13. Φαρμακολογία των νευροεκφυλιστικών νόσων Flashcards
Διαφορά εκφυλισμού και απόπτωσης
Στην απόπτωση έχουμε χαρακτηριστική, βαθμιαία απώλεια νευρώνων που δεν προηγείται της συσσώρευσης εκφυλιστικών προϊόντων και σχετίζεται με αραιή γλοίωση.
Στον εκφυλισμό έχουμε ταχύτερη νευρωνική διάσπαση/απώλεια, που σχετίζεται με την εναπόθεση εκφυλιστικών προϊόντων και προκαλεί έντονη φαγοκυττάρωση και γλοίωση
Νευροπαθολογικά ευρήματα σε αρχικά και προσωρημένα στάδια στο Alzheimer
Αρχικά στάδια: καταστροφή αμοιβαίων συνδέσεων μεταξύ ιππόκαμπου και ενδοκρινικού φλοιού (χάνεται η χολινεργική δεσμη μεταξύ ιππόκαμπου και ενδ) + μειωμένη οσφρητική ικανότητα
Προχωρημένα στάδια: ατροφία νευροφλοιού, μεγένθυση κοιλιών εγκεφάλου, συρρίκνωση ιππόκαμπου + γύρω περιοχών έσω μοίρας κροταφικού λοβού
Παθογένεση Alzheimers 1η θεωρεία και 2η
1η: Η APP κόβεται από μεταλλαγμένες σεκρετάσες α,β,γ και παράγονται τα πεπτίδια Αβ40 + Αβ42 που σχηματίζονται ολιγομερή , συσσωρεύονται και σηματοδοτούν τον θάνατο των νευρώνων (εμπλοκή +ApoE) => σχηματισμός νευριτικών πλακών β-αμυλοειδούς
+μεταλλαγή στο γονίδιο της πρεσελίνης
2η: υπερφοσφωρυλιώνεται η Tau (ταφ) πρωτεϊνη, αναδιπλώνεται μη φυσιολογικά, σπάει το κύτταρο, θάνατος=> σχηματισμός νευροϊνιδιακών εναποθέσεων
Διάγνωση Αlheimers
οριστική διάγνωση είναι δυνατή μέσω μεταθανάτιας ιστοπαθολογικής εξέτασης του εγκεφαλικού ιστού
δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος διάγνωσης εν ζωή:
-εξέταση συγκεκριμένων νοητικών ικανοτήτων του υποκειμένου όσο και σε σχολαστική διαφοροδιάγνωστική νευρολογική εξέταση
επικουρικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και απεικονιστικές τεχνικές του εγκεφάλου
+μέθοδος έγκαιρης προηδοποίησης για την έλευση της νόσου μέτρηση της ποσότητας του εισπνεόμενου αέρα άρα και τον έλεγχο της κατάστασης της όσφρησης
Τι είναι το Tau και τι κάνει;
είναι μια νευρωνική πρωτεϊνη σταθεροποίησης μικροσωληνίσων
συμβάλλει στην αξονική μεταφορά ανάπτυξη και μορφολογία
Παράγοντες κινδύνου της νόσου Alzheimers
-Ηλικία
-ApoE
-Χρόνια υπέρταση σε ηλικιωμένους: θεραπεία μειώνει τον κίνδυνο
-Οι ενήλικες τρυματισμού στο κεφάλου x3 πιο πιθανόν να αναπτύξουν
-Αποδεικτικά στοιχεία για το φύλο είναι ασαφή
Ποιά είναι τα πιο σημαντικά φυσικά χαρακτηριστικά ατόμου με Alzheimers, διακριτά χαρακτηριστικά;
-συσσώρευση γεροντικών πλακών (β-αμυλοειδούς)
-σχηματισμός πολυάριθμων νευροϊνιδιακών αλλοιώσεων
-απώλεια φλοιωφών νευρώνων (ιδιαίτερα χολινεργικών)
Γενετική που σχετίζεται με ΝΑ
Γονίδιο ΑΡΡ/χρωμ. 21 εμπλέκεται στην εμφάνιση ΝΑ σε:
-ασθενείς με σύνδρομο down που επιβιώνουν μετά από 40 χρόνια
-οικογένειες με ιστορικό πρώιμης εμφάνισής τους
-μεταλλαγή στο γονίδιο presenilin-1 (PS-1)/chr14
-ApoE γονίδιο στο χρωμόσωμα 19
Ποιός είναι ο μηχανισμός των αναστολέων χοληνεστεράσης;
Αυξάνουν τη χολινεργική μετάδοση αναστέλλοντας τη χολινεστεράση στη συναπτική σχισμή
Ποιά φάρμακα δρουν ως αναστολείς χολινεστεράσης στις νευροεκφυλιστικές νόσους;
τακρίνη, γαλανταμίνη, ριβοστιγμίνη, δονεπεζίνη
Ποιά φάρμακα έχουν εντενδείξεις με τους αναστολείς χολινεστεράσης;
αντιχολινεργικά και αντιψυχωσικά
α/ε αναστολέων χολινεστεράσης
αϋπνία, ναυτία, διάρροια, συγκοπή, αλλαγές αρτηριακής πίεσης, αρρυθμίες
Θεραπεία ΝΑ
Ήπια/μέτρια ΝΑ-Αναστολείς ακετυλοχολινεστεράσης:
-δονεπεζίνη
-γαλανταμίνη
-ριβαστιγμίνη
Μέτρια/σοβαρή ΝΑ-Ανταγωνιστές γλουταμινικού:
-μεμαντίνη
Ταυτόχρονη/πρώιμη κατάθλιψη:
αντικαταθληπτικά
Ποιά είναι η μόνη ουσία που έχει εκριθεί για θεραπεία άνοιας και ποιά είναι η ανεπιθύμητη ενέργειά της;
Η μόνη εγκεκριμένη θεραπεία για την άνοια στον ΝΑ είναι η ριβοστιγμίνη ΑΝ και μπορεί να προκαλέσει τρόμο
Μηχανισμός δράσης μεμαντίνης-αναστολέας γλουταμινικού NMDA
μειώνει τη συγγένεια του ανταγωνιστή υποδοχέα NMDA
α/ε μεμαντίνης
ζάλη, αυταπάτες, πονοκέφαλο, δυσκοιλιότητα
Ορισμός πάρκινσον
προοδευτική νευροεκφυλιστική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος που επηρεάζει κυρίως την κίνηση και τον λόγο
Κινητικά συμπτώματα της νόσου πάρκινσον
-βραδύτητα σε εκούσιες κινήσεις
-δυσκαμψία/ακαμψία
-διαταραχές στάσης και βάδισης
-τρόμος (τρέμουλο) ηρεμίας
-διαταραχή στον λόγο και δυσκολία στην κατάποση
Μη κινητικά συμπτώματα της νόσου του πάρκινσον
-διαταραχές στην όσφρηση και την όραση
-διαταραχή στον ύπνο
-δυσκοιλιότητα και άλλες διαταραχές του ΑΝΣ
-κατάθλιψη
-έκπτωση νοητικών λειτουργιών
Πώς δημιουργείται δευτεροπαθής παρκινσονισμός;
Από φάρμακα όπως φαινοθειαζίνες και αλοπεριδόλη που αποκλείουν τους υποδοχείς ντοπαμίνης και μπορεί αν προκαλέσουν παρκινσονικά συμπτώματα
ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ
Τι είναι το ΜΡΤΡ και τι κάνει στους ντοπαμινεργικούς νευρώνες;
-προκαλεί οξειδωτική βλάβη στους ντοπαμινεργικούς νευρώνες και τους καταστρέφει
-περιέχεται στο αναλγητικό Demeral
-μεταβολίζεται από MAO-B
-προκαλέι παρκινσονικά συμπτώματα σε 3 ημέρες
Παθογένεση-αιτιολογία ΝΠ
-Οικογενείς ΝΠ: μετάλλαξη σε γονίδιο που κωδικοποιεί τη συνουκλεϊνη
-Σποραδική ΝΠ: καμία σηματνική συσχέτιση γονιδίων σε αντίθεση με την ΝΑ με την απολιποπρωτεϊνη Ε
-Σποραδικοί παράγοντες κινδύνου ΝΠ: έκθεση σε εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα (ροτενόνη: αναστολέας μιτοχονδριακής λειτουργίας)
-Μείωση ποσού ντοπαμίνης λόγω ρεζερπίνης ή αποκλειστών υποδοχέων ντοπαμίνης όπως η χλωροπρομαζίνη
ΠΑΘΟΓΕΝΕΣΗ: συσσώρευση α-συνουκλεϊνης ως σωμάτια Lewis
Ποιοί είναι οι στόχοι θεραπείας κατά της ΝΠ;
η ντοπαμινεργική/χολινεργική ισορροπία που αποκαταστάται από δύο μηχανισμούς:
1γενής: ενίσχυση ντοπαμινεργικής δραστηριότητας
2γενής: μείωση χολινεργικής δραστηριότητας (αντιμουσκαρινικά)
Τι είναι τα λεβοντόπα;
πρόδρομο ντοπαμίνης, φάρμακο εκλογής που μπορεί να διασχίσει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό σε αντίθεση με την ντοπαμίνη
