F40-F48 Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną Flashcards

1
Q

Zabrzenia nerwicowe: epidemiologia

A
30% populacji przynajmniej 1x w ciągu życia miało objawy zaburzeń lękowych
- najczęściej zaburzenia lękowe 5-7%
- OCD 1-3%, częściej kobiety
- zaburzenia lękowe uogólnione: 1-3%
- zaburzenia lękowe z napadami lęku: 3-4%, częściej kobiety
- zaburzenia związane ze stresem: 1-3%
- zaburzenia somatoformiczne:
>hipochondryczne 1-5%
> somatyzacyjne 0,2-2%
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Zabrzenia nerwicowe: przebieg

A

przewlekłe z nawrotami szczególnie w syt stresowych

  • nadużywanie alko, BDZ,
  • może współtowarzyszyć dystymia i depresja
  • rokowanie dużo gorsze jak z depresją -> ryzyko samobójstwa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Zabrzenia nerwicowe: etiologia

A
  • czynniki genetyczne (zaburzenia paniczne i OCD)
  • zaburzenia genów dla ukladów neuroprzekaźników - ukł GABA-ergiczny
  • dysfunkcja OUN
  • czynniki psychologiczne i społeczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

F40 Zaburzenia lękowe w postaci fobii: podstawowe objawy

A
  1. lęk w określonej sytuacji
  2. lęk antycypacyjny (przed wystąpieniem lękotwórczej sytuacji)
  3. unikanie tej sytuacji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

F40 Zaburzenia lękowe w postaci fobii: częste objawy

A
  • uczucie kołatania serca, lęk przed śmiercią

- lęk przed utratą kontroli nad postępowaniem lub przed chorobą psychiczną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

F40 Zaburzenia lękowe w postaci fobii: agorafobia

A

silny lęk przed otwartą przestrzenią, tłumem ludzi, miejscami publicznymi lub sytuacjami, z których wydostanie się może być trudne

  • prowadzi do niemożności opuszczanie domu bez bliskich
  • może się przejawiać jako napad paniki
  • mogą towarzyszyć objawy depresyjne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

F40.1 Zaburzenia lękowe w postaci fobii: fobia społeczna

A
  • lęk przed zbłaźnieniem się przed innymi
    -może towarzyszyć:
    > kołatanie serca, uczucie braku tchu
    >uczucie gorąca, pocenie się, czerwienienie się
    >drżenie rąk i mięśni, parcie na mocz, nudności
    > ryzyko zachorowania w populacji 3-4%
    > często współwystępują: depresja, uzależnienia od alko/BDZ, innych SPA
    > duże ryzyko samobójstwa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

F40 Zaburzenia lękowe w postaci fobii: fobia społeczna postać izolowana

A
  • charakteryzuje się pojawieniem się lęku tylko w jednej sytuacji społecznej np lęk podczas jedzenia w towarzystwie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

F40.2 Zaburzenia lękowe w postaci fobii: fobie specyficzne

A
wyłącznie w przypadkach ograniczonych do konkretnych sytuacji lub zjawisk
algofobia - ból
akrofobia - wysokość
arachnofobia
awiatofobia - podróżowanie samolotem
hemofobia - krew +ukł. przywspółczulny -> omdlenie
keraunofobia - pioruny
nyktofobia - ciemność
odontofobia - dentynsta
tanatofobia - śmierć
zoofobia - zwierzęta
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

F41.0 Zaburzenia lękowe z napadami lęku: charakterystyka

A

= lęk paniczny

  • kołatanie, przyspieszenie akcji serca
  • ból w klatce
  • uczucie duszności
  • uczucie dławienia
  • nudności
  • pocenie się, uderzenia gorąca
  • drżenie/ dygotanie
  • zawroty głowy
  • derealizacja i depersonalizacja
  • parestezje
  • obawa śmierci, utrata kontroli

> nagły początek
trwa ok 10 min
bez związku ze znaną czy przewidywalną przyczyną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

F41.0 Zaburzenia lękowe z napadami lęku: rozpoznanie

A

w ciągu 1 msc co najmniej kilka napadów lęku z objawami autonomicznymi
- napady prowadzą zwykle do powstania lęku antycypacyjnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

F41.0 Zaburzenia lękowe z napadami lęku: wykluczenie schorzeń somatycznych

A
  • zaburzenia tarczycy
  • zaburzenia nadnerczy
  • z. wypadania zastawki mitralnej = z. Barlowa
  • ostre zespoły bólowe
  • intoksykacja (kofeina, marihuana)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

F41.1- zaburzenia lękowe uogólnione: definicja

A
  • przewlekłe zaburzenia lękowe
  • u 1-3% populacji
  • charakteryzuje się wolnopłynącymi, bezprzedmiotowymi stanami niepokoju i poczuciem zagrożenia niepowiązanym z sytuacją zewnętrzną
  • może wyprzedzać lub współwystępować z zab depresyjnymi lub innymi zaburzeniami lękowymi (u 80%)
  • rozpoznanie po 6 msc objawów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

F41.1- zaburzenia lękowe uogólnione: objawy

A
  • stałe uczucie zdenerwowania
  • zamartwiania się
  • napięcie i drżenie mięśniowe
  • zaburzenia koncentracji i uwagi
  • trudności ze snem
  • zawroty głowy
  • przyspieszone bicie serca
  • dyskomfort z nadbrzuszu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

F41.1- zaburzenia lękowe uogólnione: leczenie

A

> psychoterapia (gł. poznawczo-behawioralna)
BDZ o krótyki działaniu w doraźnej redukcji lęku np. Alprazolam, Lorazepam, Oksazepam
SSRI, wenlafaksyna - długoterminowa

Leki II rzutu:

  • przeciwpadaczkowe (pregabalina)
  • Hydroksyzyna (duża senność)

> beta-blokery -> zmniejszenie wegetatywnych objawów lęku np. kołatanie serca
w OCD dawki leków wyższe niż przy innych zab nerwicowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

F42 Zaburzenia obsesyjno - kompulsyjne OCD: epidemiologia

A

1-3% populacji

kobiety = mężczyźni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

F42 Zaburzenia obsesyjno - kompulsyjne OCD: charakterystyka

A
  1. natrętne myśli i impulsy -> obsesja -> treść: zachowanie czystości, seks, religia, agresja
  2. przymusowe czynności -> kompulsja -> sprawdzania, zachowania czystości, liczenia
  • przebieg przewlekły i nawracający
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

F42 Zaburzenia obsesyjno - kompulsyjne OCD: rozpoznanie

A

obsesje i/lub kompulsje przez większość dni w ciągu 2 tygodni, powodują cierpienie pacjenta i pogorszenie jego codziennego funkcjonowania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

F42 Zaburzenia obsesyjno - kompulsyjne OCD: skala natręctw

A

skala natręctw Yale-Brown

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

F42 Zaburzenia obsesyjno - kompulsyjne OCD: PANDAS

A

dziecięce autoimmunologiczne zaburzenia związane z ifkecją streptokokiem beta-hemolizującym gr. A

21
Q

F42 Zaburzenia obsesyjno - kompulsyjne OCD: pląsawica Sydenhama

A

taniec sw Wita, obraz gorączki reumatycznej i występują kompulsje i obsesje

22
Q

F43.0 ostra reakcja na stres: charakterystyka

A

przemijające zaburzenia o znacznym nasileniu

  • wskutek wyjątkowego stresu fiz lub psychologicznego (np. katastrofa)
  • u osoby bez zab psychicznych
  • zaczyna się w ciągu kiku min i zanika w ciągu godziny lub 2-3 dni
23
Q

F43.0 ostra reakcja na stres: objawy

A
  • “stan oszołomienia” z zawężeniemm pola świadomości i uwagi
  • zaburzenia orientacji
  • niepamięć częściowa i całkowita tego stanu
  • stupor dysocjacyjny/ pobudzenie
  • zamieranie/ ucieczka
  • przyspieszona akcja serce, pocenie się, zaczerwienienie
24
Q

F43.1 zaburzenia stresowe pourazowe: charakterystyka

A

= PTSD (zespół stresu pourazowego)

  • powstaje od kilku tyg do kilku msc po urazie
  • przebieg falujący i zmienny
  • u niewielkiej części może być przewlekłe z przejściem w trwałą zmianę osobowości
  • 7-25% osób które doznały silnej traumy
25
Q

F43.1 zaburzenia stresowe pourazowe: czynniki predysponujące

A
  • zaburzenia psychiczne
  • cechy osobowości (np. anankastyczna, asteniczna)
  • płeć żeńska 2x częściej
  • podatność genetyczna i choroby psychiczne w rodzinie
  • przebyte wcześniej zdarzenia traumatyczne
    w pl 10-16% populacji dorosłych; na świecie 1-18%
26
Q

F43.1 zaburzenia stresowe pourazowe: typowe objawy

A

reminiscensje - powtarzające się przeżywanie urazu na nowo w natrętnych wspomnieniach lub snach

  • uporczywe poczucie “odtrętwienia” i otępienia uczuciowego, odizolowania od innych ludzi
  • anhedonia
  • unikanie sytuacji mogących przypominać dawny uraz
  • mogą pojawić się ostre wybuchy paniki lub agresji
  • zazwyczaj stan pobudzenia ukł autonomicznego ze wzmożonym stanem czuwania, bezsennością
  • lęk, depresja, myśli samobójcze, nadużywanie alkoholu i leków
27
Q

F43.2 Zaburzenia adaptacyjne: definicja

A

powstają w wyniku sytuacji stanowiących duże i ważne zmiany w życiu pacjenta, nie przekraczających jednak granic zwykłego ludzkiego doświadczenia

28
Q

F43.2 Zaburzenia adaptacyjne: objawy

A

w st utrudniającym prawidłowe funkcjonowanie społeczne

  • obniżenie nastroju
  • lęk i zamartwianie się
  • poczucie bezradności
  • napięcie emocjonalne
  • wybuchy złości, zach agresywne
  • u dzieci: objawy regresu np. powrót do moczenia nocnego, ssanie palca
29
Q

F43.2 Zaburzenia adaptacyjne: czas trwania

A

rozwijają się w ciągu 1 msc od stresującego wydarzenia i trwają do pół roku
- jak > 6 msc -> diagnostyka w kierunku depresji

30
Q

Leczenie zaburzeń związanych ze stresem:

A
  1. Postaci ostre: anksjolityki (hydroksyzyna, BDZ), opieka i wsparcie
  2. zab stresowe pourazowe - gł LPD, ale też normolityki, LPPIIG, psychoterapia (CBT)
31
Q

F44 zaburzenia dysocjacyjne: deifinicja

A
  • utrata świadomej kontroli nad własną tożsamością, pamięcią, myśleniem, przeżywaniem czy własnym ciałem
  • częściej chorują kobiety >60% ale amnezja i fuga częściej występują u M
32
Q

F44 zaburzenia dysocjacyjne: objawy

A
  • to odbicie wyobrażeń chorego, o tym jaki jest obraz i przebieg kliniczny określonej choroby np. objaw nie wynika z choroby a z wyobrażeń chorego
  • przyczyną jest uraz psychiczny ale także nieprawidłowości OUN
  • należy wykluczyć choroby somatyczne i symulowanie
33
Q

F44 zaburzenia dysocjacyjne: amnezja dysocjacyjna

A
  • częściowa (rzadziej całkowita) utrata pamięci, najczęściej na skutek traumatycznych wydarzeń życiowych
34
Q

F44 zaburzenia dysocjacyjne: fuga dysocjacyjna

A

pacjent wykonuje wiele różnych czynności, których później nie pamięta
- występują okresowo, co kilka tyg, miesięcy

35
Q

F44 zaburzenia dysocjacyjne: trans i opętanie

A
  • niezależnie od własnej woli pacjent traci kontrolę nad myślami, przeżywaniem, ciałem, własną tożsamością - zastąpienie jego osobowości przez inną
36
Q

F44 zaburzenia dysocjacyjne: dysocjacje zaburzenia ruchu

A
  • zaburzenia w wykonywaniu ruchów dowolnych,

- przypominać mogą częściowy niedowład, a nawet całkowite porażenie

37
Q

F44 zaburzenia dysocjacyjne: drgawki dysocjacyjne

A
  • przypominają drgawki w przebiegu napadu padaczkowego, ale bez innych towarzyszących mu objawów (przygryzienie języka, oddanie moczu)
  • świadomość w pełni lub częściowo zachowana
38
Q

F44 zaburzenia dysocjacyjne: osłupienie dysocjacyjne

A
  • całkowite, niekontrolowane “odcięcie się” danej osoby od sytuacji, osób, miejsca, w którym się znajduje
  • obserwuje się zahamowanie ruchowe, mutyzm, odmowę przyjmowania pokarmów, brak kontaktu z otoczeniem, a nawet zanieczyszczanie się
  • pacjent jest przytomny jednak mogą być zaburzenia świadomości
39
Q

F44 zaburzenia dysocjacyjne: dysocjacje znieczulenia i utrata czucia zmysłowego

A
  • psychogenne zaburzenia czucia w zakresie różnych obszarów skóry czy narządów zmysłów np. różnego rodzaju zaburzenia wzroku, słuchu
40
Q

F44 zaburzenia dysocjacyjne: zespół Gansera

A
  • zespół sytuacyjny z pogranicza psychoz, zaburzeń dysocjacyjnych i symulacji
  • przypomina świadome udawanie choroby psychicznej
  • trudności w odpowiadaniu na proste czynności i pytania np 2+2
  • reakcja na trudną sytuację chorego np więzienie
41
Q

F44 zaburzenia dysocjacyjne: osobowość mnoga F44.8

A
  • przynajmniej 2 osobowości
  • brak wzajmnych wspomnień między nimi
  • po szczególnie traumatycznych przeżyciach
42
Q

F45 zaburzenia występujące pod postacią somatyczną (somatoformiczne):

A
  • co najmniej 2 letni okres utrzymywania się wielorakich i zmiennych dolegliwości somatycznych, przy braku stwierdzonych odpowiednich przyczyn somatycznych
  • nieakceptowanie zapewnień lekarzy w sprawie nieobecności schorzeń somatycznych
  • upośledzenie funkcjonowania społecznego i rodzinnego
  • należy wykluczyć urojenia hipochondryczne (brak krytycyzmu w urojeniach)
43
Q

F45.0 zaburzenia somatyzacyjne:

A
  • liczne, ciąge skargi pacjenta na wiele różnych, zmieniających się dolegliwości somatycznych, które niekoniecznie dotyczą konkretnej choroby czy chorób somatycznych
  • najczęściej układ trawienny, pieczenie, swędzenie, wykwity skórne
44
Q

F45.2 zaburzenia hipochondryczne:

A

nieuzasadnione przekonanie o istnieniu przynajmniej jednej poważnej choroby somatycznej
- wyzwala u niego lęk -> objawy wegetatywne -> błędne koło nerwicowe

45
Q

F45.2 zaburzenia hipochondryczne: dysmorfofobia

A
  • zaburzenie obrazu ciała

- towarzyszy: duża depresja, fobia społeczna, OCD, zaburzenia osobowosci, nadużywanie alkoholu/ BDZ

46
Q

F45.3 zaburzenia autonomiczne występujące pod postacią somatyczną

A
  • skargi pacjenta związane z nerwowym ukł autonomicznym (sercowo-naczyniowy, oddechowy, pokarmowy)
    np “nerwica serca”, “nerwica żołądka”
47
Q

F45.4 Uporczywe bóle psychogenne

A
  • silne bóle np głowy czy dolnego odc kręgosłupa, które nie są związane z zaburzeniami somatycznymi
    PACJENCI CIERPIĄ I ODCZUWAJĄ BÓL
48
Q

Leczenie zaburzeń somatofromicznych

A
  • psychoterapia
  • unikać BDZ
  • SSRI, SNRI, bóle psychogenne - duloksetyna i pregabalina