Babeliowsky pp. 101-150 Flashcards
pratum
weide
precari
bidden, smeken
preces
smeekbede
premere
drukken
pretium
- prijs, waarde
- betaling
primo
eerst
primus
eerste
princeps, -ipis
- eerste, voornaamste
- keizer
principatus, -us
- eerste plaats
- keizerschap
principium
begin
prior, -oris
eerder, beter
priscus
uit oude tijden
pristinus
vroeger
priusquam
voordat
privatus
van een gewoon burger, particulier
pro
- v’o’or
- voor
- in de plaats van als
- in verhouding tot
probare
- goedkeuren
- aannemelijk maken
procedere
voortgaan
procul
op enige afstand
prodere
- tonen, openbaar maken
- verraden
prodesse
voordelig zijn
proelium
gevecht
profecto
stellig
proficisci
vertrekken
profugere
vluchten
profundus
diep
progredi
voortgaan
prohibere
- afhouden van
- verhinderen
proicere
(naar voren) werpen
proinde
- net zo
- daarom
proles
nageslacht
promittere
beloven
promptus
- openbaar
- beschikbaar
- snel
- geneigd tot
pronus
- voorover
- geneigd tot
prope
- dicht bij
- bijna
properare
- zich haasten
- haastig doen
propere
haastig
propinquus
nabij
propior
dichterbij
proponere
- openbaar maken
- voor ogen stellen
propositum
voornemen
proprius
eigen
propter
wegens
propterea
daarom
prorsus
helemaal
prosperus
voorspoedig, gunstig
prospicere
- in de verte kijken, zien
- voorzien
- voorzieningen treffen
protinus
direct
providere
- voorzien
- zorgen voor
provincia
- ambtsterrein
- provincie
prudens
- op de hoogte
- verstandig
pubes
volwassenheid
publicus
van het volk, openbaar
pudicus
kuis, ingetogen
pudor
- schaamte
- eergevoel
puella
meisje
puer
jongen
pueritia
kinderjaren
pugna
gevecht
pugnare
vechten
pulcher
mooi
pulvis
stof
purpureus
purperen
purus
zuiver
putare
menen
qua
waar(langs)
quaerere
- zoeken
- vragen
quaeso
zo vraag ik
quaesitio
- onderzoek
- rechtbank
quaestor
quaestor (financien)
qualis
- hoedanig
- zodanig als
quam
- hoezeer
- zoals
- (na comp.) dan
quamquam
hoewel
quamvis
- (adv.) hoe… ook
- (voegw.) hoewel
quando
- eens
- wanneer
- omdat
quantus
- hoe groot
- zo groot als
quare?
waarom
quartus
vierde
quasi
alsof
quatere
- doen trillen
- beuken
-que
en
quemadmodum
- hoe
- zoals
querela
klacht
quere
klagen
qui
- welke
- die, dat
quia
omdat
quicumque
- wie ook maar, wat ook maar
- iedere willekeurige
quidam
iemand, een zekere
quidem
- (benadrukt voorgaande woord)
- althans
ne quidem
opdat niet, om niet
quies
rust, slaap
quietus
rustig
quin
- waarom niet
- (na ontkennende hoofdzin) dat, of
- die/dat niet
quin etiam
ja zelfs
quinque
vijf
quippe
immers
quire
kunnen
quis, quid
wie, wat, welke
(unus)quisque
ieder(een)
quisquis
willekeurig wie, wie ook maar
quivis
een willekeurig iemand
quo
- waarheen
- naarmate
- (+conj.) opdat daardoor
quod
- omdat
- dat
quondam
eens
quoniam
aangezien
quoque
ook
quotiens
- hoe vaak
- zo vaak als
rabies
razernij
radius
spaak, straal
ramus
tak
rapere
- meesleuren
- roven
rapidus
meesleurend, snel
rarus
- verspreid
- zeldzaam, schaars
ratio
- berekening
- rekenschap
- verstand
- handelswijze, plan
ratis
vlot, schip
recedere
teruggaan, weggaan
recens, -entis
vers, nieuw
recipere
- terugnemen
- opnemen
- zich herstellen
rector
- leider
- stuurman
rectus
- recht
- juist
reddere
- (terug) geven
- maken
redire
- teruggaan, -komen
- terecht komen
reditus
terugkeer
referre
- (terug)brengen
- berichten, rapporteren
refert
het is van belang
reficere
vernieuwen, herstellen
regere
- leiden, sturen
- regeren
regina
koningin
regio
- richting
- streek
regius
koninklijk
regnare
koning zijn, heersen
religio
geloof
relinquere
achterlaten
reliquus
(over)gebleven, overig
remittere
- terugsturen
- doen verslappen
removere
verwijderen
renidere
stralen, glanzen
repente
plotseling
reperire
vinden, te weten komen
repetere
- terugverlangen
- trachten te bereiken
- trachten te verkrijgen
reponere
- terugzetten
- wegzetten
reputare
overdenken
requiescere
tot rust komen
requirere
opzoeken, verlangen, eisen
reri
menen
res
- zaak
- gebeurtenis
- ding
resistere
- stilstaan
- weerstand bieden
resolvere
- losmaken
- verzwakken
resonare
(doen) weerklinken
respicere
- omkijken naar
- zorgen voor
respondere
- antwoorden
- beantwoorden
restituere
- herstellen
- teruggeven
retinere
- tegenhouden
- vasthouden
retro
achteruit, terug
reverti
terugkeren
revertere
terugkeren
rex
koning
ridere
lachen
ripa
oever
rite
volgens (godsdienstig) gebruik, naar behoren
rivus
beek
robur
- het sterkste deel
- hardhout
- kracht
rogare
vragen
rogatio
wetsvoorstel aan de volksvergadering
ros
dauw
rota
wiel
ruere
- instorten
- zich in iets storten
ruina
instorting, val, ondergang
rumpere
breken
rupes, -is
rots
rursus
opnieuw, terug
rus
land
sacer
heilig, gewijd
sacerdos, -otis
priester
sacramentum
eed van trouw
saeculum
- generatie
- tijdperk, eeuw
saepe
dikwijls
saevire
woedend zijn, razen
saevus
woest, hardvochtig
sagitta
pijl
salsus
zout
saltus, -us
bergpas, bergwoud
salus
- gezondheid
- behoud
sanctus
- onschendbaar
- eerbiedwaardig
sane
zeker, inderdaad
sanguis
bloed
sapiens
wijs, verstandig
satiare
verzadigen
satis
- genoeg
- nogal, tamelijk
saxum
(rots)blok
scelestus
misdadig
scelus
misdaad
scientia
kennis
scilicet
vanzelfsprekend, zeker
scire
weten
scopulus
klip, rotspunt
scribere
schrijven
secare
snijden
secretus
afgezonderd, gescheiden
secundus
- tweede
- gunstig
sed
maar
sedere
zitten
sedes
(zit)plaats
seditio
opstand
sedes
gewas
semel
eenmaal
semen
zaad
semper
altijd
senator
senator
senatus
(toegang tot) de senaat
senex
- oude man
- oud
sensus
- waarnemingsvermogen
- gevoel
sententia
mening
sentire
- waarnemen
- merken
- oordelen
sepelire
begraven
septem
zeven
sepulc(h)rum
graf
sequi
- volgen
- najagen
serere
- zaaien, planten
- verwekken
sermo
- gesprek
- (voer)taal
sertum
bloemenkrans
serus
laat
servare
- behouden, redden
- bewaren
- in het oog houden
servire
slaaf zijn, dienen
servitium
slavernij, slaven
servitus
slavernij, onderworpenheid
servus
slaaf
seu, sive
of, hetzij
sex
zes
si
- als, voor het geval dat
- of (misschien)
sic
zo
siccus
droog
sicut
(net) zo als
sidus
ster, sterrebeeld
signum
- teken
- veldteken
- beeld
silentium
stilte
silva
bos
silvestris
van het bos, borijk
similis
- gelijk
- gelijkend
simul
- tegelijk
- zodra
simulacrum
- beeld, afbeelding
- schijnbeeld
simulare
doen alsof
sin
maar als
sine
zonder
sinere
(toe)laten
singuli
- een voor een
- afzonderlijk
sinister
- linker
- ongunstig
sinus
- welving
- binnenste
- baai
sitis, -is
dorst
situs, -us
ligging
situs
geplaatst, gelegen
sive
of, hetzij
socius
- bondgenoot
- deelgenoot
socordia
zorgeloosheid, achteloosheid
sodalis
kameraad
sol
zon
solere
gewoon zijn
solidus
stevig, vast
sollicitudo
ongerustheid
solum (lange o)
bodem, grond
solum (korte o)
slechts, alleen
solus, -ius
alleen
solvere
- losmaken
- betalen
somnus
slaap
sonare
geluid geven, klinken
sonitus
klank, geluid
sonus
klank, geluid
sordidus
smerig, verachtelijk
soror
zuster
sors
lot, orakel
spargere
strooien
spatium
- ruimte
- afstand
- tijdsduur
species
- aanblik
- schijn
spectare
- bekijken
- het oog hebben op
sperare
hopen
spernere
verachten
spes
hoop
spirare
blazen, admenen
spiritus
- adem
- geest
- hoogmoed
sponte
uit eigen beweging
spumare
schuimen
stabulum
stal
stare
- staan
- blijven bij
statim
meteen, direct
statio
wachtpost
statuere
- plaatsen
- vaststellen
- besluiten
stella
ster
sternere
- uitspreiden
- effenen
stipendium
- belasting
- loon, soldij
- diensttijd
stirps
- (Boom!) stam
- oorsprong
strenuus
flink
strepitus
lawaai
stridere
een scherp geluid maken
struere
- bouwen
- opstellen
- in elkaar zetten
studere
- aandacht wijden aan
- steunen
studium
- inzet, ijver
- toewijding, sympathie
stultus
dom
stuprum
ontucht
suadere
aanraden
sub
- abl: onder
- acc: (tot) onder
- na
subicere
- brengen onder
- in de plaats stellen van
- onderwerpen
subigere
- onderwerpen
- dwingen
subire
- naderen
- in de gedachten komen
subito
plotseling
subitus
plotseling, onverwacht
sumblimis
hoog, verheven
subsidium
- hulp
- versterking, reserve
subvenire
te hulp komen
succedere
- naderen
- opvolgen
sui, sibi, se
zichzelf
sumere
nemen
summa
- hoofdzaak
- totaal
super (adv)
er boven
super (prep)
- boven(op)
- behalve
superare
- overtreffen, overwinnen
- over blijven
superbus
hoogmoedig, tiranniek
superesse
over blijven
superus
zich bevindend boven
supremus
laatst
supplex
smekend, nederig
supplicium
- smeekbede
- (dood)straf
supra
(er)boven
surgere
zich oprichten
suscipere
- op zich nemen
- ondernemen
suspicio
verdenking, wantrouwen
sustinere
- omhoog houden
- uithouden, verdragen
suus
zijn, haar, hun eigen
tabula
schrijfplankje, register
tacitus
- zwijgend
- verzwegen
talis
dergelijke, zulke
tam
(zo)zeer
tamen
toch, echter
tametsi
hoewel
tamquam
- zoals
- alsof, als het ware
tangere
aanraken
tantum
- zoveel
- slechts
tantummodo
alleen maar, slechts
tantus
zo groot, zo veel
tardus
langzaam
taurus
stier
tectum
dak
tegere
- bedekken, verbergen
- beschermen
tellus
aarde
telum
werptuig, speer
temere
zomaar, doelloos
temeritas
roekeloosheid
temperare
- in de juiste verhouding brengen, regelen
- maat houden
tempestas
- tijd
- weer, storm
templum
gewijd domein, tempel
tempora
slapen (op je hoofd)
temptare
- onderzoeken, proberen
- aanvallen
tempus
tijd
tendere
- spannen, uitstrekken
- streven
tener
fijn, teer
tenere
vast houden
tenui
- dun, fijn
- nietig, armzalig
ter
driemaal
terere
wrijven, verslijten
tergum
rug
terra
- land
- aarde
- grond
terrere
bang maken
terror
angst
tertius
derde
testari
getuige zijn, verklaren, als getuige aanroepen
testis
getuige
thalamus
slaapkamer, huwelijk
tibia
fluit
tigris
tijger
timere
bang zijn
timidus
angstig, schuchter
timor
angst
tingere
bevochtigen
tolerare
verdragen
tollere
- opheffen
- wegnemen
- beeindigen
tormentum
- pijnbank, foltering
- geschut
torquere
- draaien
- slingeren
- martelen, kwellen
torrere
roosteren
tot
zoveel
totus
geheel
trabs
balk, boom
tractare
behandelen
tradere
overdragen, overgeven
trahere
- trekken
- rekken
transferre
overbrengen
tremere
trillen
trepidare
angstig, gejaagd zijn
tres
drie
tribuere
verlenen, toekennen
tribunus
- leider
- officier
tributum
belasting
triduum
een drietal dagen
triginta
dertig
tristis
- onvriendelijk
- droevig
triumphus
zegetocht
tu
jij, u
tuere
- beschouwen, kijken
- beschermen
tum, tunc
- toen, op dat ogenblik
- vervolgens, verder
cum… tum
zowel… als
tumultus
- rumoer
- oproer, rebellie
turba
verwarring, verwarde massa
turbo
draaiing, wervelwind
turma
ruiterafdeling
turpis
- lelijk
- schandelijk
turris
toren
tus
wierrook
tutus
veilig
tuus
jouw, uw
tyrannus
tiran
uber
borst, uier, vruchtbaarheid
ubi
- waar
- zodra, wanneer
udus
nat
ullus
enig, iemand
ulmus
olm
ulterior
aan de andere kant gelegen, verder weg liggend
ultra
verder, langs, bovendien, sterker nog
ultro
uit eigen beweging, ongevraagd
umbra
- schaduw
- schim van de dode
umerus
schouder
umidus
vochtig
umquam
ooit
una
- samen
- tegelijkertijd
unda
golf, water
unde
waarvandaan
undique
overal vandaan
unicus
- enig
- uniek
universus
geheel, allen tezamen
urbanus
- van de stad
- verfijnd, beschaafd
urbs
stad
urere
- verbranden
- verteren, kwellen
urg(u)ere
- in het nauw drijven
- met kracht betogen
usque
helemaal
usus
gebruik, praktijk, nut
ut
- zoals
- zodra
- opdat
- zodat
uterque
beiden
uti
- gebruiken
- hebben
utilis
nuttig, geschikt
utique
hoe dan ook, tenminste
uva
druif
uxor
echtgenote
vacuus
onbezet, leeg
vadum
ondiepte, water
vagus
zwervend, onbestendig
valere
- gezond, krachtig zijn
- in staat zijn
- waard zijn
valetudo
- gezondheid
- ziekte
validus
krachtig
vallis
dal
vallum
wal
vanus
- leeg
- onbetekenend, bedrieglijk
varius
afwisselend
vastare
verwoesten
vastus
- woest, verlaten
- wijd, ontzaglijk
vates
- waarzegger
- dichter
-ve
of
vehemens
onstuimig, heftig
vehere
- vervoeren
- pass. varen, rijden
vel
- of
- bij super. ter versterking
velare
bedekken
velle
willen
velox
snel
velum
zeil
velut
- zoals
- als het ware, alsof
vena
ader
venenum
vergif
venire
komen
venter
buik
ventus
wind
venus
- (godin van de) liefde
- gunst, charme
ver
lente
verbum
woord
vereri
vrezen
vero
- werkelijk, inderdaad
- echter
versare
- wentelen
- behandelen, bezig zijn
versari
- zich bevinden
- zich bezig houden met
versus
(vers)regel
vertere
- wenden
- pass. zich bevinden
vertex
- draaikolk
- kruin, top
verum (voegw.)
maar
verus
- waar, werkelijk
- juist, behoorlijk
vester
uw, jullie
vestigium
(voet)spoor
vestis
kleed, kledingstuk
vetare
verbieden
vetus
oud
vexare
kwellen, teisteren
via
- weg, straat
- reis
- methode
vicinus
naburig
vicis
- afwisseling, beurt
- positie, rol
victima
offerdier, slachtoffer
victor
overwinnaar, overwinnend
victoria
overwinning
victus
- levensonderhoud
- levenswijze
videre
- zien
- erop toezien
videri
- schijnen
- goed toeschijnen
vigere
krachtig zijn
vigilare
wakker, waakzaam zijn
vigilia
- het wakker zijn
- waakzaamheid, nachtwake
viginti
twintig
villa
hoeve, landgoed
vincere
overwinnen, te boven komen, overtreffen
vincire
binden, omwikkelen
vinculum
band, boei
vindicare
- aanspraak maken op
- straffen, wreken
- beschermen
vinum
wijn
violare
geweld aandoen
vir
man
virgo
maagd, meisje
viridis
groen, jeugdig
virtus
- moed
- deugd
vis
- geweld
- macht
- menigte
viscera
ingewanden, vlees
visere
bezoeken
visus
- het laten zien
- verschijning, gestalte
vita
leven
vitare
vermijden
vitis
wijnstok
vitium
- ondeugd
- fout
vitulus
kalf
vivere
leven
vivus
levend
vix
nauwelijks
vocare
- roepen
- noemen
volare
vliegen
volucer
- vliegend
- vlug
voluntas
- wil
- gezindheid
voluptas
lust, genoegen
volvere
- wentelen
- overwegen
vos
jullie, u
votum
- gelofte
- gebed, wens
vox
- stem
- woord, uitlating
vulgare
- algemeen maken
- bekend maken
vulgus
het volk, de mensen
vulnus
- wond
- schade, ongeluk
vultus
gezicht, gelaatstrekken
zephyrus
westenwind, wind