1-2_Krabbameinslyf Flashcards
7 dæmi um lyf sem eru notuð í stoðmeðferðir í krabbameinsmeðferð?
1) Verkjalyf
2) Ógleðilyf
3) Blóðörvandi lyf
4) Sýklalyf
5) Hægðalyf
6) Kvíðastillandi lyf
7) Beinverndarlyf
3 dæmi um krabbamein sem eru ekki skorin upp
1) Krabbamein í eistum
2) Eitilfrumukrabbamein
3) Hvítblæði
Hvað er Neo-adjuvant therapy?
Lyfjameðferð fyrir skurðaðgerð
Af hverju þarf stundum neo-adjuvant therapy?
Stundum þarf að minnka tumorinn fyrir aðgerð
2 dæmi um Ekki-læknandi krabbameinsmeðferð?
Einkennameðferð og Líknandi meðferð
Hver er munurinn á Einkennameðferð og Líknandi meðferð?
Í líknandi meðferð væri líklegra að sleppa sýklalyfjum og blóðgjöfum
Hvort drepa krabbameinslyf ákveðinn fjölda fruma eða ákveðið hlutfall?
Ákveðið hlutfall
Nefna 6 aukaverkanir krabbameinslyfja?
1) Beinmergsbæling
- (færri HBK -> sýkingar)
- (færri RBK -> blóðleysi)
- (færri blóðflögur -> blæðingar og minnkuð sáragræðsla)
2) Hárlos (alopecia)
3) Skemmdir í slímhúð meltingarvegar (-> Ógleði, niðurgangur og verkir)
4) Ófrjósemi
5) Fósturskemmdir
6) Dregur úr vexti barna
Hvað er hárlos á latínu?
Alopecia
Hvers vegna er mikilvægt að hitta sjúkling í cancer meðferð reglulega? (2)
1) Til að meta lyfjaþol
2) Meðhöndla aukaverkanir
Hvernig er virkni Alkýlerandi lyfja?
Setja alkýlhóp á DNA
Af hverju beinast alkýlerandi lyf frekar að krabbameinsfrumum en venjulegum?
Krabbameinsfrumur fjölga sér hraðar og laga síður villur í DNAinu en venjulegar
Hvernig lyf er Cýklófosfamíð?
Alkýlerandi lyf
Hvað þarf til að Cýklósfosfamíð virkjist?
Þurfa að vera brotin niður í lifur með P450
Hvernig lyf eru afleiður af sinnepsgasi?
Alkýlerandi lyf
Hvað gera andmetabólítar?
Blokka efnaskipti eins DNA fjölföldun. Þetta eru antagónistar og analógar efna sem taka þátt í hvarfinu.
3 dæmi um flokka innan andmetabólíta?
1) Fólat antagónistar
2) Pyrimidín analógar
3) Púrín analógar
Hvernig lyf er Methótrexate?
Fólat antagonisti
Hver er virkni Methótrexate?
Hindrar dihydrofólat reduktasa og hindrar þannig myndun thymidíns
Hver er sérstök aukverkun Cýklófosfamíðs f.u. almennar?
Blæðandi blöðrubólga
Hvernig lyf er flúoróuracíl?
Pyrimidin analog
Hvernig lyf er Cýtarabín?
Pyrimidin analog
Hvernig lyf er Fludarabín?
Púrín analog
Hvaða núkleótíð (basar) falla undir púrín?
Gúanín og adenín
PuGA
Gegn hvernig krabbameini er Fludarabín virkasta lyfið?
Hvítblæði
Hvernig er virkni Doxórúbisín?
Kemur í veg fyrir myndun DNA og RNA og hefur einnig hamlandi áhrif á topoisomerasa
(rúgbrauð)
Hvernig lyf er Doxórúbisín?
Frumubælandi antibiotic
Hvernig lyf er Bleomycin?
Frumudrepandi antibiotic
Ble=Bless
Hvernig er virkni Bleomycins?
Veldur fragmentation á DNA
Hvernig lyf er Dactinomycin?
Frumudrepandi antibiotic
D=Drepandi
Hvernig er virkni Dactinomycins?
Hindrar RNA polymerasa.
Hindrar líka topoisomerasa II
Hvað er Thymidine?
T núkleótíðið
Hvað gerir fólat?
Þegar verið að að smíða nýtt DNA ber fólat methýl hópa, sérstaklega að Thymidine
Hvað er fólat líka kallað?
B9 vítamín
Hvað gerir dihydrofólat reduktasi?
Breytir dihydrofolat í tetrahydrofolat sem er virka formið til að smíða thymidine
Hvaða núkleótíð (basar) falla undir pyrimidine?
Cytosine (C), thymine (T) og uracil (U)
pyCTU
Hvað gerir topoisomerase II?
Kemur í veg fyrir snúning á DNA
Hvað gerir RNA polymerase?
rennur eftir DNAinu og smíðar mRNA
Hvaða plöntu afleiður eru notaðar sem krabbameinslyf? (2)
Vinkristín og Taxól lyf
Hvernig virkar Vínkristín?
Virkar í mítósunni. Binst túbulin og hindrar fjölliðun í microtúbuli og því spindlamyndun
Hvernig virka Taxól lyf?
Virka á mítósu með því að frysta microtubuli
Hver eru dæmi um sértækar aukverkanir sem krabbameinslyf geta haft? (5)
1) Lungnaskaði
2) Hjartaskaði
3) Nýrnabilun
4) Taugaskemmdir
5) Blöðrubólga
Hver er sérstök aukaverkun af Vinkristín?
Úttaugaskemmdir
Hver er sérstök aukaverkun af Taxól lyfjum?
úttaugaskemmdir
Taxól lyf hafa breytt horfum við krabbameini í..? (2)
Brjóstum og eggjastokkum
Hvaða tvennt leiðir til blóðsýkingar í krabbameinsmeðferð?
1) Mergbæling og því minni mótstaða gegn sýkingum
2) Sáramyndun í munnslímhúð og bakteríur í munni geta borist í blóðið
Hvaða 4 lyfjagerðir eru notaðar gegn ógleði?
1) Serótónín 3 viðtakablokkar
2) Andhistamín lyf
3) And-dópamín lyf
4) Barksterar
Hvað eru Colony Stimulating Factors (CSF)?
Samheiti yfir efni í sermi sem eru nauðsynleg til vaxtar og þroska blóðmyndandi frumna
Hvernig efni eru Colony Stimulating Factors?
Glýkóprótein
Hvers vegna er notað CSF (Colony Stimulating factors?
Til að meðhöndla neutropeniu
Hvað eru HER viðtakar?
Vaxtarboða-viðtakar sem eru proto-oncogene
Hvað er Myeloid leukemia?
Mergfrumu hvítblæði
Hvað er Lymphoid leukemia?
Eitilfrumu hvítblæði/blóðkrabbamein?
Hvað er Hodgkins og Non-Hodgkins eitilfrumukrabbamein?
??