24. Moralność, miłość, szczęście Flashcards
- Co jest naturalną podstawą moralności i jakie eksperymenty o tym świadczą?
Za podstawę moralnego zachowania uznaje się empatię, zdolność do rozumienia stanów umysłów ( mentalizacja), a także przekonań i odczuć innych ludzi. Świadczyć o tym mogą eksperymenty zajmujące się badaniem neuronów lustrzanych, które odgrywają kluczową rolę w zdolności współ-odczuwania, empatii.
- Dlaczego “złota reguła” nie jest wystarczająca podstawą moralności?
Dlatego, że każdy ma indywidualne preferencje dotyczące wielu apektów życia np. religii, upodobań seksualnych, stylu życia i pasji. Jeżeli coś jest niefajne dla jednego, dla drugiegie może
wywołać odwrotny efekt. Taka postawa zmuszałaby do narzucania swoich upodobań na różnych płaszczyznach życia wszystkim dookoła. Uwzględniając osoby mające problemy psychiczne
byłoby to naprawdę niebezpieczne.
- W jakiej sytuacji zasada maksymalnego dobra może być szkodliwa?
Zasada maksymalnego dobra może być szkodliwa jeśli mówimy o życiu. Jeśli za dobro weźmiemy zdrowie, a za zło śmierć- to zabijając jednego człowieka w celu pozyskania organów
można uratować wielu innych ludzi. Może też być niebezpieczna gdybyśmy chcieli swoje poglądy, które uznajemy za słuszne i dobre narzucić innym ludziom. Gdyby to się udało
jak np. Hitlerowi, to byłoby to mniej lub bardziej szkodliwe dla całego społeczeństwa. Zasada ta ma problem ze znalezieniem balansu pomiędzy wieloma cechami gatunku ludzkiego.
- Dlaczego tradycyjne rozważania na temat dobra i zła nie mają większego sensu?
Rozważania na temat pochodzenia zła prowadzili teolodzy, jednak były one zupełnie oderwane od obserwacji rzeczywistych ludzkich zachowań. Zło i dobro, natura ludzka, moralność, dają się zdefiniować w kontekście społecznym i ewolucyjnym. Rozważań nad abstrakcyjnym pojęciem zła nie prowadzą dzieci zdziczałe lub indianie w Amazonii.
- Jakie aspekty moralnych zachowań rozpatruje się w teorii moralnych postaw?
- Fundament troski/krzywdy-dzięki niemu pomagamy słabszym i sami możemy na taką pomoc liczyć gdy nasz stan się pogorszy
- Fundament sprawiedliwości/oszustwa-zapewnia nam gwarancję wzajemnej współpracy, bez ryzyka bycia wykorzystanym
- Fundament lojalności/zdrady-pozwala tworzyć stałe i efektywnie działające grupy
- Fundament autorytetu/buntu-dzięki niemu możliwe jest powstanie stabilnych hierarchii, a więc organizacja grupy
- Fundament świętości/upodlenia-zapewnia ochronę przed różnego rodzaju patogenami i zanieczyszczeniami szkodliwymi dla naszego ciała. Jego rozszerzona wersja może odpowiadać za wstręt do nietypowych bądź mniej typowych czynności seksualnych (np. seksu gejowskiego).
- Jakie zasady ustalono w badaniach nad dylematami moralnymi?
Zasada intencjonalności: szkoda jako środek do celu jest moralnie gorsza niż szkoda będąca efektem ubocznym tego celu.
Zasada działania: szkoda wywołana przez działanie postrzegana jest jako moralnie bardziej naganna niż szkoda wywołana przez zaniechanie.
Zasada kontaktu: szkoda wywołana przez bezpośredni kontakt fizyczny jest oceniana gorzej niż szkoda wywołana przez pośrednie działanie.
- Jak różni się podejście do moralności w różnych kulturach?
Podejście do moralności różni się w znaczącym stopniu pomiędzy kulturami. Można zauważyć to w wynikach testów dylematów moralnych gdzie wyłania się tendencja poszczególnych społeczności do odmiennego wartościowania życia różnych typów ludzi oraz zwierząt.
- Dlaczego mamy psychopatów?
Psychopatia może wiązać się z brakiem zdolności do empatii: słabe sprzężenie kory, układu limbicznego i kompleksu R, pomimo normalnej inteligencji, mogą powodować działanie zdominowane przez kompleks R. Osoby psychopatyczne nie mają problemów z teorią umysłu, potrafią udawać emocje i zainteresowanie, jednak nie odczuwają empatii, nie zachowują się więc moralnie.
Widać to w obrazach aktywności ich mózgu; wyraźne zmiany stwierdzono w aktywności kory oczodołowej i przedniej brzusznej części kory skroniowej. Jest wiele przypadków pokazujących jak uszkodzenia mózgu przyczyniały się do kryminalnych zachowań, jak neuroobrazowanie pokazało zmiany wywołane wstrząsami mózgu w dzieciństwie, jak zawodowi gracze w piłkę lub bokserzy zniszczyli swoje mózgi i jak można je do pewnego stopnia odbudować
- Jakie obszary mózgu są zaangażowane w ocenach moralnych?
Mechanizm decyzji moralnych jest wynikiem współpracy licznych obszarów mózgu: rozumowania i emocji (zwłaszcza w przypadku osobistych decyzji). Kluczową rolę pełni tu kora przedczołowa i kora wyspy, która pomaga w integracji sygnałów z różnych zmysłów, analizuje reakcje ciała, odczucia bólu i reakcje emocjonalne. Interpretacja własnych stanów mentalnych jak i ocena intencji i działania innych ludzi to role przyśrodkowej części kory przedczołowej (mPFC). Aktywność brzuszno-przyśrodkowej części tej kory (vmPFC) jest związana z łączeniem analizy emocji, pobudzenia ciała migdałowatego, oraz ocen poznawczych z kory mPFC. Jest to podstawą zachowań opiekuńczych. Grzbietowo-boczna kora przedczołowa (dlPFC) jest natomiast aktywna w zadaniach wymagających samokontroli i inteligencji. Zrozumienie intencji innych ludzi wymaga zaangażowania kory tylnej części górnej bruzdy skroniowej.
- Kiedy empatia może nie być dobrą postawą?
Empatia może stać się emocjonalną pułapką, jeśli pomoże nam zwrócić uwagę na nieszczęście i cierpienie innych ludzi, ale jednocześnie nie dopuści racjonalnej oceny i współczucia.
LUB
W przypadku, gdy u człowieka wystąpi nadmierne pobudzenie empatyczne, powodującym u niego zbyt silne współodczuwanie bólu ofiary. Taka osoba zaczyna wtedy również cierpieć, co w efekcie często prowadzi do ucieczki przez utratę empatii i zobojętnienie, czyli popadnięcie ze skrajności w skrajność. Ryzyko wystąpienia takiego stanu zwiększa ogólne wykazywanie się wysoką empatią, jak również nieefektywność w regulacji własnych emocji. Innym potencjalnie kluczowym czynnikiem jest brak możliwości udzielenia pomocy bądź ulżenia w cierpieniu pomimo kontaktu z ofiarą.
- Na czym polega diadyczna teoria moralności?
To podejście opiera się na relacjach pomiędzy jednostką działającą intencjonalnie (osobą, instytucją), która krzywdzi inną jednostkę. Mamy więc dwie strony: intencjonalnie działającą i zdolną do refleksji jednostkę, oraz pokrzywdzony podmiot. Najpierw ustalmy, czym jest krzywda. Krzywda może być związana z fizycznym uszkodzeniem ciała, pobiciem lub morderstwem, albo też czymś wyobrażonym, co w jakiś sposób nam zagraża. Różnice kulturowe w postrzeganiu co nam zagraża są więc znaczne, zależą od społeczeństwa.
- Jakie praktyczne zastosowania ma badanie postaw moralnych?
- Skąd mogę wiedzieć, jak się zachowam w ekstremalnych sytuacjach?
Prawda jest taka, że nie możemy wiedzieć jak zachowamy się w ekstremalnych sytuacjach. Wiemy o sobie tyle ile byliśmy w stanie już sprawdzić. Nie możemy przewidzieć jak zareagujemy na nowe sytuacje, czy też właśnie na te ekstremalne. Prymitywne instynkty współzawodniczą z naturalną empatią, ale to nie prymitywne instynkty winne są masowych mordów, tylko racjonalna działalność w imię dobrej wiary. Nasze podstawy moralne są tak naprawdę dość kruche, a różne sytuacje społeczne mogą doprowadzić do uznania całkowicie niemoralnych zachowań jako przyzwoite. W rzeczywistości bez dobrze funkcjonującego prawa nie możemy liczyć na moralne społeczeństwo, ponieważ prawie każdy z nas w pewnych warunkach może zachować się nie ludzko.
- Jakie są korelaty różnych rodzajów miłości.
Miłość romantyczna jak i matczyna wiąże się z przedłużaniem gatunku, a więc kluczowymi funkcjami biologicznymi; zdobywanie partnera i opieka nad potomstwem wymaga dużego wysiłku, nic więc dziwnego, że muszą to być funkcje pobudzające układ nagrody. Obydwa rodzaje miłości aktywują specyficzne regiony mózgu jak i wspólne obszary układu nagrody, zawierające liczne receptory oksytocyny i wazopresyny, zwiększając motywację do przezwyciężenia trudności.
Zbliżenie i skupienie nad wybranym partnerem wymaga też przełamania pewnych barier, dlatego hamowane są regiony związane z negatywnymi emocjami, społecznymi ocenami i oceną intencji i emocji innych ludzi. Obniżoną aktywność notuje się w obszarach odpowiedzialnych za negatywne emocje, oceny intencji i oceny społeczne odnoszące się do ukochanych, mentalizacji.
Korelaty miłości romantycznej można znaleźć w specyficznych aktywacjach różnych obszarów mózgu. Skanowano za pomocą fMRI mózgi osób zakochanych pokazując im zdjęcia przyjaciół i zdjęcia ukochanych osób Różnice aktywacji w tych dwóch sytuacjach pokazują pobudzenia ośrodków zaangażowanych w analizę i ekspresję emocji. Pomaga w tym wysoki poziom neuroprzekaźników.
Miłość matczyna wiąże się z podwyższoną aktywnością obszarów rozpoznawania twarzy, oraz brakiem aktywności podwzgórza, które jest silnie pobudzone w przypadku miłości romantycznej i aktywności seksualnej.
- Jakie procesy w mózgu odpowiadają za miłość matczyną a jakie za romantyczną?
Za miłość matczyną odpowiadają procesy związane z podwyższeniem aktywności obszarów rozpoznania twarzy oraz brakiem aktywności podwzgórza.
W miłości romantycznej jest silnie pobudzona aktywność podwzgórza sprzyjająca aktywności seksualnej.
