de prostaat
• Urogenitale pijn

Question 7

Wat is een seksueel probleem?

Answer 7

Wanneer iemand aan seksualiteit niet beleeft wat hij of zij zou willen beleven.
Voorbeeld: verschil in seksueel verlangen en verschil in voorkeuren van seksueel repertoire

Question 8

Wat zijn de 4 fasen bij de man van opwinding?

Answer 8

1. Opwinding: de man krijgt een erectie, verwijding van de meatus, er is een gedeeltelijke testis-elevatie en een verdikking van de scrotumhuid.
2. Plateaufase:
   - afscheiding uit de klieren van Cowper
   - Glans wordt donkerder paars
   - Door vasocongestie wordt doorsnede glans en corpus groter
   - Verdikking scrotum
   - Volledige testis-elevatie
   - Verdubbeling van omvang van het eerste gedeelte van de urethra
   - Volume toename testis (tot 50%) door vastcongestie
   - Naarmate zich in de urethra pars prostatica zaadvocht ophoopt, ontstaat het gevoel dat een ejaculatie niet meer ie tegen te gaan.
3. Orgasme
   - Penis bewegingen door contractie van kruisspieren
   - Urethra contracties
   - Het ejaculaat wordt door middel van de contracties door de urethra geperst
   - Eerste deel van de urethra verwijd verder
   - Contractie van m.sphincter ani externus
   - Contractie vesicula seminarie en prostata
   - Contractie blaassphincter
   - Vas ductus deferens contraheert
4. Herstel
   - De penis wordt kleiner tot ongeveer anderhalf maal de normale grootte, slappe toestand
   - Stand en grootte van de testis wordt weer normaal
   - Afname zwelling scrotum

Question 9

Wat zijn de 4 fasen van opwinding bij de vrouw?

Answer 9

1. Opwinding
   - Labia major wijken uiteen en komen omhoog
   - Clitoris wordt 2-3 maal langer
   - Vagina begin binnen 10-20 seconden vochtig te worden (transsudatie)
   - Labia minora worden groter en wijken naar buiten
   - Het diepste tweederde deel van de vagina wordt langer en wijder
   - Uterus kantelt naar dorsaal
2. Plateaufase
   - Klieren van Bartholin scheiden enkele druppels secreet af
   - Clitoris verdwijnt onder preputium, is moeilijk terug te vinden en rechtstreekse aanraking kan pijnlijk zijn
   - labia minora worden helder rood en groter
   - Vernauwing van vagina door maximale zwelling wanden
   - Volledige uterus elevatie
   - Vaginaalholte verwijdt (tent- of balloneffect)
3. Orgasme
   - Clitoris blijft blijft verscholen onder preputium
   - Sterke contracties in of rond de uitgang van de vagina
   - Contracties van m. sphincter ani externus
   - Contracties van de uterus
4. Herstel
   - Labia majora worden als voor de opwindingsfase
   - Clitoris verkrijgt langzaamm normale grootte
   - Labia minora worden langzaam als voor opwindingsfase
   - Het voorste eenderde deel van de vagina wordt snel weer net als voor de opwinding. Bij h et diepste tweederde deel verloopt dit proces langzamer.
   - Uterus neemt oorspronkelijke plaats in.

Question 10

Wat is de Perineal body?

Answer 10

De plek waar verschillende spierlagen bij elkaar komen. Hier kan de spanning van de bekkenbodem gevoelt worden.

Question 11

Functie bekkenbodem bij mannen tijdens seksualiteit.

Answer 11

• Gevoel van opwinding: lekker gevoel bij bewust aanspannen en ontspannen
• Versterken van erectie
• Verzamelen van sperma: emissie
• Expulsie van sperma
• Orgasmegevoel

Question 12

Functie bekkenbodem bij vrouwen tijdens seksualiteit.

Answer 12

• Gevoel van opwinding: lekker gevoel bij bewust aanspannen en ontspannen
• Contactgevoel verhogen tussen vagina en penis
• Orgasmegevoel
• ‘Biological spandrel’: voor de voortplantingsfunctie zijn de bekkenbodemsamentrekkingen niet erg essentieel

Question 13

Functie van Levator prostatus, Musculus bulbospongieus, Musculus ischiocavernosus

Answer 13

Levator prostatus zorgt voor het vrijkomen van prostaatvocht

Musculus bulbospongieus man= hier loopt urethra doorheen en zorgt ervoor dat het sperma vooruit wordt gestuwd.

Musculus ischiocavernosus: expulsie van ejaculaat tijdens orgasmefase

Question 14

Bekkenbodemhypertonie en seksualiteit?

Answer 14

oPijnklachten
oDyspareunie
oVagina niet toegankelijk (vaginisme)
oVroegtijdige zaadlozing
oAnejaculatie vanwege retrograde ejaculatie. Anejaculatie kan ook optreden ten gevolge van aspermie na radicale prostatectomie
oErectieproblemen
oAnisme: vaginisme voor een man

Question 15

Bekkenbodemhypotonie en seksualiteit?

Answer 15

oOrgasmeproblemen
oVerminderde genitale opwinding
oErectieproblemen
oVerminderd contactgevoel bij penetratie

Question 16

Oorzaken bekkenbodemdisfuncties?

Answer 16

• Overgewicht
• Zwangerschap en gecompliceerde baring
• Chronisch hoesten
• Langdurig zwaar tillen
• Obstipatie en verkeerde perstechniek
• Operaties
• Aanlegstoornis (anorectale malformaties of DSD)
• Neurologische aandoeningen (MS, spierziekten, dwarslaesie)
• Angstproblematiek
• Traumatische ervaringen
• Seksueel misbruik
• Andere emotionele/ rationele factoren

Question 17

Wat is vaginisme?

Answer 17

• Onwillekeurige (onbewuste) spierreactie
• Poging tot penetratie of zelfs alleen al gedachte eraan
• Situatief of gegeneraliseerd
• Soms zelfs ook penetratieafweer op andere locaties (oren, mond, prikangst)
• Beter is te spreken over vaginistische reactie
• Oorzaak: angst (er dreigt gevaar = toename spierspanning)
• Ondanks dat is zwanger worden toch mogelijk (zelfinseminatie)
• Vaginistische reactie blijft zonder gerichte behandeling bestaan

Question 18

Anamnese bij vaginisme?

Answer 18

Gemeenschap ooit? Tampons? Vinger? Mictie en defecatie? Buikpijn, liespijn, negatieve ervaringen (niet alleen verkrachting maar ook gynaecologisch onderzoek, hardhandig wassen van ouder, veel negatieve verhalen horen over 1e keer, maagdenvlies mythe)

Question 19

Toevalsbevinding vaginisme bij uitstrijkje: hoe ga je hiermee om?

Answer 19

• Nooit proberen door te zetten: kans op pijnlijke traumatische ervaring
• Alternatief = zelfswap test op HPV of helemaal geen test
• Benoem het probleem en vraag door! Seksuologische hulp nodig?

Question 20

3 redenen om door te vragen bij bekkenbodemklachten?

Answer 20

1. Wanneer er mictieklachten zijn bij een patiënt (e) is er een verhoogde kans op seksueel misbruik in de voorgeschiedenis, vooral als er ook nog defecatieklachten en seksuele klachten zijn.
2. Het doen van lichamelijk onderzoek en invasief onderzoek zoals cystoscopie, rectaal toucher, is voor patiënten met seksueel misbruik in het verleden veel belastender, waarbij er risico bestaat voor vermijding van dokters en zelf psychische decompensatie tijdens een onderzoek.
3. Patiënten met seksueel misbruik in het verleden hebben vaker onbegrepen lichamelijke klachten waar geen oorzaak voor gevonden wordt en waarbij er meer risico bestaat op onnodige verrichtingen van diagnostiek en behandeling, terwijl ze eigenlijk erkenning en een op trauma gerichte behandeling nodig hebben

Question 21

Behandeling vaginisme?

Answer 21

Bij seksuoloog met gedragstherapie

• Medicatie: spasmolytica, laxantia
• Dieet
• Operatie: prolaps, incontinentie, prothese
• Of toch: bekkenbodemfysiotherapie
• Last but not least FIRST: consult bij ziekenhuis seksuoloog of verwijzen naar huisarts/ GGZ bij evident PTSS.

Question 22

Wat is seksuologische behandeling?

Answer 22

• Cognitieve gedragstherapie (faalangst, prestatiedruk, vermijding, stress, disfunctionele cognities/ mythes over seks)
• Exposure therapie (eigen vingers, pelottes, vingers partner, penis)
• Vijf sporen beleid bij pijn (huid/ hygiëne, psyche, seks, relatie, bekkenbodem)
• Zelden medicatie, hooguit stopadvies (zelf) medicatie
• Veel educatie (over rol van ziekte, operatie, medicatie, trauma, opvoeding, anatomie, fysiologie)
• Seksuele relatie gesprekken

Question 23

Hoe kan je bewust worden van je eigen bekkenbodem?

Answer 23

Met behulp van het zogenaamde “streepjesplassen” kunt u ontdekken om welke spieren het hier precies gaat. Onderbreek tijdens het plassen de urinestraal, laat vervolgens de urine weer lopen, houdt weer even op, laat weer lopen etc. bij het onderbreken van de urinestraal voelt u welke spieren getraind moeten worden.

• U kunt ook zelf voelen of u de juiste spieren ontspant. Mannen doen dat door twee vingers te leggen op het gebied tussen de testikels en de anus. Vrouwen kunnen de bewegingen van de bekkenbodemspieren (BBS) voelen door hun wijsvinger tegen de ingang van de vagina aan te leggen of door die vinger een klein stukje de vagina in te duwen.
• Dit deel van de oefeningen hoeft u maar een keer te doen. Het gaat er uitsluitend om dat u ontdekt welke spieren bedoeld worden.