Zaburzenia osobowości i zachowania Flashcards
F60-F69
Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych
F60
F61
F62
F63
F60 - specyficzne zab osobowości
F61 - zab osobowości mieszane i inne
F62 - trwałe zmiany osobowości (po katastrofie po ch. psychicznej) - 2lata się utrzymują
F63 - zab nawyków i popędów
F64
F65
F66
F64 - zab identyfikacji płciowej
F65 - zab preferencji seksualnych
F66 - zab psychologiczne i związane z rozwojem i orientacją seksualną
charakteropatie:
- organiczne zab osobowości F07.0
- najczęśćiej w wyniku uszkodzenia płatów czołowych lub połączeń podkorowo-czołowych mózgu
Osobowość: definicja
zespół względnie stałych postaw, cech i mechanizmów obronnych pozwalających utrzymać równowagę między światem wew i zewn
- określa zachowanie, myśli i emocje jednostki
Egosystoniczne objawy i egodystoniczne: co to
egosystoniczne - akceptowane przez daną osobę, “zgodne z ego”
egodystoniczne - uważane przez daną osobę za niepożądane “niezgodne z ego”
Zaburzenie osobowości: definicja
- przewlekły, stały wzorzec patologicznych zachowań i przeżywania
- prowadzą do zab funkcjonowania społecznego i indwidualnego
- rozpoczynają się w dzieciństwie/ adolescencji
Osobowość paranoiczna - F60.0: opis
- podejrzliwośc i brak zaufania (np w wierności)
- odbieranie obojętnych działań innych jako wrogich lub pogardliwych
- długotrwałe przeżywanie przykrości, niewybaczanie zniewag
- wrażliwość na niepowodzenia i odrzucenie
- sztywne poczucie własnych praw
- postawa ksobna- przecenienie własnego znaczenia
- pochłonięcie wyjaśnieniami wydarzeń, często spiskowymi
- nasilenie zaburzeń zwiększa się z wiekiem !!!! (JAKO JEDYNE!)
Osobowość schizoidalna F60.1: opis
- brak odczuwanie potrzeby relacji międzyludzkich
- tendencja do samotności
- chłód emocjonalny
- brak lub znikome działania służące przyjemności
- słabe zainteresowanie doświadczeniami seksualnymi
- tendencja do fantazjowania i introspekcji
- niewrażliwość wobez norm społecznych
- początek w wieku młodzieńczym
Osobowość dyssocjalna F60.2: opis
- nieliczenie się z uczuciami innych
- lekceważenie norm społecznych, IMPULSYWNOŚĆ, łamanie prawa
- niemożność utrzymania związków, przy zachowanej zdolności ich nawiązania
- niska tolerancja flustracji i niski próg wyzwalania agresji
- niezdolność przezywania winy i uczenia się na negatywnych doświadczeniach
- skłonność do obwiniania innych i racjonalizowania swojego postępowania
- od 15 rz
- 5% M i 1% K
- podobne zaburzenia u ojca są istotnym czynnikiem predysponującym
Osobowość chwiejna emocjonalnie: typu bordeline:
- niestabilność własnego wizerunku i poczucia tożsamości
- uczucie pustki wewnętrznej
- intensywne, niestabilne związki prowadzące do kryzysów emocjonalnych
- groźby lub działania samobójcze i samouszkadzające
- próby uniknięcia potencjalnego porzucenia
- brak precyzyjnych celów i preferencji
Osobowość chwiejna emocjonalnie: typ impulsywny
- konfliktowość oraz kłótliwość
- skłónnośc do działań impulsywnych
- niestabilny i kapryśny nastrój
- częste reagowanie gniewem lub przemocą
- trudności z podtrzymaniem działań, które nie przynoszą szybkiej satysfakcji
Osobowość histroniczna F60.4
- starania o zwrócenie na siebie uwagi
- teatralność
- płytka i chwiejna uczuciowość
- sugestywność
- niestosowna uwodzicielskość
- koncentracja na atrakcyjności fizycznej
- początek w wieku młodzieńczym
Osobowość obsesyjno - kompulsyjna/ anankastyczna F60.5
- perfekcjonizm mogący przeszkadzać w wypełnianiu zdań
- pochłonięcie przez szczegóły, regulaminy, harmonogramy, porządek lub schematy postępowania
- sztywność i upór
- nadmiar wątpliwości i ostrożności
- pedanteria, uległość wobec konwencji społecznych
- nadmierna sumienność z zaniedbaniem przyjemności i relacji międzyludzkich
- irracjonalne przekonanie, że inni podporządkują swe działania sposobom działania pacjenta lub niechęć do przywalania innym na działanie
- natarczywe, niechciane myśli i impulsy (nie osiągające OCD)
- początek w wieku młodzieńczym
Osobowość unikające (lękliwa) F60.6
- poczucie własnej nieatrakcyjności, niższości społecznej
- nadwrażliwość na negatywną ocenę
- niechęć do wchodzenia w bliższe związki, gdy nie mają pewności zaakceptowania
- ograniczony styl życia- zapewnanie sobie bezpieczeństwa
- stałe napięcie i niepokój
- unikanie kontaktów społecznych/ zawodowych z obawy przed krytyką, brakiem adaptacji, odrzuceniem
- początek w wieku młodzieńczym
osobowość zależna - F60.7:
- obawa przed opuszczeniem
- ograniczona zdolnośc podejmowania decyzji bez radzenia się innych
- przenoszenie odpowiedzialności na innych
- poczucie bezradności w sytuacji osamotnienia
- uległość wobec innych
- początek w wieku młodzieńczym
Osobowość narcystyczna F60.8
- nastawienie wielkościowe występujące w sposób stały
- potrzeba bycia podziwianym
- zawyżone poczucie własnej wartości
- fantazjowanie o własnych sukcesach
- tendencja do wykorzystywania innych do własnych celów
- zazdrość i arogancja
Zaburzenia osobowości: leczenie
- psychoterapia
- borderline -> normolityki, LPPII, SSRI
- leczenie farmakologiczne, gdy:
> silny niepokój i pobudzenie
> tendencje samobójcze
> gwałtowne zachowania
Zaburzenia nawyków i popędów F63: piromania
= patologiczne podpalanie
- uporczywe zainteresowanie ogniem/ pożarem
- podpalenie lub jego próby
- związane z uczuciem napięcia przed podpaleniem, a po nim przejmności i ulgi
Zaburzenia nawyków i popędów F63: kleptomania
= patologiczne kradzieże
- chęć kradzieży nie ze względu na chęć posiadania danej rzeczy
- napięcie przed i przyjemność po
Zaburzenia nawyków i popędów F63: patologiczny hazard
- prawie wyłącznie u M
Zaburzenia identyfikacji płciowej F64: transseksualizm
- pragnienie życia i bycia akceptowanym jako osoba płci przeciwnej
- niezadowolenie z własnych anatomicznych cech płciowych i chęć poddania się leczeniu hormonalnemi i operacji zmiany płci
Zaburzenia identyfikacji płciowej F64: transwestytyzm o typie podwójnej roli
- przebieranie się w odzież płci przeciwnej w celu odczuwania przyjemności ale bez chęci trwałej zmiany płci i bez podniecenia seksualnego
Zaburzenia nawyków i popędów F63: trichotillomania
- impulsywne wyrywanie sobie włosów z postępują ich utratą
Zaburzenia identyfikacji płciowej F64: zab identyfikacji płciowej w dzieciństwie
- zaczynają sie przed pokwitaniem uporczywe niezadowolenie z własnej płci i chęć posiadanie cech płci przeciwnej
Zaburzenia preferncji seksualnych F65: fetyszyzm
- Konieczność posiadania jakiegoś przedmiotu jako najważniejszego lub niezbędnego bodźca do osiągnięcia podniecenia i satysfakcji seksualnej
Zaburzenia preferncji seksualnych F65: transwestytyzm fetyszystyczny
- przebieranie się w odzież płci przeciwnej w celu uzyskania podniecenia seksualnego
Zaburzenia preferncji seksualnych F65: ekshibicjonizm
- uporczywa tendencja do pokazywania narządów płciowych obcym osobom w miejscach publicznych bez dążenia do bliższego kontaktu w celu uzyskania podniecenia
- często z masturbacją
Zaburzenia preferncji seksualnych F65: oglądactwo
=skoptofilia, voyeurism
- uporczywa tendencja do podglądania osób w czasie zachowań intymnych w celu uzyskania podniecenia
Zaburzenia preferncji seksualnych F65: sadomasochizm
- dominującym lub niezbędnym do osiągnięcia zaspokojenia seksualnego bodźcem jest zniewolenie, zadawanie bólu i upokorzeń
- gdy osoba woli być wykonawcą - sadysta; ofiarą - masochista
Zaburzenia preferncji seksualnych F65: pedofilia
- sprawca ma co najmniej 16 lat i jest przynajmniej 5 lat starszy od dziecka
- M między 40-70, ofiarami dziewczynki 8-10 lat lub chłopcy 10-13 lat
- hebefilia: stosunki płciowe z dziećmi 11-14 lat, które osiągneły juz dojrzałość płciową
Zaburzenia preferncji seksualnych F65: pedofilia leczenie
- leki obniżające popęd seksualny
- psychoterapia
Zab. psychologiczne i zachowania związane z rozwojem i orientacją seksualną F66: zab dojrzewania seksualnego
- osoba cierpi z powodu niepewności dotyczącej własnej tożsamości płciowej lub orientacji seksualnej
Zab. psychologiczne i zachowania związane z rozwojem i orientacją seksualną F66: orientacja seksualna niezgodna z ego
- osoba z powodu współistniejąsaych zaburzeń psychologicznych i behawioralnych chciałaby, by było inaczej i pragnie leczyć sie w celu zmiany płci
Zaburzenia pozorowane F68.1: def
- świadomoe, lecz wywoływane impulsywnie, wytwarzanie lub udawanie objawów chorobowych, w celu przyjęcia roli chorego
- osoba pozorująca nie czerpie wtórnych korzyści natury ekonomicznej
Zaburzenia pozorowane F68.1: Zespół Munchhausena
- wywoływanie objawów w celu otrzymania pomocy medycznje
by proxy= przeniesiony - jw. tylko objawy np matka wywołuje swoim dzieciom
