Zaburzenia nastroju (afektywne) Flashcards
F30 F31 F32 F33 F34
F30 - epizod maniakalny F31 - choroba afektywna dwubiegunowa F32 - epizod depresyjny F33 - zaburzenia depresyjne nawracające F34 - uporczywe zabrzenia nastroju (cyklotymia, dystymia)
F30 - epizod maniakalny: rozpoznanie ogólnie: jak długo, co się dzieje
- zmiana nastroju wyraźna i trwa co najmniej 1 tydzień
- dominacja nastroju wzmożononego, ekspansywnego lub drażliwego w stopniu zdecydowanie nieprawidłowym dla danej osoby
F30 - epizod maniakalny: rozponanie 3 z 9 objawów
prowadzą do zaburzenia codziennego funkcjonowania:
- wzmożona aktywność/ niepokój fizyczny
- nadmierna gadatliwość
- zmniejszona potrzeba snu
- utrata normalnych zahamowań społecznych - niestosowne
- zachowania bezceremonialne/ lekkomyślne z niedocenieniem ryzyka
- wzmożona energia seksualna/ seksualne nietakty
- łatwość w zmianie aktywności/ planów
- wzmożona samoocena/ poczucie wyższości
- gonitwa myśli lub subiektywne odzuwanie ich przyspieszenia
Kryteria epizodu hipomaniakalnego:
3 z 7 objawów przez co najmniej 4 kolejne dni (mniejsze zakłócenie codziennego funkcjonowania i mniejsze podwyższenie nastroju niż w manii):
- wzmożona aktywność/ niepokój fizyczny
- nadmierna gadatliwość
- odwracalność uwagi, trudności w koncentracji
- zmniejszona potrzeba snu
- zwiększona energia seksualna
- lekkomyślne wydatki i zachowania
- łatwość kontaktów, brak dystansu
F30 - epizod maniakalny: urojenia w manii
- zgodne z nastrojem
- prześladowcze
- wielkościowe
- erotyczne
F30 - epizod maniakalny: etiologia: czynniki zewnętrzne
czynniki zewnętrzne:
- uraz głowy
- nadczynność tarczycy/ nadnerczy
- GKS
- choroba mózgu np infekcja (kiła, AIDS), guz, udar
- leki dopaminergiczne
- amfetamina, kokaina
- leki antycholinergiczneF31
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: epidemiologia
dawniej cyklofrenia 2% populacji kobiety = mężczyźni ok 30 rż u osób ChAD nadużywa SPA i alkohol: 20-40%
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: etiologia
- czynniki genetyczne: bliźniaki monozygotyczne 60-80%
- teoria neuroprzekaźnikowa
- zaburzenia osi stresu i tarczycowej, rytmów dobowych, układu odpornościowego
- zmiany strukturalne OUN
- koncepcja kindlingu (rozniecania): ogniska rozniecania w ciałach migdałowatych (ukł limbiczny) - nawroty ChAD powodowałyby uwrażliwienie i zwiększenie akt tych ognisk - karbamazepina i lit profilaktycznie przeciwko nawrotom ch afektywnej
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: rozpoznanie
> obecny epizod spełnia kryteria: manii, hipomanii, epizodu depresyjnego
w przeszłości 1 epizod afektywny (hipom., maniakalny, depresyjny, mieszany)
co najmniej jeden ma być hipomanii lub manii (inny niż depresyjny)
epizody nie są spowodowane spożywaniem substancji psychoaktywnych
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: Typ I
= klasyczny
- 1 lub więcej epizodów manii (2tyg-5msc) i 1 lub więcej epizodów depresji (4-9 msc)
- najczęściej stosunek epizodów depresyjnych do maniakalnych 4:1
- ew stan, w którym tylko mania
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: Typ II
> 1 lub więcej epizod depresji i co najmniej 1 epizod HIPOMANII (do 3 tyg)
kobiety częśćiej
dużo dłuższa depresja
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: repid cycling - szybka zmiana faz
- nawroty okresów depresji lub manii co najmniej 4x w roku
- pomiędy nimi bardzo krótkie okresy zdrowia, a nawet brak okresów remisji
- u 2/3 chorych po wielu latach przebiegu klasycznego
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: cechy epizodu depresji
- częste nawroty
- lekooporność
- cechy psychozy
- poważne próby samobójcze
- drażliwość
- nadmierna senność
- młody wiek (25rż)
- szybkie narastanie i ustępowanie objawów (godziny/dni)
- wywiad w kierunku ChAD/ samobójstwa w rodzinie
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: przebieg i rokowanie
> nawracająca i przewlekła
średnie liczba epizodów w ciągu życia - 10
cykl pierwszy - zwykle dłuższy, drugi krótszy
15% samobójstwo
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: leczenie epizodu manii
- normotymik (mania - walproinian; depresja - karbamazepina) i LPP (lek przeciwpsychotyczny)
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: leczenie depresji
- leki przeciwdepresyjne OSTROŻNIE - mogą zwiększac ryzyko manii (bardziej TLPD i wenlafaksyna niż SSRI)
- powinny być łączone z normotymikami
lekka/umiarkowana depresja bez objawów psychotycznych -> normotymik o działaniu przeciwdepresyjnym w monoterapii (lamotrygina, kwetiapina, lit)
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: leczenie ciężkiej depresji
Ciężka depresja + objawy psychotyczne -> atypowe neuroleptyki np. kwetiapina (działanie też przeciwdepresyjne) i olanzapina
- ciężka depresja stosowanie elektrowstrząsów
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: farmakologiczna profilaktyka nawrotów
leczenie długotrwałe: 2 epizody choroby, w których jeden był hipomanią lub manią
LIT (uwaga na niedoczynność tarczycy) - gdy brak efektu (ocena po roku) to dodać inny normotymik
lekooporność: klozapina
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: leczenie rapid cycling
2 leki: lit + karbamazepina/ walproinian
F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: postacie atypowe, leczenie
leki przeciwdrgawkowe (walproinian, karbamazepina)
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): epidemiologia: częstość w populacji, ryzyko zachorowania w ciągu życia, ryzyko zachorowania na dystymię
w populacji: 5-17% (kobiety 7% i mężczyźni 4%)
ryzyko zachorowania w ciągu życia (14,4-18%)
ryzyko zachorowania na dystymię 6%
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): szczyt zachorowalności
20-40 rż
ok 20% do lekarza rodzinnego to depresja
zaburzenia depresyjne, oprócz otępienia, są najczęstszym zaburzenim psychicznym występującym u osób w podeszłym wieku
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): etiologia
> czynniki genetyczne: 43-53% bliźniaki monozygotyczne
hipoteza monoaminoegiczna: dysfunkcja dopaminy, NA, 5-HT, ACh
czynniki hormonalne:
- nadmierna aktywność osi ukł. limbiczny-podwzgórze-przysadka-nadnercza (LPPN)
- zaburzenia funkcji tarczycy
- rola h. płciowych u kobiet
- zaburzenia rytmów dobowych
- teoria neurorozwojowa - mechanizmy epigenetyczne
- wydarzenia stresowe
- niedobory wit. B12, kwasu foliowego oraz wit D
- triada depresyjna Becka:
1. nic mi się w życiu nie udało
2. świat jest zagrażający
3. nic dobrego mnie już nie spotka
F32 - epizod depresyjny: rozpoznanie
2 tygodnie 2/3 objawy podstawowe oraz 2 lub więcej objawy dodatkowe
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): rozpoznanie
1 przebyty epizod depresyjny oddzielony od obecnego epizodu co najmniej 2 miesiącami wolnymi od zaburzeń oraz brak występowania manii/hipomanii w przeszłości
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): objawy podstawowe
- obniżenie nastroju
- utrata zainteresowań i anhedonia
- zmniejszenie energii, wzmożona męczliwość, zmniejszenie aktywności
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): objawy dodatkowe
- osłabienie pamięci i koncentracji uwagi
- niska samoocena i mała wiara w siebie
- poczucie winy
- pesymistyczne, czarne widzenie przyszłości
- myśli i czyny samobójcze
- zaburzenia snu
- zmniejszony apetyt
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): Melancholiczna
- “typowa”
- główne objawy to smutek z anhedonią
- złe samopoczucie rano i wczesne budzenie (zespół katastrofy porannej)
- utrata masy ciała, utrata apetytu, zahamowanie
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): Atypowa
“na odwrót”
- nadmierna senność i łaknienie
- złe samopoczucie wieczorem, reaktywność nastroju
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): Psychotyczna
- z urojeniami depresyjnymi: winy, hipochondrycznymi, nihilistycznymi - Z. Cotarda
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): Sezonowa
w miesiącach jesienno-zimowych (deficyt światła)
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): w wieku starczym
- przybiera postać upośledzenia funkcji poznawczych
- może być zwiastunem otępienia
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): w następstwie żałoby
> 2 msc po utracie bliskiej osoby
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): krótkotrwała nawracająca
- epizody kilka dni
- 1x w msc
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): depresja maskowana = ekwiwalent depresji
- typowe objawy mało nasilone
- głównie objawy somatyczne:
> dławica piersiowa rzekoma
> bóle
> świąd
> z. jelita drażliwego
>z. niespokojnych nóg - głównie objawy psychopatologiczne:
> fobie
> zaburzenia odżywiania i snu
> używanie SPA
> natręctwa
> zaburzenia lękowe
Częstość depresji w chorobach somatycznych:
- przewlekłe zespoły bólowe 30-60%
- nowotwory 20-40%
- choroby tarczycy 20-30%
- cukrzycy 15-20%
- po zawale serca 15-20%
- po udarze mózgu 15-20%
Do wystąpienia jakich chorób predysponuje depresja ?
- cukrzyca
- zaburzenia krążenia mózgowego
- ChNS
Zespół Glińskiego - Simmondsa
- objawy podobne do depresji (apatia, męczliwość, osłabienie, brak energii)
- niedoczynność przysadki
Leki, które mogą wywołać objawy depresji:
- leki przeciwpsychotyczne (chlorpromazyna, haloperidol, flufenazyna, trifluoperazyna)
- glikozydy naparstnicy (digoksyna, digitoksyna, acetylodigoksyna)
- antagoniści kanału wapniowego (werapamil, nifedypina)
- leki dopaminergiczne (L-dopa, bromokryptyna)
- leki przeciwhistaminowe (cymetydyna)
- inhibitory 5-alfa-reduktazy (finasteryd)
- leki przeciwgruźlicze (izoniazyd, etionamid)
- leki przeciwnowotworowe (winkrystyna, winblastyna)
- agoniści GnRH (leuprolid)
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): skale oceniające nasilenie objawów depresyjnych
Skala Depresji Becka - opisowa
S.D. Hamiltona - obserwacyjna
S.D. Montgomery- Ashberg - obserwacyjna
GDS- Geriatryczna Skala oceny depresji
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): rokowanie
ryzyko nawrotu: 50-60%
każdy kolejny epizod zwiększa ryzyko następnego
F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): leczenie
- leki przeciwdepresyjne
- przeciwpsychotyczne - w depresji psychotycznej
- psychoterapia
- fototerapia ( w depresji sezonowej)
- elektrowstrząsy - przy ciężkiej opornej depresji
- deprywacja snu, gimnastyka, metody inwazyjne
F34 - uporczywe zaburzenia nastroju: podział
- Cyklotymia - stałe wahania nastroju
2. Dystymia - przewlekłe obniżenie nastroju
F34.0 - Cyklotymia: definicja
stałe wahania nastroju i aktywności w postaci łagodnych epizodów subdepresji i hipomanii, które występują naprzemiennie.
- Trwa minimum 2 lata !
Dystymia F34.1
2 lata, co najmniej 3 objawów:
- zmniejszenie energii
- bezsenność
- brak wiary w siebie
- problemy z koncentracją
- płaczliwość
- anhedonia
- poczucie bezradności
- pesymizm
- nieradzenie sobie z codziennością
- wycofanie społeczne
- zmniejszona rozmowność
Podwójna depresja
u osoby cierpiącej na dystymię pojawi się epizod depresji
