18. Αντικαταθλιπτικά

Question 1

Διαφορά κατάθλιψης και μανίας στις ορμόνες

Answer 1

Κατάθλιψη: μείωση νορ-αδρεναλίνη και σεροτονίνη στον εγκέφαλο
Μανία: αύξηση νορ-αδρεναλίνης και σεροτονίνης στον εγκέφαλο

Question 2

Ταξινόμηση αντικαταθλιπτικών

Answer 2

-Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA)
-Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης Σεροτονίνης (SSRIs)
-Αναστολείς επαναπρόσληψης Σεροτονίνης/Νορεπινεφρίνης (SNRIs)
-Άτυπα αντικαταθληπτικά
-Αναστολείς της Μονοαμινοξειδάσης (MAOI)

Question 3

Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCAs)-μηχανισμός δράσης

Answer 3

Αναστέλλουν την προσυναπτική νευρωνική επαναπρόσληψη της ΝΑ & 5ΗΤ, συσσώρευση αυτών των νευροδιαβιβαστών στις συναπτικές σχισμές στον εγκέφαλο, ώστε να δεσμεύονται οι υποδοχείς

Question 4

ΤΚΑ τριτοταγείς αμίνες

Answer 4

-Νορτρυπτυλίνη
-Αμιτριπτυλίνη
-Ιμιπραμίνη
-Κλομιπραμίνη
-Δεσιπραμίνη
-Λοφεπραμίνη

Question 5

ΤΚΑ 2ταγείς αμίνες

Answer 5

-Δεσιπραμίνη
-Νορτρυπτιλίνη
-Προτρυπτιλίνη

Question 6

ΤΚΑ τετρακυκλικοί αντικαταθλιπτικοί παράγοντες

Answer 6

-Αμιτρυπτιλίνη
-Ιμιπραμίνη

Question 7

Σε ποιά περίπτωση θεραπείας με τρικυκλικά αντικαταθληπτικά έχουμε τριτοταγείς και σε ποιά δευτεροταγείς αμίνες

Answer 7

Με χορήγηση τριτοταγών αμινών έχουμε και 3ταγείς αλλά και 2ταγείς μια οι 3ταγείς μεταβολίζονται σε 2ταγείς
ΟΜΩΣ με χορήγηση 2ταγών αμινών έχουμε μονο 2ταγείς

Question 8

Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCAs)-Φαρμακοκινητική

Answer 8

-Καλή απορρόφηση δια στόματος
-Κατανομή σε όλο το σώμα και ΚΝΣ
-Μεταβλητός μεταβολισμός 1ης διόδου
-Μεταβολισμός στο ηπατικό μικροσωμιακό σύστημα (CYP450) και σύζευξη με γλυκουρονικό οξύ
-Απεκκρίνονται ως ανενεργοί μεταβολίτες από τους νεφρούς

Question 9

Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCAs)-Φαρμακολογικές χρήσεις εκτός από αντικαταθληπτικό κτλ

Answer 9

-Νάρκωση: αμιτρτπτυλίνη> ιμιπραμίνη> δεσιπραμίνη
-Αντιχολινεργικό: αμιτριπτυλίνη> ιμιπραμίνη> δεσιπραμίνη
-Αντισταμινικό: αναστολείς H1 & H2
-Alpha1 blocking: ορθοστατική υπόταση

Question 10

Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCAs)-Θεραπευτικές χρήσεις

Answer 10

-Αντικαταθληπτικό
-Για OCD (κλομιπραμίνη/φλουβοξαμίνη)
-Ασθενείς με διαταραχή πανικού
-Χρόνιος πόνος
-Έλεγχος νυχτερινής ενούρησης
-Πεπτικό έλκος
-Σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής στα παιδιά

Question 11

Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCAs)-Ανεπιθύμητες ενέργειες

Answer 11

ΑΝΤΙΧΟΛΙΝΕΡΓΙΚΟ
-Ξηροστομία
-Δυσκοιλιότητα
-ταχυκαρδία
-Κατακράτηση ούρων
-Θολή όραση

Απόκλιση Α-ΑΔΡΕΝΕΡΓΙΚΩΝ υποδοχέων:
-Ορθοστατική υπόταση
-Ζάλη
-Αντανακλαστική ταχυκαρδία

-Αύξηση βάρους
-Καταστολή. τρέμουλο, επιληπτικές κρίσεις
-Βλάβη της σεξουαλικής λειτουργίας
-Επηροή στην καρδιακή αγωγιμότητα

ΚΑΡΔΙΟΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ

Question 12

Αλληλεπιδράσεις ΤΚΑ με άλλα φάρμακα

Answer 12

-Με ΜΑΟΙ: ΣΟΒΑΡΗ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ: υπέρταση, υπερπυρεξία, σπασμοί, κώμα
-Με αιθανόλη & βεναζοδιαζεπίνες: καταστολή του ΚΝΣ
-Ανταγωνίζονται την αντιυπερτασική δράση κλονιδίνης και αλφα-μεθυλντόπα αφού προκαλούν down regulation των α2 αυτοϋποδοχέων στις συνάψεις

Question 13

Θεραπεία σε οξεία τοξικότητα από ΤΚΑ

Answer 13

-ΜΕΘ + πλύση στομάχου + charcoal
-Διαζεπάμη για επιληπτικές κρίσεις
-Φαινυτοϊνη για αρρυθμίες και επιληπτικές κρίσεις
-Φυσοστιγμίνη για τοξικότητα που μοιάζει με ατροπίνη

Question 14

Ποιά φάρμακα αποτελούν τους εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης-SSRIs και ποιό είναι το πρότυπο φάρμακο;

Answer 14

-Φλουοξετίνη (πρότυπο φάρμακο)
-Φλουβοξαμίνη
-Παροξετίνη
-Σιταλοπράμη
-Εσιταλοπράμη
-Σερτραλίνη

Question 15

Πλεονεκτήματα φαρμάκων SSRIs

Answer 15

-ΟΧΙ καταστολή
-ΟΧΙ αντιχολινεργική δράση (μικρή δραστικότητα στον αποκλεισμό μουσκαρινικών, α-αδρενεργικών και Η1 ιστμινικών υποδοχέων)
-Διαφορετικές ανεπιθύμητες ενέργειες (οχι αύξηση βάρους, όχι ορθοστατική υπόταση)
-Σχετικά ασφαλή ακόμα και σε υπερδοσολογία
-Αποτελεσματική σε περιπτώσεις ανθεκτικών σε ΤΚΑ & ΜΑΟΙ

Question 16

Χρήσεις SSRIs

Answer 16

-Ήπια έως μέτρια κατάθλιψη
-Άλλες ψυχιατρικές διαταραχές
ψυχαναγκαστική διαταραχή
διαταραχή πανικού
διαταραχή γενικευμένου άγχους
διαταραχή μετατραυμετικού στρες
διαταραχή κοινωνικού άγχους
προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή
Νευρογενής βουλιμία (ΜΟΝΟ φλουοξετίνη)

Question 17

α/ε SSRIs

Answer 17

-κεφαλαγία
-άγχος, αϋπνία, μανία
-ΓΣ διαταραχές (ναυτία, εμετός, διάρροια)
-αδυναμία, κόπωση
-σεξουαλική δυσλειτουργία
-μεταβολές βάρους
-αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα
-επιθετικότητα, βία, αυτοκτονία
-υπονατριαιμία σε: ηλικιωμένους/ασθενείς με μειωμένο όγκο αίματος/ασθενείς που λαμβάνουν διουρητικά

Question 18

Ποιό SSRI είναι πιο πιθανόν να προκαλέσει νάρκωση;

Answer 18

Παροξετίνη
Φλουβοξαμίνη

Question 19

Ποιό SSRI είναι πιο αντιχολινεργικό;

Answer 19

Παροξετίνη

Question 20

Επιπρόσθετα αρνητικά φλουοξετίνης

Answer 20

-υψηλότερα ποσοστά άγχους
-πολλές αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα
-μεγάλο χρόνος ημιζωής

Question 21

Επιπρόσθερα αρνητικά φλουβοξαμίνης

Answer 21

-πολλές αλληλεπιδράσεις με φάρμακα
-αποδεκτή μόνο για OCD

Question 22

Επιπρόσθετα αρνητικά σερτραλίνης

Answer 22

-διάρροια
-μπορεί να προκαλέσει διέγερση και δεν πρέπει να χορηγείται τη νύχτα

Question 23

Σύνδρομο στέρησης SSRIs

Answer 23

-Μετά από αιφνίδια διακοπή τους
-Πιθανότερο να εμφανιστεί με βραχυπρόθεσμους παράγοντες με μικρό χρόνο ημιζωής
=> φλουοξεντίνη έχει μικρότερο κίνδυνο να το προκαλέσει και η παροξετίνη μεγαλύτερο
-Συμπτώματα: ζάλη, ναυτία λήθαργος, κεφαλαλγία παραισθησία, κακουχία, γριπώδη συμπτωματολογία, ανησυχία-ευερεθιστότητα, μεταβολές στο μοτίβο του ύπνου

Question 24

Σύνδρομο σεροτονίνης

Answer 24

-προκαλείται από αλληλεπίδραση μεταξύ σεροτονεργικών παραγόντων (π.χ. SSRIs & MAOI)
-Συμπτώματα: υπερθερμία, μυϊκή ακαμψία, μυοκλονία, εφίδρωση, μεταβολές στην ψυχική κατάσταση
-Μπορεί να είναι θανατηφόρος

Question 25

Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης/νορεπινεφρίνης SNRIs πότε χρησιμοποιούνται; Θετικά και αρνητικά

Answer 25

-Χρήση σε ασθενείς που απέτυχε η θεραπεία με SSRIs
-Χρήσιμα στην αντιμετώπιση χρόνιων, επώδυνων συμπτωμάτων του άγχους
-Λόγο αναστολής σεροτονίνης/νορεπινεφρίνης, ανακουφίζεται το άλγος που σχετίζεται με διαβητική περιφερική νευροπάθεια
-Έχουν μικρή δραστικότητα στους α-αδρενεργικού, μουσκαρινικούς ή ισταμινικούς υποδοχείς=> λιγότερες α/ε από τα ΤΚΑ
-Μπορούν να προκαλέσουν σύνδρομο στέρησης αν διακοπούν απότομα

Question 26

Ποιά είναι τα φάρμακα SNRIs;

Answer 26

Βενλαφαξίνη
Ντουλοξετίνη/Δουλοξετίνη

Question 27

α/ε βενλαφαξίνης

Answer 27

ναυτία
κεφαλαλγία
σεξουαλική δυσλειτουργία
αύξηση αρτ πίεσης και καρδ συχνότητας
ζάλη
αϋπνία
καταστολή
δυσκοιλιότητα

Question 28

α/ε ντουλοξετίνης

Answer 28

ναυτία
ξηροστομία
δυσκοιλιότητα
υπνηλία
εφίδρωση
σεξουαλική δυσλειτουργία
αύξηση ΑΠ/ΚΣ
Ήπιος αναστολέας CYP2D6

Question 29

Πώς δρούν οι αναστολείς της Μονοαμινοξειδάσης MAOIs;

Answer 29

Αναστρέψιμα ή μη, απενεργοποιούν το ένζυμο ΜΑΟ
=>αποφεύγουν οι νευροδιαβιβαστές την αποικοδόμηση
Οι νευροδιαβιβαστές συσσωρεύονται εντός του προσυναπτικού νευρώνα και διαρρέουν προς την προσυναπτική σχισμή

Question 30

Φάρμακα ΜΑΟΙ

Answer 30

Φαινελζίνη
Τρανυλκυπρομίνη
Ισοκαρβοξαζίδη
Σελεγιλίνη

Question 31

Ποιό είναι το μόνο αντικαταθληπτικό που διατίθεται σε διαδερμικό σύστημα χορήγησης;

Answer 31

Σελεγιλίνη

Question 32

Γιατί οι αναστολείς ΜΑΟ έχουν περιορισμένη χρήση;

Answer 32

Λόγω των πολύπλοκων διατροφικών περιορισμών που απαιτούνται με τη λήψη τους

Question 33

Ποιό ΜΑΟΙ φάρμακα χρησιμοποιείται και στην θεραπεία του Parkinson’s;

Answer 33

Σελεγιλίνη

Question 34

Βιοχημεία του ΜΑΟ

Answer 34

Υπάρχουν 2 ισοένζυμα:
-ΜΑΟ-Α: οξειδώνει νορεπινεφρίνη, σεροτονίνη, τυραμίνη
-ΜΑΟ-Β: επιλεκτικα στον μεταβολισμό της ντοπαμίνης

Question 35

Μηχανισμός δράσης ΜΑΟΙ

Answer 35

-Σχηματίζουν σταθερά σύμπλοκα με το ένζυμο, μη αναστρέψιμη απενεργοποίηση
=>αυξημένα επίπεδα νορεπινεφρίνης, σεροτονίνης και ντοπαμίνης εντός του νευρώνα, διάχυση της περίσσειας στον συναπτικό χώρο
-Γίνεται αναστολή των ΜΑΟ στον εγκέφαλο αλλά και στο ήπαρ και το έντερο

Question 36

Αλληλεπιδράσεις ΜΑΟΙ με τροφή και άλλα φάρμακα

Answer 36

-Ακετυχολαμίνες: ευαισθητοποίηση ασθενών σε συμπτωματα συμπαθομιμητικών
-Συσσώρευση τυραμίνης (συμπαθομιμητική): υψηλός
κίνδυνος υπερτασικών αντιδράσεων στη διαιτητική τυραμίνη=> απαιτεί διατροφικούς περιορισμούς (παλαιωμένα τυριά, κρέατα, καπνιστά ψάρια, συκώτι κοτόπουλου, τουρσί)
-Άλλα συμπαθομιμητικά φάρμακα: αντικαταθληπτικά, φαινυλοπροπανολαμίνη, μεπεριδίνη, L-dopa

Question 37

α/ε ΜΑΟΙ

Answer 37

-ΚΝΣ: έξαψη, αϋπνία, υπεριδρωσία, παραισθήσεις, επιληπτικές κρίσεις, ορθοστατική υπόταση
-Ηπατοτοξικότητα
-Αύξηση βάρους
-Atropine-like effects: τρέμουλο. ζάλη, διέγερση, δυσκολία στην κατάποση κτλ
-Κίνδυνος εμφάνισης συνδρόμου σεροτονίνης

Question 38

Φάρμακα άτυπα αντικαταθλιπτικά

Answer 38

Βουπροπριόνη
Μιρταζαπίνη
Νεφαζοδόνη & Τραζοδόνη
Βιλαζοδόνη
Βορτιοξετίνη

Question 39

Νεφαζοδόνη & Τραζοδόνη

Answer 39

-ΑΤΥΠΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΗΠΤΙΚΑ
-Ασθενείς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης
-Αναστέλλουν μετασυναπτικούς υποδοχείς 5-ΗΤ2α
-Ισχυροί κατασταλτικοί παράγοντες, με ανασταλτική δράση επί της ισταμίνης Η1
-Εμφανίζουν ήπιο ως μέτριο ανταγωνισμό για τους α1 υποδοχείς προκαλώντας ορθοστασία και ζάλη

Question 40

Τραζοδόνη

Answer 40

-ΑΤΥΠΟ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΗΠΤΙΚΟ
-Μεικτός 5-ΗΤ αγωνιστής/ανταγωνιστής: α1 ανταγωνιστής, Η1 ανταγωνιστής
-Χρήση για την αϋπνία
-Συσχέτιση με πριαπισμό

Question 41

Νεφαζοδόνη

Answer 41

ΑΤΥΠΟ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΗΠΤΙΚΟ
5 ΗΤ2 ανταγωνιστής
κίνδυνος ηπατοτοξικότητας

Question 42

Βουπροπριόνη

Answer 42

ΑΤΥΠΟ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΗΠΤΙΚΟ

Question 43

Βουπροπριόνη-χρήση

Answer 43

-ΑΤΥΠΟ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΗΠΤΙΚΟ
-Ασθενής αναστολέας επαναπρόσληψης ντοπαμίνης/νορεπινεφρίνης φια ανακούφιση από συμπτώματα κατάθλιψης
-Επίσης χρήση για μείωση της επιθυμίας και ελάφρυνση των συμπτωμάτων στέρησης της νικοτίνης σε ασθενείς που προσπαθούν να κόψουν το κάπνισμα

Question 44

Μιτραζαπίνη-Χρήση & Παρενέργειες

Answer 44

ΑΤΥΠΟ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΗΠΤΙΚΟ
-Ενισχύει τη νευροδιαβίβαση της σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης: ανταγωνιστής σε προσυναπτικούς α2 υποδοχείς και 5-ΗΤ2 υποδοχείς
-Κατασταλτική ουσία λόγω ισχυρής αντισταμινικής δράσης
-Κατασταλτική δράση: καταθλιπτικούς ασθενείς με δυσκολία στον ύπνο
-Παρενέργειες: αυξημένη όρεξη και αύξηση σωματικού βάρους

Question 45

Ποιά αντικαταθλιπτικά χρησιμοποιούμαι στην ενδογενή κατάθλιψη;

Answer 45

SSRIs πρώτη επιλογή, τρικυκλικά

Question 46

Ποιά αντικαταθλιπτικά χρησιμοποιούμαι στις διαταραχές πανικού;

Answer 46

Ιμιπραμίνη ή SSRIs

Question 47

Ποιά αντικαταθλιπτικά χρησιμοποιούμαι στις ιδεο-ψυχαναγκαστικές διαταραχές;

Answer 47

SSRIs, κλομιπραμίνη-ΤΚΑ

Question 48

Ποιά αντικαταθλιπτικά χρησιμοποιούμαι στην ημικρανία, τον χρόνιο πόνο, IBS και άγχος;

Answer 48

Αμιτριπτυλίνη-ΤΚΑ

Question 49

Ποιά αντικαταθλιπτικά χρησιμοποιούμαι στην νευρική ανορεξία και στη βουλιμία;

Answer 49

SSRIs

Question 50

Ποιά αντικαταθλιπτικά χρησιμοποιούμαι στις
Σχιζο-Συναισθηματικές Διαταραχές;

Answer 50

Αμοξαπίνη ή SSRIs + αλοπεριδόλη

Question 51

Φαρμακευτική αγωγή για τη μανία

Answer 51

Λίθιο
Βαλπροϊκό οξύ
Λαμοτριγίνη
Καρβαμαζιπίνη
Γκαμπαπεντίνη

Question 52

Λίθιο-α/ε

Answer 52

Ενδοκρινικα: νεφρογενής διαβήτης, υποθυρεοειδισμός
Σύγχυση,
λευκοκυττάτωση,
καρδιακές ανωμαλίες,
μη αναστρέψιμη νεφρική βλάβη
(κεφαλαλγία, ξηροστομία, πολυδιψία, πολυουρία, πολυφαγία, γαστρεντερική δυσφορία, λεπτός κορμός χειρών, ζάλη, κόπωση, δερματολογικές αντιδράσεις, καταστολή)

Question 53

Κλινικές χρήσεις λιθίου

Answer 53

Μανία bipolar depression
υπερθυρεοειδισμός ???
σχιζοφρένια
λευκοπενία

Question 54

Σημάδια και συμπτώματα τοξικότητας από λίθιο

Answer 54

Γαστροεντερικά: εμετοί, πόνος στην κοιλιά, ξηροστομία
Νευρολογικά: αταξία, ζαλάδα, δυσκολία ομιλίας, νυσταγμός, ληθαργικότητα, μυαλγία