20. Inteligencja, kreatywność i irracjonalne myślenie. Flashcards
- Jakie cechy mózgu korelują się pozytywnie z inteligencją.
Rozmiary mózgu - słabo.
Szybkość przewodzenia sygnałów nerwowych.
Czasy latencji i szybkość reakcji; dla cyfr; dla rozróżnienia liter.
Zużycie energii przez mózg jest odwrotnie proporcjonalne do jego kompetencji: im mniej tym większe IQ.
Różne aspekty EEG i potencjałów wywołanych.
Pojemność pamięci roboczej, trzeba utrzymać w umyśle kilka myśli by je skojarzyć.
- Kreatywność i jej korelaty biologiczne.
Kreatywność jest niezależna od inteligencji, związana jest bardzie z produktywnością i krytyczną oceną. Kreatywność wymaga tworzenia wielu idei i odrzucania słabych pomysłów, to główny czynnik wyróżniający kreatywne osoby. Inteligencja nie zawsze wiążę się z kreatywnością. Teoria amerykańskiego psychologa Donalda Campbella Blind Variation Selective Retention(BVSR), czyli wariantów generowanych na ślepo i selektywnie przesiewanych, ma coraz lepsze uzasadnienie empiryczne, potwierdzają ją też komputerowe symulacje. Kreatywność to zdolność do tworzenia rozwiązań które są nowe i interesujące. Kreatywność wymaga wiedzy, na której może się oprzeć, oraz aktywnego szukania w przestrzeni skojarzeń, które w oparciu o tą wiedzę mogą się utworzyć. Inteligencja i kreatywność są z sobą słabo skorelowane. Dlaczego? Inteligencja nie wymaga tworzenia nowych rozwiązań, ale wymaga by istniały ścieżki skojarzeń. Kreatywność wymaga tworzenia nowych ścieżek, bierze w tym większy udział prawa półkula mózgu.
- Jakie procesy mogą być odpowiedzialne za talent artystyczny?
Czym jest talent?
Zdolności lub talent oznaczają łatwość osiągnięcia wysokiego poziomu kompetencji w jakiejś dziedzinie. Talent zależy od rozwoju i współpracy specyficznych obszarów mózgu, dlatego może dotyczyć wybranych dziedzin i nie jest tożsamy z ogólną inteligencją (widać to szczególne w przypadku sawantów). Do rozwoju talentu potrzebna jest silna motywacja, kombinacja zachowań celowych i sprawności mechanizmów percepcji, które nie zależą bezpośrednio od woli.
Spekulacje: podstawową rolę wydaje się tu grać wyobraźnia. Wyobraźnia jest zdolnością pobudzenia skojarzonych z danym kontekstem lub powstających spontanicznie wrażeń, wspomnień i skojarzeń. Są mocne dowody (Buchsbaum i inn 2012) na to, że wyobrażenia przywołują podobny stan mózgu jak percepcja. Wyobraźnia może funkcjonować doskonale w obszarze abstrakcyjnych pojęć czy słowotwórstwa, ale nie wizualnym czy muzycznym.
Mozart słyszał wewnętrznie melodie, po prostu spisywał to, co wytwarzał jego mózg; jest to wbrew pozorom dość częste u kreatywnych ludzi. Nie każdy potrafi przypomnieć sobie szczegółowo jakiś obiekt, przechowując w pamięci np. wyobrażenie melodii, lub znajomej twarzy. Trudności w odtworzeniu jak i wyobrażeniu sobie w szczegółach nowych obiektów (wizualnych, dźwiękowych, ruchowych) mogą wynikać z niedostatecznie silnych pobudzeń wstecznych kory zmysłowej.
- Jakie trzy obszary w mózgu związane są z humorem?
- Poznawcze: kora przedczołowa, pozwala zrozumieć sens żartu.
- Ruchowe: śmiech inicjowany jest przez dodatkowe pole ruchowe.
- Afektywne: jądro półleżące zaangażowane jest w ekspresję emocji.
- Czym się różni inteligencja płynna i skrystalizowana.
Rozróżnienie inteligencji płynnej i skrystalizowanej okazało się bardzo użyteczne do wyjaśniania indywidualnych różnic i jest obecnie powszechnie stosowane.
Inteligencja płynna zmniejsza się z wiekiem, ale skrystalizowana nie.
Pojemność pamięci roboczej jest pozytywnie skorelowana z inteligencją płynną ale nie z skrystalizowaną.
Badania funkcjonalnym rezonansem również pokazują odmienne procesy odpowiedzialne za oby typy inteligencji w mózgu.
- Na czym polega teoria kreatywności Campbella?
Kreatywność jest niezależna od inteligencji, związana jest bardzie z produktywnością i krytyczną oceną. Kreatywność wymaga tworzenia wielu idei i odrzucania słabych pomysłów, to główny czynnik wyróżniający kreatywne osoby. Inteligencja nie zawsze wiążę się z kreatywnością.
Teoria amerykańskiego psychologa Donalda Campbella Blind VariationSelectiveRetention(BVSR), czyli wariantów generowanych na ślepo i selektywnie przesiewanych, ma coraz lepsze uzasadnienie empiryczne, potwierdzają ją też komputerowe symulacje.
Teoria memów jak i teoria ewolucji są szczególnymi przypadkami zaproponowanej przez psychologa D.T. Campbella (1960) teorii procesów twórczych.
Twórcze procesy - ewolucyjne, kulturowe, indywidualne - wymagają dwóch kroków: wyobraźni, opartej na ślepych (z punktu widzenia celu) kombinacjach elementów (blind-variation, BV), oraz selekcji interesujących (przydatnych) kombinacji (selective-retention, SR), stąd nazwa BVSR tej teorii. Mózgi dają przestrzeń neuronalną, w której możliwa jest ślepa wariancja, powstawanie kombinacji różnych elementów zgodne z doświadczeniem, które narzuca na ślepe kombinacje strukturę probabilistyczna, nie jest to wiec przypadkowe szukanie. W przypadku tworzenia nowych słów kombinacje nie dające się łatwo wymówić nigdy nie powstają, a kombinacje nie mające morfemów kojarzących się z istniejącymi słowami nie będą interesujące. Jest to w dodatku proces dynamiczny, podlegający torowaniu przez poprzednio usłyszane słowa. Selekcja w mózgu wynika z pojawienia się kombinacji, które pasują do istniejących struktur w mentalnych przestrzeniach, które pobudzają mózgi emocjonalni
- Czy geniusze cierpią zwykle na zaburzenia psychiczne?
Wielu geniuszy cierpi na upośledzenia specyficznych funkcji, można więc być geniuszem w jednej dziedzinie a w innych zupełnie sobie nie radzić. Istnieje korelacja pomiędzy geniuszem a szaleństwem: ewolucja eksperymentuje na ślepo (Andreasen 2005; Pickover 1998). Aż 80% wśród najbardziej uznanych pisarzy cierpi z powodu zaburzeń emocjonalnych i zaburzeń najstroju, poeci często z powodu cyklofrenii (Andreasen 2005)
- Jakie czynniki powodują, że działamy nieracjonalnie?
Irracjonalność jest to zbiór postaw, zachowań i schematów myślowych cechujących się pozarozumowym podejściem do wyjaśniania problemów, tak praktyczno-życiowych, jak i np. naukowych i filozoficznych.
Uwzględnianie czynników robiących największe wrażenie - np. katastrofy samolotów wywołują strach przed lataniem, wypadki samochodowe dużo mniejszy.
Uwzględnianie czynników najczęściej spotykanych - np. nakręcanie tematu w TV, np. katastrof lotniczych czy rekinów-ludojadów.
Błąd dostępności - ocena w oparciu o pierwszą myśl kojarzącą się z daną sytuacją.
Pierwsze wrażenie, wstępne pobudzenie (“priming”) umysłu, zmienia skojarzenia.
Psycholodzy zajmujący się podejmowaniem decyzji w licznych eksperymentach pokazali, że nasze działania często są irracjonalne, wyjaśnienia są konfabulacjami, nie odpowiadają prawdziwym przyczynom naszych ocen czy wyborów. Lista błędów poznawczych jest długa i ulegają im również naukowcy, zwłaszcza jeśli nie są ekspertami uwrażliwionymi na takie błędy
- Co to jest “efekt kwaśnych winogron”?
Jest to mechanizm obronny, w wyniku którego obinżamy swoje wartości celów nieosiągalnych/nierealnych/utraconych. Pomniejszamy znaczenie tego, czego nie udało się nam zdobyć.
Odwrotnością mechanizmu „są słodkie cytryny” - zaczynamy traktować negatywne zjawiska w życiu jako pozytywne, podwyższamy ich wartość.
- Co to jest “efekt aureoli”?
Jeśli dana osoba wywarła na nas ogólnie pierwsze pozytywne wrażenie to już będziemy myśleć o niej jak o osobie złotej. Będziemy przypisywać jej już same dobre cechy, pomijając przy tym te negatywne. Mamy tu do czynienia z błedem na poziomie poznania i tworzenia wrażenia.
Najważniejsze czynniki wpływające na nasze spostrzeżenie:
- wygląd zewnętrzy
- atrakcyjność fizyczna
- inteligencja
Przykładowo: jeśli nowo poznana osoba “błyśnie” jakimś faktem, (a co lepsze dodatkowo poda dane statystyczne) którego do tej pory nie znaliśmy, to nagle w naszych oczach zyska rangę osoby bardzo inteligentnej. Będziemy ignorować to że np. jest osobą niekulturalną i niemiło się do nas zwraca. Będziemy w stanie wytłumaczyć to sobie tym, że jest zajęta ciągłymi rozmyślaniami i nie ma czasu na grzeczności.
- Na czym polega dylemat stabilności i plastyczności koniecznej do nauki.
Neuroplastyczność to zdolność do tworzenia nowych połączeń neuronalnych. Gdy coś zapamiętujemy, to tworzymy właśnie takie połączenia.
Nie możemy mieć nieskończenie wile połączeń, jest to niemożliwe, dlatego by zdobywać nową wiedzę/ zapamiętywać jesteśmy zmuszeni do częściowego zapominania wcześniej już przyswojonej wiedzy. Zatem nowe połączenia zastępują te wcześniejsze.
To było u Ducha, ale średnio to rozumiem;
“Przepowiadanie przyszłości” było przydatne ewolucyjnie, dlatego reagujemy emocjonalnie na hipotetyczne odkrycie. Utrwalenie “skrzywionego spojrzenia” na rzeczywistość: przesądów, uogólniania wyjątków, mylenie przypadkowych korelacji ze związkami przyczynowymi. Uogólnienia mogą być zbyt szybkie. Trudno przyznać się do błędu. Nasze decyzje wydają się lepsze niż decyzje innych ludzi. Potrzeba szczęścia jest dla wielu ludzi mniej ważna, niż potrzeba przyznania komuś racji.
- Dlaczego korelacje nie wystarczają do ustalenia związków przyczynowych?
Z komentarzy:
Sama korelacja nie oznacza, że jedno wydarzenie jest bezpośrednio połączone z drugim. Korelacja może być wynikiem jedynie zbiegu okoliczności lub też występować może inna zmienna wpływająca na oba zdarzenia. Dworcowy zegar wybijający godzinę trzynastej jest silnie skorelowany z odjazdem pociągu o tej godzinie jednak nie wpływa on na ruch pociągu. Występuje również korelacja pomiędzy sprzedażą lodów a ilością utonięć jednak nie są one ze sobą powiązane jednak na oba te zdarzenia wpływa temperatura lata. Podczas gorącego lata wzrasta sprzedaż lodów oraz ilość osób uczęszczających na kąpieliska.
Nauka opiera się głównie na systematycznych obserwacjach, rzetelnych danych. Doszukuje się wówczas prawdziwych przyczyn. Przypadkowe korelacje wykorzystane przez naukę nie wystarczą do ustalenia związków przyczynowych, gdyż nie będą odpowiednie
- Podaj 3 przykłady korelacji, które nie świadczą o związkach przyczynowych.
Przeziębienie spowodowane wyziębieniem organizmu – w rzeczywistości wywołują je wirusy, Ale czy wyziębienie ułatwia zachorowanie? To wydaje się logiczne, ale może w zimie ludzie przebywają więcej w pomieszczeniach, często w grupach, co ułatwia transfer patogenów.
Witamina d a otyłość - osoby o niższym stężeniu witaminy D we krwi częściej cierpią na otyłość. Ktoś powie, że niedobór witaminy D sprzyja otyłości. Ale może jest tak, że rozpuszczalna w tłuszczach witamina D kumuluje się w tkance tłuszczowej i przez to jest jej mniej we krwi. Albo ludzie otyli odżywiają się gorszą dietą, ubogą w witaminę D. A może są mniej aktywni fizycznie i rzadziej przebywają na słońcu, a więc mogą mniej jej zsyntetyzować w skórze.
Dieta zakwaszająca a zdrowie - Łatwo wykazać, że osoby spożywające dietę niskozakwaszającą są zdrowsze – jest wiele badań na ten temat. Nie musi mieć to jednak żadnego związku z zakwaszeniem, a jedynie z tym, że taka dieta jest bogata w warzywa i owoce.
- Co to jest transhumanizm?
Jest to prąd kulturowy postulujący możliwość i potrzebę wykorzystania nauki i techniki w celu przezwyciężenia ludzkich ograniczeń potencjału człowieka. Osiągnięcia z dziedziny neurotechnologii, biotechnologii czy nanotechnologii mają pomóc w zwiększeniu sprawności fizycznej i psychicznej człowieka oraz wydłużeniu jego życia.
Zasady:
Nieograniczona ekspansja inteligencji, mądrości, długości życia, jednym słowem wszystkiego co jest korzystne w rozwoju ludzkości
Autotransformacja: afirmacja krytycznego myślenia, postępu moralnego, intelektualnego, fizycznego przez rozum
Dynamiczny optymizm: racjonalny optymizm oparty na działaniu
Inteligentna technologia: dążenie do przekraczania aktualnych granic związanych z budową biologiczną, kulturą i środowiskiem, w którym się wychowaliśmy
Spontaniczny porządek, docenianie różnorodności, tolerancja, wolność
